۱۹ دی ۱۴۰۳ - ۱۱:۴۷

سه سال پیش و در شرایطی که کمتر کسی به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در مراکز عمومی حاضر می‌شد، «هادی» چندین روز به‌صورت داوطلب در یکی از بیمارستان‌های شیراز حاضر شد تا بتواند به کودکی تهرانی که مبتلا به بیماری سرطان بود، زندگی ببخشد. هادی برای کمک به «بهار»، دختر یکی از دوستانش به عضویت مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک درآمده بود و با آگاهی نسبت‌به تطابق نمونه‌اش با کودکی در تهران، برای کمک به او مراحل پیوند را سپری کند تا بتواند برای یک کودک مبتلا به سرطان کاری انجام دهد. حالا، هادی ۴۶ساله و علی ۱۴ساله در کنار یکدیگر نشسته‌اند و از خاطرات این روزهایشان برای یکدیگر تعریف می‌کنند. 

آگاه: هادی می‌گوید: خوشحالم که بهار واسطه خیر شد تا بتوانم از یک کودک دیگر حمایت کرده و زندگی را به او ببخشم. من این روزها دو پسر دارم، یکی مهبد و دیگری هم علی؛ پسرانی که هر دو متولد سال۸۹ هستند. مادر علی که در تمام این مدت اشک‌هایش را پاک می‌کند می‌گوید: زندگی دوباره به علی بخشیده شده است. ما هر سال برای علی دوبار تولد می‌گیریم؛ یک‌بار دی که تولد اصلی اوست و یک‌بار هم خرداد که با پیوند سلول‌های بنیادی، دوباره متولد شد. مادر علی خطاب به هادی می‌گوید: آقا شما زندگی را به علی که نه، به همه‌ ما هدیه دادید. پیوندتون مبارک.
پیوند سلول‌های بنیادی‌خون‌ساز (سلول‌های پیش‌ساز خونی که می‌توانند به سلول‌های بالغ خون تبدیل شوند) یکی از راه‌هایی است که برای درمان بیماری‌های مختلف ازجمله بیماری سرطان به‌کار می‌رود. در این روند درمانی نوع ژن‌های سازگاری بافتی که در اصطلاح HLA نامیده می‌شود، برای فرد داوطلب مشخص شده و اطلاعات آن در بانک HLA مرکز پذیره‌نویسی ذخیره می‌شود. زمانی که یک فرد بیمار نیاز به پیوند مغز استخوان پیدا می‌کند، سازگاری ژن‌های ثبت‌شده موجود در این مرکز با بیمار نیازمند پیوند مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت انطباق، انتقال سلول‌های بنیادی خون‌ساز از فرد اهداکننده به بیمار، طی مراحلی که امروزه با روش‌های کمتر تهاجمی انجام می‌شود، صورت خواهد گرفت.
از آنجا که متاسفانه روزبه‌روز شاهد افزایش آمار در بیماری‌های کودکان نظیر بیماری‌های مادرزادی نقص ایمنی اولیه، ذخیره‌ای، کـم‌خونی‌های ارثی و بدخیمی‌ها هستیم، پیوند سلول‌های بنیادی باید در مراکز درمانی کودکان به‌صورت تخصصی انجام شود. بر همین اساس، بخش پیـوند سلول‌های بنیادی بیـمارستان فوق‌تخصصی محک از مهر ۱۳۹۰ به‌عنوان یک پایگاه مرجع پیوند سـلول‌های بنیادی برای کودکان مبتلا به سرطان در کشور افتتاح شد.
یکی از مشکلات پیوند سلول‌های بنیادی وجود اهداکننده مناسب است؛ محدودیت نمونه‌ها، هزینه بالا و عدم قطعیت در تطابق نمونه‌های دریافت‌شده از خارج کشور نیز از دیگر عواملی است که باعث شد تا یکی از مراکز پذیره‌نویسی اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز ایران در محک شکل گیرد تا با استفاده از ظرفیت جامعه مدنی ایران، امکان استفاده رایگان برای نیازمندان به پیوند فراهم شود و علاوه‌بر دریافت‌کنندگان، اهداکنندگان نیز بتوانند با مشارکت ارزشمند خود، نوع جدیدی از کمک به همنوع را تجربه کنند. بر همین اساس، مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک در سال۱۳۹۵ و بر پایه عمل به مسئولیت اجتماعی یک بنگاه اقتصادی شکل گرفت. 
امروز و پس از گذشت هشت سال از راه‌اندازی مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک نزدیک به ۱۲هزار نمونه در آن به ثبت رسیده که بیش از ۹۰۰نمونه اهداشده با بیماران نیازمند پیوند در سراسر کشور و حتی در سایر کشورها، منطبق شده و ۱۱پیوند تاکنون صورت گرفته است؛ بنابراین می‌توان گفت محک درحال‌حاضر جزو فعال‌ترین واحدهای متصل به شبکه ملی پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز محسوب می‌شود و سومین بانک بزرگ HLA کشور است.
داوطلبان در هرجای ایران که باشند با مراجعه به مراکز انتقال خون استان محل سکونتشان می‌توانند برای انجام مراحل بررسی‌های اولیه برای اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز اقدام کنند. همچنین درصورتی‌که تمایل دارند می‌توانند با مرکز پذیره‌نویسی محک در ارتباط باشند تا اقدامات مرتبط با ثبت نمونه انجام شود؛ بنابراین درصورتی‌که سابقه بیماری بدخیم، بیماری‌های قلبی – عروقی، ریوی و دیابت وابسته انسولین ندارید و بیماری‌هایی چون ایدز و هپاتیت مبتلا نیستید، عضو این مرکز شوید. فراموش نکنید که با این اقدام، به‌راحتی می‌توانید نجات‌بخش یک زندگی باشید.