زهرا بذرافکن-خبرنگار گروه فرهنگ: روزهای تعطیلات نوروز که از مهم‌ترین بازه‌ها برای پخش محصولات نمایشی است، در سال نو در فضای آثار و تولیدات ایرانی سه مدیوم سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی را در ترکیب داشت. این ترکیب از این جهت قابل بررسی است که شبکه نمایش خانگی ایران در فضای آنلاین حالا اگرچه بیش از ۱۰سال است که به‌عنوان یک رسانه رسمی و با مخاطبان ثابت فعالیت می‌کند اما در سال۰۴ با بیشترین تولیدات (و همچنین حواشی!) در اواخر سال گذشته و نیز تولید یک سریال اختصاصی برای ایام نوروز، به نحوی همراه و همپایی -یا شاید هم رقیبی- برای دیگر مدیوم‌هایی است که سال‌هاست برای ایام نوروز از پیش آماده می‌شوند و برنامه دارند. در این گزارش نگاهی به برنامه‌های پخش‌شده از این سه مدیوم و رویکرد و اقبال مخاطبان به آنها می‌اندازیم. 

صعود تلویزیون و عقب‌گرد سینما

آگاه: ناگفته نماند که معیار مقایسه اقبال مخاطبان به آثار پخش شده در شبکه نمایش خانگی میزان بازدید و تماشای آثار آنهاست که در پلتفرم‌ها قابل دسترسی نیست؛ بنابراین نمی‌توان با قطعیت درباره این موضوع نظر داد. بااین‌حال، با نگاهی به سریال‌ها و برنامه‌های پخش‌شده در این بازه و میزان برنامه‌ریزی برای پخش برنامه‌هایی که رنگ و بوی نوروز داشته باشند و مخاطب را به تماشا تشویق کنند می‌تواند معیاری برای اظهارنظر باشد. 

رمضان و بازگشت چهره‌ها به تلویزیون
شاید بشود گفت چندسالی است که تلویزیون دیگر در آغاز نوروز و ماه مبارک رمضان آن حال و هوای سابق و انتظار مخاطبان برای پخش سریال‌ها و برنامه‌های تولیدشده را ندارد اما با این حال، ماه مبارک رمضان و سالی که آغاز کردیم نسبت‌به سال‌های گذشته، فضای بهتری را ایجاد کرد تا مخاطبان دوباره در حال و هوای انتظار برای آغاز سریال‌های تلویزیون بعد از اذان مغرب باشند. یکی از نقاط قوت تلویزیون برای آثار نمایشی سال جدید، برنامه‌ریزی برای تولید و پخش سریال پایتخت۷ بود. پخش این سریال اگرچه با انتقاداتی مواجه شد اما با این حال توانست با ثبت بیش از ۱۵میلیون بازدید در پلتفرم تلوبیون در هفته ابتدایی پخش، رکوردی به‌جا گذارد که اگرچه انتقادها را نقض نمی‌کند، نشان می‌دهد تلویزیون درصورتی‌که بتواند مانند گذشته سریال‌های خوبی تولید کند، هنوز مخاطبانش را دارد. در کنار این سریال، سریال‌های ذهن زیبا، مرهم و بدل نیز از سریال‌های رمضانی جدول پخش تلویزیون بودند. در سریال‌های نوروزی اما صداوسیما موفق‌تر عمل کرده بود؛ سریال قول مردونه که از شبکه سوم سیما در چند قسمت پخش شده است به کارگردانی قربانعلی طاهرفر و با حضور بازیگرانی مانند محمدرضا هدایتی، شهره سلطانی، محمد نادری، رویا میرعلمی، سیروس میمنت و... با فضایی در حال و هوای زندگی مردم در دهه۶۰ از سریال‌های موردانتظاری بود که با بازدیدهای چند۱۰هزاری در هر قسمت در پلتفرم تلوبیون توانسته میزان خوبی از رضایت را در میان مخاطبانش کسب کند. این سریال در گونه کمدی تولید شده است.
در کنار اینها، سریال‌های پرمخاطب قدیمی مانند بزنگاه، تنهایی لیلا و دودکش۲ نیز از شبکه آی‌فیلم در ماه مبارک رمضان پخش شد که با اقبال مخاطبان مواجه شد و نشان داد که سریال‌های خوش‌ساخت قدیمی تلویزیون هنوز هم می‌توانند در میان پربازدیدهای این رسانه باشند. از میان برنامه‌های تولید و پخش‌شده در تلویزیون در این ایام نیز مطابق با نظرسنجی مرکز تحلیل اجتماعی متا ویژه برنامه تلویزیونی محفل با ۴۱درصد مخاطب و برنامه زندگی پس از زندگی با ۲۸درصد مخاطب توانستند از پربازدیدترین‌های رسانه ملی باشند.

سینمایی که می‌شناختیم...
عملکرد نوروزی سینمای ایران را در گزارشی جداگانه در ۱۶فروردین به‌طور کامل بررسی کرده‌ایم اما در اینجا با نگاهی به حضور چهره‌ها و انتخاب آثار برای اکران نوروزی به آن می‌پردازیم. روزگاری اکران‌های نوروزی بخشی مهم از سبد فرهنگی آغاز سال مردم بودند. در آثار اکران نوروزی اگرچه فیلم‌های کمدی همیشه حضور داشتند اما آثار جدی به‌ویژه موضوعات اجتماعی نیز از آن دسته فیلم‌هایی بودند که بسیار دیده می‌شدند و در میان مخاطب جایگاه ثابتی داشتند. در جدول فروش سینمای نوروزی سال جاری اما در ادامه روند یکه‌تازی آثار کمدی، به‌جز سینمایی موسی کلیم‌الله که با ۳۶هزار مخاطب در رتبه سوم جدول فروش قرار دارد، همچنان این آثار کمدی دایناسور و کوکتل مولوتوف هستند که با اختلافی جدی از آثار غیرکمدی دیگر به فروش رفته‌اند. 

نوروز شبکه نمایش خانگی
اگر تعارف را کنار بگذاریم، پلتفرم‌ها با تمام انتقاداتی که در روند تولید، محتوا و جنبه‌های دیگر دارند اما در میان مخاطبان با هرآنچه ارائه می‌کنند جایگاهی دارند که حالا بی‌رودربایستی رقیبی جدی برای تلویزیون در نظر گرفته می‌شوند. علاوه‌براین، نحوه تنظیم‌گری ساترا در سال گذشته و به‌طور خاص خلا قاطعیت در روند تنظیم‌گری و مدیریت محتوای سریال‌ها و همچنین پرکاری پلتفرم‌ها برای رونق تولیداتشان موجب شد تا دست پری برای مخاطب داشته باشند و به او در انتخاب، آزادی عمل بیشتری نسبت به تلویزیون بدهند. نمونه این موضوع حضور برخی ژانرها در وی‌اودی‌ها در سال گذشته بود که در صنعت سریال‌سازی جهان پررونق شده‌اند اما در تلویزیون دیده نمی‌شود. 
سریال‌های پخش شده در ایام نوروز از شبکه نمایش خانگی اگرچه جز یک مورد در باقی موارد تولید اختصاصی برای ایام نوروز نبود اما گویا جذابیت کافی برای مخاطب در این ایام را داشت که از مهم‌ترین عوامل آن حضور ستاره‌ها در این سریال‌هاست؛ ستاره‌های محبوبی که از طریق سینما یا تلویزیون در دل مخاطبان جای گرفته‌اند و حالا با رونق صنعت سریال‌سازی در ایران و نیز در جهان به شکلی خاص به همکاری با پلتفرم‌ها تمایل پیدا کرده‌اند.
 سریال‌های نوروزی شبکه نمایش خانگی از این قرار بودند: سریال آبان از پلتفرم جدید شیدا، سریال جان‌سخت و دختران کوچه غم از فیلم‌نت، سریال تاسیان در فیلیمو و ازازیل، بلیط یک‌طرفه و فصل دوم دیو و ماه‌پیشونی برای مخاطب کودک و نوجوان در نماوا. این ترکیب رنگ و بوی خاصی از نوروز یا ماه مبارک رمضان نداشت!

با حضور افتخاری ستاره‌ها!
یکی از جنبه‌های جالب‌توجه در آثار نمایشی از برنامه‌ها تا سریال‌ها و آثار سینمایی پخش‌شده در ایام نوروز، حضور تکراری ستاره‌ها در تمام آثار بود. بخشی از آن ویژه‌برنامه‌های نوروزی صداوسیما بودند که شاید باید گفت در کمال بی‌ذوقی، ستاره‌ها را از این برنامه به آن یکی می‌کشاندند. می‌شد در برنامه‌های نوروزی متفاوت چهره هنرمندان را چندین بار دید.  از سوی دیگر، حضور چهره‌هایی یکسان در اکران‌های نوروزی سینما، سریال‌های شبکه نمایش خانگی و تلویزیون نیز برقرار بود که از آن می‌توان به حضور همزمان احمد مهران‌فر در هرسه مدیوم‌های نمایشی از پایتخت۷ تلویزیون، سینمایی کوکتل مولوتوف در سینما و نیز سریال خجالت نکش پلتفرم فیلم‌نت که برای پخش در نوروز تولید شده بود، اشاره کرد. اگرچه می‌توان این مورد را اتفاقی پنداشت و از آن گذشت اما این موضوع به‌طور کلی بیش از پیش، از پیشبرد کار مدیوم‌های نمایشی و تولیدات آنها تنها بر مبنای حضور ستاره‌ها خبر می‌دهد. 

حضور جدی رسانه ملی در شمار پرطرفدارها
اگرچه تلویزیون در سال‌های اخیر با بحرانی از کاهش مخاطب مواجه شده بود، با تلاش برای بازگرداندن رونق به تولیدات از سال پیش و بازگشت برخی چهره‌ها توانست بخشی از این خلأ را پر کند. نمونه آن، موفقیت سریال‌های طوبی، مهیار عیار و سوجان در سال گذشته بود که برخی نیز برای فصل دوم در دست برنامه‌ریزی‌اند. از سوی دیگر، سریال‌های الف ویژه سلمان فارسی داوود میرباقری و موسی کلیم‌الله ابراهیم حاتمی‌کیا نیز برای ماه‌های آینده در حال آماده‌سازی‌اند. همچنین، پوریای ولی و چمران هم به شکلی جدی دنبال می‌شوند که همه اینها عوامل مهمی در بازگشت جذابیت این رسانه در نگاه مخاطبی است که هنوز تولیدات آن را دنبال می‌کند. 
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.