آگاه: رییس دستگاه دیپلماسی در بدو ورود به چین، با اشاره به اینکه چین و روسیه دو شریک راهبردی و دوستان روزهای سخت ایران هستند، گفت: طبیعی است که ما دنبال مشورت‌های مستمر و دائم با آنها در حوزه‌های مختلف باشیم. عراقچی به مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا اشاره و تصریح کرد: لازم است که دوستان خود را در چین کاملا در جریان روند امور قرار داده و مشورت داشته باشیم. این روند هفته گذشته در روسیه و امروز در چین خواهد بود. در موضوع هسته‌ای ایران، چین نقش مهم و سازنده‌ای را ایفا کرده و در ادامه مسیر هم این نقش مورد نیاز است. ایران با چین به‌عنوان عضو شورای امنیت و شورای حکام و شریک و نیز همکار ایران در برنامه هسته‌ای، به مشورت خود ادامه خواهد داد و چین همواره نقش سازنده‌ای در موضوع هسته‌ای ایران داشته و ما قدردان آن هستیم. در حال حاضر هم موضع چین هم حمایت و هم کمک به مذاکرات جاری است. وزارت امور خارجه چین هم پیش از ورود هیات ایرانی، این سفر را به دعوت «وانگ‌یی» وزیر امور خارجه چین و هدف آن را تعامل دیپلماتیک عمیق، تقویت اعتماد متقابل سیاسی و تلاش چین برای اقدامات گسترده‌تر چین برای ایفای نقش فعال‌تر در دیپلماسی خاورمیانه اعلام کرد. سفر عراقچی به پکن از چهار منظر مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرد:
دیپلماسی فعال
وزیر امور خارجه قبل از آنکه عازم پکن شود، سفرهای مهم دیگری را در دستور کار قرار داد که در این راستا می‌توان به سفر به الجزایر، مسکو و رایزنی‌های تلفنی با «رافائل گروسی» اشاره کرد. هریک از سفرها و رایزنی‌های شخص اول ساختمان ۳۰ تیر نشان‌دهنده دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی ایران است.
عراقچی پیش از دور نخست مذاکرات عمان، در تاریخ ۱۷فروردین‌ماه بود که به الجزایر سفر کرد. او در الجزایر با مقامات این کشور درباره گفت‌وگوهای غیرمستقیم تهران- واشنگتن گفت‌وگو کرد و در صفحه شخصی‌اش در فضای مجازی نوشت: «این یک فرصت و آزمون است. توپ در زمین آمریکاست.» این سفر، اگرچه کوتاه بود، اما حاکی از استراتژی ایران برای ایجاد جبهه‌ای گسترده در برابر فشارهای غرب بود. سکان‌دار دستگاه دیپلماسی هنوز تهران را به سمت پکن ترک نکرده بود که با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در واشنگتن به سر می‌برد، به‌صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. او در این گفت‌وگو با اشاره به رویکرد مبتنی بر حسن‌نیت و جدیت جمهوری اسلامی ایران در انتخاب مسیر دیپلماسی، گروسی را در جریان آخرین وضعیت روند گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا قرار داد.مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با تمجید از رویکرد مسئولانه ایران، آمادگی آژانس را برای هرگونه مساعدت در این روند بر اساس وظایف و اختیارات این سازمان طبق اساس‌نامه آژانس اعلام کرد.
تماس پایان یافت و تعدادی از کارشناسان روابط بین‌الملل این گفت‌وگو را در مقطع فعلی، نشانه‌ای از تعهد و دیپلماسی شفاف ایران عنوان کردند.
۲۸ فروردین‌ماه وزیر امور خارجه کشورمان به مسکو رفت تا یک پیام ویژه را به ساکن کاخ کرملین تقدیم کند. سفر او به مسکو، یک روز پیش از مذاکرات رم انجام شد و باز نشان از دیپلماسی فعال ایران بود. عراقچی با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، دیدار کرد و حامل نامه‌ای از رهبر انقلاب بود که تاکید داشت مذاکرات با غرب به روابط ایران با روسیه آسیبی نمی‌رساند. کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، در گفت‌وگوی ویژه خبری گفته بود: «پیام رهبر ایران این بود که رابطه با دوستان استمرار خواهد داشت.»
سیاست خارجی فراگیر
دومین گزاره در تحلیل سفر عراقچی به پکن در ایستگاه «سیاست خارجی فراگیر» متوقف می‌شود. او زمانی که از سوی رییس‌جمهور به‌عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه به مجلس شورای اسلامی معرفی شد، برنامه خود را دیپلماسی «فراگیر، فعال و اثرگذار» با رویکردی متوازن اعلام کرد و بعد از تصدی وزارت امور خارجه تا به امروز همواره سعی کرد بر مبنای همان برنامه حرکت کند، براین‌اساس سیاست خارجی دولت چهاردهم نه‌تنها یک‌بعدی بلکه در حوزه‌های فراگیر باز تعریف شده و البته در این بین به همسایگان ضریب بهتری هم داده می‌شود. سیاست خارجی فراگیر یک حرف دارد و آن اینکه میدان دیپلماسی ما هم فعال خواهد بود و از شرق تا غرب را در بر می‌گیرد.
اولویت‌بخشی به دیپلماسی اقتصادی
یکی از ماموریت‌های دستگاه دیپلماسی، موضوع دیپلماسی اقتصادی است و به همین منظور عراقچی در تمامی ماموریت‌هایی که دستور کار دوجانبه داشت، موضوع تبادلات تجاری را نیز در اولویت سفرهای خود قرار داد. سفر به چین هم با همین نگاه صورت گرفت. براساس آمار، چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران محسوب می‌شود و تاکید طرفین هم بر استمرار همکاری‌های اقتصادی و تجاری است. عراقچی به پکن رفت تا بار دیگر بر اولویت دیپلماسی اقتصادی تاکید کند و از سوی دیگر سفیر چین در ایران یکم اردیبهشت‌ماه در دیدار استاندار فارس اظهار کرد که سرمایه‌گذاری اقتصادی در تعمیق روابط میان دو کشور ایران و چین بسیار موثر است.
روابط ایران و چین را اقتصاد و تجارت، بیش از هر موضوع دیگری به هم پیوند داده است. ایران و چین با سند ۲۵ ساله وارد فصل جدیدی از همکاری‌ها شده‌اند. بر همین اساس، یکی از مهم‌ترین موضوعات دستور کار وزیر امور خارجه در سفرش به پکن، رایزنی درباره روند اجرای سند ۲۵ بود. سندی بالادستی که بسیاری از پرونده‌های تجاری-اقتصادی، سیاسی و حتی اجتماعی را سامان و سرعت خواهد بخشید. این قرارداد گرچه در دوران تحریم ایران، میان دو کشور امضا شده اما تداوم آن در شرایط احتمالی رفع تحریم می‌تواند اثرات آن بر توسعه اقتصادی ایران را دوچندان کند.
همچنین وزیر امور خارجه در جریان برگزاری دهمین جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی که ۱۹ دی‌ماه سال گذشته به میزبانی دستگاه دیپلماسی و با حضور معاون اول رییس‌جمهور برگزار شد، با اشاره به اهتمام وزارت امور خارجه نسبت به تسهیل و توسعه روابط اقتصادی-تجاری خارجی جمهوری اسلامی ایران و تلاش متمرکز معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه برای تحقق این امر، نقش ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های موثر در این زمینه را بسیار مهم و کلیدی توصیف کرد و تاکید کرد که وزارت امور خارجه با وقوف به وظایف و مسئولیت‌های خود در این زمینه از هیچ کوششی برای مساعدت به فعالان اقتصادی فروگذار نخواهد کرد.
شرکای شرقی و شکست منزوی‌سازی ایران
«ایران شرکای استراتژیک خود را کنار نمی‌گذارد» این پیام سفر عراقچی به چین بود. ایران با حرکت در ریل شرکای خود توانست دستاوردهای خوبی را به ارمغان آورد.
هرچند ترامپ این ایام با وساطت عمان در حال گفت‌وگوهای غیرمستقیم با ایران است اما پیش از این، اعمال تعرفه‌های سنگین او بر واردات از کشورهای مختلف، با چالش‌های جدی مواجه شد. او ابتدا اعلام کرد که تعرفه‌ها برای همه کشورها بجز چین به مدت ۹۰ روز تعلیق خواهد شد، اما اکنون عقب‌نشینی کرده است. رییس‌جمهوری ایالات متحده اعلام کرد که تعرفه‌های پیشنهادی ۱۴۵ درصدی بر کالاهای چینی به‌طور قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت، هرچند کاملا حذف نخواهد شد. عقب‌نشینی اخیر ترامپ از اعمال تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی بر کالاهای چینی و کاهش قابل‌توجه آن، نشان‌دهنده قدرت تاثیرگذاری چین در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا است. این موضوع می‌تواند به ایران این اطمینان را بدهد که چین قادر است در برابر فشارهای آمریکا برای کاهش خرید نفت ایران مقاومت کند. براین‌اساس شرکای ما از چین گرفته تا مسکو در عرصه سیاست خارجی حرفی برای گفتن دارند و ایران در کنار آنها خواهد بود چرا که همکاری و همیاری با شرکای استراتژیک منجر به شکست دشمن در پروژه منزوی‌سازی ایران شد.
فرجام کلام آنکه، دیپلمات‌های ایرانی در حالی امروز -شنبه - سومین دور مذاکرات غیرمستقیم خود با واشنگتن را آغاز می‌کنند که سفرهای دیپلماتیک عباس عراقچی به الجزایر، روسیه، چین و تماس او با گروسی، بخشی از دیپلماسی فعال و پویای ایران را به آمریکایی‌ها نشان داد و این رفت‌وآمدها، حاکی از دست پُر ایران در میدان دیپلماسی است.
نظر شما