آگاه: پیش از هر چیز بد نیست نگاهی داشته باشیم به نمونه خطاهای دیگر صداوسیما که به نظر میرسد، دقت ناظران محترم در سال جدید کم شده و با احتساب این خطای اخیر، تعداد خطاهای این سازمان در همین یک ماه نخست سال ۱۴۰۴ به عدد سه رسیده است. چند وقت پیش محسن افشانی در یک برنامه نسبت به مقامات عربستان بیاحترامی کرده بود، پس از آن هم پخش تصاویر غیرعرفی و غیرشرعی از شبکه مستند موجب شد تا روابط‌عمومی شبکه بابت خطای سهوی رخ داده عذرخواهی کند و حالا هم که توهین به هموطنان اهل سنت آن هم در یک برنامه پربازدید در شبکه یک سیما.
این را هم بگوییم که این اولین‌بار نیست که برخی از تفرقهافکنان از فرصتی که رسانه در اختیارشان قرار می‌دهد، سوءاستفاده می‌کنند. در سال ۱۳۹۸ هم پخش سخنان توهین‌آمیز یک مداح در مراسم میلاد امام حسن (ع) خطاب به اهل سنت موجب ناراحتی آنها و منجر به برکناری مدیر وقت شبکه پنج و چند مدیر دیگر شد.
پس از خطا
پس از پخش این خطای توهین‌آمیز از شبکه یک سیما، برنامه به‌سرعت از همه‌جا حذف شد و تنها کسانی که این برنامه را دیده بودند، از آن فیلم گرفتند و به‌سرعت در فضای مجازی وایرال شد و مدیران پخش همکاری که کردند این بود که برنامههایی با محوریت وحدت پخش کردند تا به زبان سیمایی بگویند که برنامه پخش شده، یک خطا بوده، آن هم مشکوک. مجری برنامه هم پس از این اتفاق روی آنتن زنده بابت چنین اتفاقی عذرخواهی کرد و آن خطا را مشکوک خواند. برخی از هموطنان اهل سنت و مراجع شیعه و سنی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند و از صداوسیما بابت پخش چنین برنامه‌ای شکایت و گلایه کردند. با نگاهی به این ماجراها و سابقه اتفاقات ناخودآگاه این سوال مطرح می‌شود که آیا این خطاها مشکوک است؟
سنت خوب معذرتخواهی
یکی از بهترین اتفاقاتی که در چنین شرایطی رخ می‌دهد این است، رسانه مذکور علاوه بر عذرخواهی و دلجویی روند پیگیری خطا را توضیح دهد و به اطلاع عموم مردم برساند که خوشبختانه در همه این خطاهایی که اشاره کردیم، این اتفاق افتاد و در مورد اخیر هم محسن برمهانی، معاون سیما و احمد حیدری، معاون حقوقی و امور مجلس رسانه ملی ماجرای پخش برنامه تفرقه‌افکنانه در برنامه «سیمای خانواده» را تشریح کردند و نحوه برخورد با متخلفان را به اطلاع مردم رساندند.
محسن برمهانی، معاون سیما در مورد اتفاق تلخ اخیر که در برنامه «سیمای خانواده» رخ داد، توضیح داد: این خطای تاسف‌بار تا حدود زیادی مشکوک است و اطمینان نداریم که سهوی بوده باشد و امیدواریم که سهوی بوده باشد، وقتی اتفاق افتاد، ابتدا شبکه یک خودش، وسط آن آیتم مطلع شد. یکی دو دقیقه بعد آیتم را قطع کرد و ویدیو را از بسترهای فضای مجازی در اختیار سازمان صداوسیما بلافاصله برداشت. در عالی‌ترین و بالاترین سطوح سازمان صداوسیما موضوع بلافاصله پیگیری شد. کمیته‌هایی تشکیل شد. آقای دکتر جبلی خودشان شخصا پیگیر بودند که این اتفاق به‌درستی از مراجع مختلف رقم بخورد. چند ساعت بعد، هشت نفر از افراد مقصر که ما نمی‌دانیم هنوز کدام یک از این افراد عمدا و کدام یک سهوا در این اتفاق سهیم بودند، فراخوانده شدند. افراد مقصر به دستگاه قضایی معرفی شده‌اند. چهار نفر از آنها دستگیر شده‌اند که الان بازداشت هستند و تحت بازجویی. اتفاقی است که همه مردم دیدند و می‌دانند که چه بود، یعنی مخاطبانی که برنامه را دنبال می‌کردند و بعد از آن در فضای مجازی. واقعا این اتفاق خارج از مشی رسانه ملی بود؛ رسانه ملی که در دوره جدید آغاز به کار خودش، سند تحولی را سردست گرفت و گفت مبنای کار ما این سند تحول است. این سند تحول ۱۲ محور اصلی محتوایی دارد که یکی از این محورها مسئله امتی و وحدتی است.
فرآیند نظارت بر برنامه‌های زنده و تولیدی تلویزیون
برمهانی در ادامه در خصوص فرایند نظارت بر برنامه‌های تولیدی و زنده، بیان کرد: یک برنامه تلویزیونی از چند بخش تشکیل می‌شود؛ برنامه‌ای مثل آنچه چهارشنبه پخش شد، یک برنامه زنده است که لابه‌لای این برنامه زنده، بخش‌های تولیدی یا ما می‌گوییم آیتم وجود دارد. اینها توسط یک تیم تولید می‌شوند؛ این گروه تصویربردار دارد، کارگردان دارد، می‌روند و تولید می‌کنند، بعد از تولید آن را تدوین می‌کنند، در اختیار تهیه‌کننده قرار می‌دهند. البته این مبتنی بر سیاست‌هاست، عزیزان هم باید بدانند که اصلا این بخش یا آیتم موضوعش، ازدواج بوده است، این خیلی عجیب بوده است. آنچه که در برنامه سیمای خانواده، پخش شد، هیچ ارتباطی به موضوع نداشته است؛ آیتم را تحویل برنامه می‌دهند، قبل از برنامه تدوینگر و کارگردان آیتم آن را بازبینی کرده است، بعد از آن تیم تهیه و تهیه‌کننده آن را بازبینی می‌کند و آن را در اختیار گروه برنامه‌ساز سازمانی قرار می‌دهد. گروه برنامه‌ساز سازمانی آن را در اختیار پخش صداوسیما قرار می‌دهد و پخش صداوسیما بعد از بازبینی و تایید اثر آن را پخش می‌کند.
برمهانی توضیح داد: در مورد برنامه‌های زنده امکان بازبینی این برنامه نیست، چون زنده است و صرفا آن آیتم‌ها و این بخش‌ها بازبینی می‌شوند. این که ما می‌گوییم مشکوک است و این که می‌گوییم اطمینان نداریم که سهوی بوده باشد این است که این فرآیند توسط افرادی که مطلع بودند از جزییات این فرآیند، بعضی جاها دور زده شده است، بدون این که مطلع باشند؛ یعنی این آیتم به سردبیر برنامه داده نشده است، قبل از این که برنامه پخش شود یا بعضی از عوامل از آن بی‌خبر بودند و آمده است داخل برنامه و بازبین خطای اصلی و اولیه را انجام داده است.
بازنشر یک ویدیوی خطا هم، اندازه خود خطا نابخشودنی است
معاون سیما یادآور شد: بازبین پخش، محتوای آیتم را متوجه نشده است و در شرایط عادی اصلا امکان‌پذیر نیست که این اتفاق بیافتد. بنابراین در این سازوکار بخشی از این بخش‌ها مغفول مانده است و بعد رفته است به بخش بعد و رسیده است به پخش، ولی حتما خطا بوده است ولی مطمئن نیستیم که چه میزان سهوی و چه میزان عمدی بوده است.
این مسئول صداوسیما در پاسخ به پرسشی درباره تاثیرگذاری اطلاعیه سریع صداوسیما در این زمینه و حضورش برای توضیح در تلویزیون خاطرنشان کرد: ما کل این محتوا را پاک‌کرده بودیم و فقط کسانی که روی آنتن دیده بودند، متوجه موضوع شده بودند، برای این که موضوع برای ما یک موضوع حیثیتی بود، ما خودمان یک اصطلاحی داریم توی بخش‌ها و معاونت و می‌گوییم که آنتن ناموس ماست. واقعا این مسئله برای ما یک موضوع حیثیتی بود و بلافاصله بعد از این که این اتفاق افتاد و قبل از این که کسی بخواهد نکته‌ای بگوید و در فضای مجازی منتشر شود، برنامه‌های وحدتی در کنداکتور جای‌گذاری شد. که متاسفانه به نظرم همین‌طور که این اتفاق خطایی نابخشودنی است، بازنشر آن در فضای مجازی هم خطایی نابخشودنی است، مخصوصا اولین نفر و اولین نفراتی که این کار را کردند، یعنی آنها امری خلاف امنیت ملی انجام دادند. بلافاصله اعلام جرم شد قبل از این که کسی مطلع شود، بلافاصله اینها خواسته شدند و مورد بازجویی قرار گرفتند، توسط مرکز صیانت و حفاظت سازمان صداوسیما و بازرسی سازمان صداوسیما و بعد تازه این موضوع منتشر شد.
موضوع وحدت شیعه و سنی یکی از موضوعات بااهمیت و کلیدی در کشور ماست؛ تاحدی‌که ما در تقویم کشورمان هفته وحدت اسلامی داریم و هر ساله هم کنفرانس بینالمللی وسیعی با حضور بزرگان اهل سنت از کشورهای مختلف با نام کنفرانس وحدت اسلامی در کشورمان برگزار می‌شود که یکی از برنامه‌های ثابت آن، دیدار میهمانان با رهبر کشورمان است و این یعنی، موضوع اهل سنت برای ایران و رهبری مهم و علاوه بر مهم‌بودن، یک موضوع حساس است. با این تفاسیر لازم است که رسانه‌های مختلف و در راس آن صداوسیما نسبت به موضوعات این‌چنینی حساسیت و دقت بیشتری به خرج دهند.
فراموش نکنیم که ما یک امتیم
رهبر انقلاب سال گذشته در دیدار با جمعی از علما و بزرگان اهل سنت کشور، بیان کردند: مسئله اساسی بنده، مسئله «امت اسلامی» است. من سال‌هاست که بر روی واژه «امت اسلامی»، علی‌الخصوص متعمدا تکیه می‌کنم تا ما فراموش نکنیم که یک امتیم. بله، بعضی ایرانی هستیم، بعضی عراقی هستیم، بعضی شامی هستیم و غیرذلک، لکن این مرزها حقیقت «امت اسلامی» را تغییر نمی‌دهد. همه‌ی سعی دشمنان اسلام این بوده است که ما را نسبت به هویت واحده‌ای که اسمش «امت اسلامی» است بی‌تفاوت کنند. این نمی‌شود که من خودم را مسلمان بدانم اما از رنجی که یک مسلمان در میانمار یا در غزه یا در هند یا در فلان‌جا می‌کشد، خودم را غافل بدانم؛ این امکان ندارد. این، خلاف تعالیم اسلامی و اصول اسلامی است. ممکن است شما، بشخصه نتوانید یک کاری برای کمک به او انجام بدهید، اما همدلی و همدردی یک حقیقتی است؛ این بایست وجود داشته باشد.
ایشان ادامه دادند: وحدت... یک تاکتیک نیست، وحدت یک اصلی از اصول اسلام است، وحدت یک امر قرآنی است. اینکه می‌فرماید «وَ اعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَ لاتَفَرَّقوا»، خیلی مهم است؛ یعنی در اعتصامِ به حبل‌الله هم که مهم‌ترین کارها است، اجتمعوا؛ [یعنی] اتّفاق حتّی در اعتصام به حبل‌الله که مظهرش مثلا حج است، مظهرش نمازجمعه است؛ یعنی اجتماع حتی در اعتصام به حبل‌الله مورد نظر قرآن و شریعت اسلامی است؛ این خیلی به نظر مهم است. یا در این آیات سوره حجرات «وَ اِن طائِفَتانِ مِنَ المُؤمِنینَ اقتَتَلوا فَاَصلِحوا بَینَهُما فَاِن بَغَت اِحداهُما عَلَی الاُخری فَقاتِلُوا الَّتی تَبغی حَتّی تَفی‌ءَ اِلی اَمرِ الله» یعنی مسئله‌ی اتفاق و اتحاد این‌قدر مهم است که اگر کسی بَغی کرد، باید با او مقاتله کرد، با آن مسلمان باید مقاتله کرد برای اینکه او را به وحدت برگردانیم؛ این‌قدر وحدت مهم است! اینها را نمی‌شود نادیده گرفت. بعد هم که «اِنَّمَا المُؤمِنونَ اِخوَةٌ فَاَصلِحوا بَینَ اَخَوَیکُم» یعنی مسئله وحدت یک اصل قرآنی است و ما نباید از آن غفلت کنیم.
نظر شما