آگاه: در سی و ششمین دوره از نمایشگاه کتاب ۹۰۰ غرفه وجود دارد که به نسبت پارسال تعداد غرف افزایش داشته و به‌تبع آن، متراژ غرفه‌ها کوچک شده است. مورد دیگر درباره نمایشگاه کتاب امسال اینکه بر اساس مصوبه شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مقرر شد به‌جای حضور همزمان کتاب‌فروشان با ناشران در نمایشگاه کتاب، یک فرصت فروش ویژه بلافاصله بعد از نمایشگاه، به مدت پنج روز در اختیار کتاب‌فروشان قرار داده شود. براین‌اساس طرح فروش ویژه کتاب‌فروشان به‌عنوان پیوست نمایشگاه کتاب در سامانه بازار کتاب اجرا می‌شود و برای این طرح مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال یارانه در نظر گرفته شده است.
براین‌اساس کتاب‌فروشان می‌توانند از تاریخ ۱۵ اردیبهشت‌ماه تا ۲۷ اردیبهشت نسبت به ثبت‌نام خود اقدام کنند و طرح فروش نیز از تاریخ ۲۸ اردیبهشت تا یک‌خرداد برگزار خواهد شد.
سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بخش‌های ناشران عمومی، کودک‌ونوجوان، آموزشی، دانشگاهی و ناشران دیجیتال از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه، همه‌روزه از ساعت ۱۰ صبح تا هشت شب در مصلای امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد. همچنین این رویداد به‌صورت مجازی نیز در book.icfi.ir برگزار می‌شود.

ویژه‌برنامه‌های رادیو و تلویزیون در ایام نمایشگاه کتاب
تولید و پخش ویژه‌برنامه‌های اختصاصی از مصلای تهران، گفت‌وگو با نویسندگان و ناشران، معرفی تازه‌های نشر، گزارش‌های میدانی از نمایشگاه، میزگردهای تخصصی و همچنین تولیدات کوتاه تلویزیونی درباره اهمیت کتاب و مطالعه، از جمله تدارک ویژه شبکه‌هاست که در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب روی آنتن می‌رود.
مرکز تولید و فنی سیما با هدف پشتیبانی فنی و تولیدی برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در شبکه‌های تلویزیونی معاونت سیما برای پوشش یکی از مهم‌ترین رویدادهای مهم فرهنگی کشور از ۱۷ اردیبهشت، همچون سال‌های گذشته از محل برپایی نمایشگاه کتاب ‌بین‌المللی کتاب در مصلای امام خمینی (ره) پای کار آمده است؛ در ادامه به شرح برنامه‌های شبکه‌های سیما در این خصوص پرداخته شده است.
ویژه‌برنامه «کتاب یک» به تهیه‌کنندگی سید حمیدرضا رضایی، همزمان با آغاز سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از روز ۱۷ اردیبهشت‌ماه روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود.
این برنامه به میزبانی محمدحسین بدری، صالح مدرس‌زاده و فاطمه رضاپور از نمایشگاه بین‌المللی کتاب با حضور ناشرین، نویسندگان کتاب در حوزه‌های گوناگون تقدیم نگاه علاقه‌مندان کتاب می‌شود.
«کتاب یک» در فواصل مختلف از آنتن شبکه یک به آثار جدید نمایشگاه، نگاه مخاطب به این آثار، گفت‌وگو با مردم و حضور مردم به نمایشگاه خواهد پرداخت. این برنامه در گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک تهیه و هر روز ساعت ۱۲:۳۰ و ۱۷ پخش می‌شود.
همزمان با برگزاری سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برنامه «باغ‌کتاب» با اجرای فرزاد جمشیدی و فاطمه افشاریان، میزبان مخاطبان شبکه دو سیما می‌شود. «باغ کتاب» با هدف ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی، آیتم‌های متنوعی را در قالب گفت‌وگو، گزارش و بخش‌های ترکیبی ارائه می‌کند. از جمله این بخش‌ها می‌توان به معرفی تازه‌های نشر، گفت‌وگو با ناشران، نویسندگان و شاعران، پادکست‌هایی با نویسندگان و همچنین بخش ویژه‌ای با حضور کودکان و خانواده‌ها اشاره کرد که در آن نویسندگان حوزه کودک به بیان تجربیات و دغدغه‌های خود می‌پردازند.
در این برنامه، گزارش‌هایی از حال‌وهوای نمایشگاه کتاب نیز پخش می‌شود تا مخاطبان در جریان آخرین اتفاقات این رویداد فرهنگی قرار گیرند. «باغ کتاب» به تهیه‌کنندگی علیرضا کاردان امین و کارگردانی محمدحسام مدنی، همزمان با روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب، از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه، هر روز به صورت زنده و تولیدی در فواصل برنامه‌ها و به صورت ثابت در ساعت ۱۵:۱۵ از شبکه دو پخش می‌شود.
همچنین برنامه‌های «صبحانه ایرانی» محصول گروه اجتماعی- اقتصادی و «عصر خانواده» از تولیدات گروه خانواده شبکه دو، همزمان با ایام برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با پرداختن به موضوع کتاب و کتاب‌خوانی، بخش‌هایی ویژه از این رویداد فرهنگی را در قالب گفت‌وگو، گزارش و آیتم‌های متنوع پخش می‌کند.
در ایام برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، برنامه صبحگاهی «سلام صبح بخیر» با دعوت از مهمانان و ناشران و همچنین معرفی کتاب‌های ارزنده از شبکه سه سیما پخش می‌شود. این برنامه هر روز حوالی ساعت هشت صبح به صورت زنده پخش می‌شود.
شبکه چهار در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب با دو ارتباط زنده در ساعات ۱۰ صبح و ۱۶ عصر (پنجشنبه و جمعه ساعت ۱۸:۴۵) با مخاطبان کتاب‌دوست خود همراه است. همچنین برنامه زنده «کتاب چهار» نیز از پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت تا پایان برگزاری نمایشگاه، هر شب ساعت ۲۱ روی آنتن شبکه چهار می‌رود. البته این برنامه پنجشنبه و جمعه ساعت ۱۶ پخش می‌شود.
برنامه تولیدی «دیدی نو» به تهیه‌کنندگی مهران میرصالحی و رامین کحال‌زاده، در ۱۰ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود. این برنامه با اجرای ایوب آقاخانی، به پوشش نمایشگاه کتاب می‌پردازد. همچنین این برنامه در آیتم دیگری به اسم کتاب‌باز به معرفی کتاب توسط بازدیدکنندگان نمایشگاه خواهد پرداخت که این آیتم در فواصل برنامه‌های شبکه نسیم پخش‌می‌شود.

برنامه «طنزیم» ویژه نمایشگاه کتاب با میز پادکست اسماعیل باستانی میزبان میهمانانی از جمله ناشران، نویسندگان و علاقه‌مند به حوزه کتاب خواهد بود. همچنین حمید پارسا به گزارش حاشیه‌نگاری در نمایشگاه کتاب می‌پردازد. برنامه «مثبت آموزش» شبکه آموزش روزانه در دو نوبت ۱۱:۳۰ و ۱۵:۴۵ به صورت زنده از نمایشگاه کتاب پخش می‌شود. همچنین برنامه‌های «دکتر سلام» با معرفی ناشر و کتاب حوزه سلامت ساعت ۱۳، «هوش مصنوعی» گفت‌وگو با نویسندگان و ناشران حوزه هوش مصنوعی ساعت ۲۳:۱۵، «آوا نوا» با معرفی کتب حوزه پاسداشت زبان و ادب فارسی ساعت ۲۴ از شبکه آموزش پخش می‌شوند.
برنامه‌های «رویش» با محور گفت‌وگو با ناشران، نویسندگان و معرفی کتب حوزه کشاورزی ساعت ۱۸، «دوربین ۷» تهیه و پخش روزانه دو گزارش از نمایشگاه کتاب ساعت ۲۳، «هیچ‌وقت دیر نیست» گفت‌وگو با کارشناسان حوزه کتاب برای معرفی کتاب‌های مرتبط با دانش‌آموزان و والدین ساعت ۱۰:۳۰، «دستان» گفت‌وگو با نویسندگان حوزه ادبیات موسیقی ساعت ۲۱ و «آموزگار» معرفی معلمان نویسنده نیز جمعه ساعت ۱۷:۳۰ از شبکه آموزش پخش می‌شوند.
در جدول پخش شبکه آموزش، برنامه‌های «هم‌شاگردی سلام»، معرفی دانش‌آموزان مولف، ساعت ۱۹، «ایران شهر»، معرفی و گفت‌وگو با کارشناسان حوزه کتاب، دوشنبه تا جمعه ساعت ۲۲، «پرسشگر»، چالش‌های ناشران حوزه آموزش و پرورش، شنبه و یکشنبه ساعت ۲۲، «فرصت برابر»، در خصوص حضور انتشارات کنکوری و اهمیت آنها، ساعت ۱۶ و «زنگ هفت» با حضور دانش‌آموزان و معلمین در نمایشگاه نیز جانمایی شده‌اند.
شبکه قرآن و معارف سیما نیز رویدادهای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را در قالب ویژه‌برنامه و میان‌برنامه‌های مختلف به صورت زنده پوشش می‌دهد. ویژه‌برنامه «گلستانه» که با حضور یک راوی، نویسنده یا ناشر به معرفی اجمالی یک کتاب منتخب می‌پردازد، هر روز به مدت پنج دقیقه در دو بخش در ساعت‌های ۰۷:۵۵ و ۱۶:۵۵ از شبکه قرآن و معارف پخش می‌شود.
ارتباط زنده با نمایشگاه بین‌المللی کتاب همه‌روزه در ساعات مختلف فعالیت نمایشگاه در بخش‌های ۱۰ دقیقه‌ای پخش می‌شود. مجموعه برنامه «منبر امیر» با کارشناسی حجت‌الاسلام حسینی قمی، همه‌روزه به صورت میان‌برنامه ۱۰ دقیقه‌ای به شرح و تفسیر کتاب ارزشمند و گران‌قدر نهج‌البلاغه می‌پردازد.
برنامه عصرگاهی «به خانه بر می‌گردیم» همزمان با برپایی نمایشگاه کتاب به معرفی کتاب و حاشیه‌های این نمایشگاه می‌پردازد. این برنامه در ایام برگزاری نمایشگاه سعی دارد تا مخاطبان را از مهم‌ترین اخبار نمایشگاه مطلع سازد.
برنامه صبحگاهی «سلام تهران» در طول ایام نمایشگاه با آیتم زنگ مدرسه قرار است به نمایشگاه کتاب برود و با دانش‌آموزان کتاب‌خوان گفت‌وگو کند. همچنین این برنامه سعی دارد تا با دعوت از نویسندگان و ناشران به معرفی تازه‌ترین کتاب بپردازد.
برنامه «تهران ۲۰»، گروه تهران و شهروندی نیز با دعوت از مسئولان و فعالان فرهنگی سعی دارد تا در ایام برگزاری نمایشگاه به موضوع کتاب و کتابخوانی بپردازد. همچنین برنامه‌های «در شهر»، «در استان» و «تا نیایش» نیز منعطف به این موضوع هستند. شبکه امید با برنامه «کتابنوش» به صورت زنده از محل برگزاری نمایشگاه هر روز از ساعت ۱۹ با مخاطبان خود همراه است. شبکه افق نیز رویدادهای نمایشگاه بین‌المللی کتاب را به صورت زنده از محل برگزاری نمایشگاه پوشش می‌دهد.
شبکه نمایش نیز به مناسبت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، فیلم‌هایی را با این مضامین در جدول پخش خود قرار داده است که هر شب ساعت ۲۱ پخش می‌شود.
 

نمایشگاه یا فروشگاه؟

هرساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب، اما و اگرهای بسیاری درباره برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی مطرح می‌شود و خیلی‌ها نسبت به این موضوع که این رویداد نمایشگاه کتاب است یا فروشگاه کتاب واکنش نشان می‌دهند. حسین جاوید، فعال حوزه کتاب و رسانه در کانال تلگرامی خود (ویراستار)، یادداشتی نگاشته و به طور مفصل به بسیاری از این سوالات و حواشی پاسخ داده است. جاوید در بخشی از این یادداشت نوشته است:
ما در کشورمان بیست و چند هزار ناشر (واقعی و اسمی) داریم و کمتر از دو هزار کتاب‌فروش که تازه فقط حدود هزارتای آنها، فعالانه کتاب می‌فروشند و بقیه یا خیلی کوچک‌اند (مثلا مغازه‌ای با جواز کتاب‌فروشی در طبقه منفی دو فلان پاساژ در شهرستان که دخل اصلی‌اش از کپی‌گرفتن و نوشت‌افزارفروشی است)، یا آن‌قدر بزرگ‌اند که کتاب، شده حاشیه کارشان و بیشتر بازی‌فروش و دکوری‌فروش و لوکس‌فروش و... هستند. بدیهی است که همه ناشرها راهی به قفسه کتاب‌فروشی‌ها ندارند؛ از این بدتر، حتی همه کتاب‌های ناشران متوسط و بزرگ هم در کتاب‌فروشی‌ها نیست. کتاب‌فروش فقط کالاهای پرفروش را می‌آورد (منطق اقتصاد همین است)، پس بدیهی است که بخش عمده‌ای از ناشرها و کتاب‌ها از قفسه‌ها دورند و نمایشگاه کتاب فرصت مناسبی است برای اینکه همه‌ ناشرها و کتاب‌ها امکان عرضه بیابند.
امسال کتاب‌فروش‌ها را از نمایشگاه مجازی حذف کردند و این عزیزان اعتراض خیلی شدید داشتند که چرا این اتفاق افتاده و ما هم باید باشیم. حتی بعضی تهدید کردند که با نیسان جلوی خانه کتاب تحصن می‌کنند! دقت بفرمایید، خود کتاب‌فروش‌ها کمپین راه انداختند که جزئی از نمایشگاه کتاب باشند و با تخفیف «در محلی که باید برای نمایش کتاب باشد، نه فروشگاه» کتاب بفروشند! پس بحث سر بد بودن فروش نمایشگاهی نیست، سر این است که پولش به جیب کی برود! 

نمایشگاه به فروش کتاب‌فروش‌ها آسیب می‌زند و بازار را راکد می‌کند
مقطعی بله ولی به‌طورکلی نه. از سال ۱۳۶۶ تا حالا نمایشگاه کتاب برگزار شده؛ تعداد کتاب‌فروشی‌ها در ایران نزدیک به ۴۰ سال بیشتر شده یا کمتر؟ این‌ همه کتاب‌فروشی بزرگ و مجلل در بهترین پاساژها و مکان‌های تجاری شهر چطور شکل گرفته؟ اگر بنا بود نمایشگاه به کتاب‌فروشی‌ها آسیب اساسی بزند، الان نباید یک کتاب‌فروشی هم در کشور باقی می‌ماند! خیلی از ما در همین نمایشگاه کتاب عاشق کتاب و مطالعه شدیم و مشتری ثابت کتاب‌فروشی‌ها در طول سال. کتاب که خانه نیست برویم یک‌بار بخریم و یک عمر در آن زندگی کنیم! هر روز آثار جدید منتشر می‌شود و بازار متنوع‌تر و پویاتر از آن است که یک نفر بتواند همه‌ نیازهایش را در نمایشگاه برطرف کند.

نمایشگاه باعث تعطیل‌شدن کتاب‌فروشی‌هاست
بیش از نیمی از رستوران‌ها و کافه‌ها در سال اول فعالیتشان ورشکسته می‌شوند؛ تقصیر کیست؟ بازار شرایط خودش را دارد و تعطیلی کتاب‌فروشی‌ها- که خیلی هم تلخ است- از تغییر نسل، تغییر میزان مطالعه، تغییر ابزارهای سرگرمی، تورم بسیار بالای اماکن تجاری، رونق فروش مجازی و… ناشی می‌شود. پیچیدن شغل کتاب‌فروشی در هاله تقدس باعث نمی‌شود که از قوانین بازار مصون بماند. کتاب‌فروشی هم مثل هر کسب‌وکار دیگری در خطر زیان‌دهی و ورشکستگی است. آنهایی که خلاق‌تر و توانمندترند، قطعا باقی می‌مانند و شعبه هم اضافه می‌کنند. بسته‌شدن کتاب‌فروشی‌ها تقصیر ما مردم نیست و حتی حذف کامل نمایشگاه کتاب هم در روند آن تاثیری ندارد.