آگاه: شوک قیمتی اخیر به‌ویژه در مورد لوبیاچیتی، ابعاد نگران‌کننده‌تری دارد. افزایش قیمت این محصول تا مرز ۵۰۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم، نه‌تنها آن را هم‌تراز با قیمت گوشت قرمز کرده، بلکه کارکرد تاریخی آن را به عنوان یک منبع پروتئین ارزان‌قیمت زیر سوال برده است. این جهش قیمتی که مستقیما بر قدرت خرید طبقات متوسط و کم‌درآمد تاثیر گذاشته، زنگ هشداری جدی درباره تشدید شکاف غذایی در جامعه است. این تحولات نشان می‌دهد بی‌ثباتی در بازار حبوبات، تنها به محدودیت دسترسی اقتصادی خانوارها ختم نمی‌شود، بلکه الگوی تغذیه سنتی و امنیت غذایی میلیون‌ها ایرانی را نیز در معرض خطر قرار داده است. در حالی که چندی پیش سید عبدی افتخاری، دبیر انجمن حبوبات ایران، از ثبت سفارش ۳۰ هزارتنی حبوبات و بهبود شرایط بازار خبر داده بود، قیمت‌ها هنوز تغییر چندان چشمگیری نداشته‌اند. وی درباره وضعیت بازار حبوبات اظهار کرد: در حال حاضر بازار مشکلی ندارد. اساسی‌ترین عامل برای حفظ ثبات در بازار عرضه و تقاضا است. هنگامی که ثبت سفارش با سرعت کمی صورت می‌گیرد، کالاها در مراحل متعددی وارد می‌شوند و در ابتدا کشتی‌ها بارگیری می‌کنند و سپس بنادر نزدیک کالاهای خود را تخلیه می‌کنند و سپس کالاهای تمام بنادر وارد کشور می‌شود و در چنین شرایطی تجار برای ترخیص کالاهایی که در گمرکات هستند نیز تعجیل می‌کنند و هم انبارها تخلیه می‌شوند و منشأ این زنجیره نیز ثبت سفارشی است که صورت گرفته. اکنون بخشی از کالاها در گمرکات ما هستند و برخی نیز در مرزها یا در مسیر بندرها قرار دارند. بخشی نیز از مبدأ بارگیری شده‌اند. در حال حاضر بخشی از این محموله‌ها وارد انبارها شده‌اند و تجار برای ترخیص از گمرک اقدام کرده‌اند. در مرحله بعد، کالاها به بازار تزریق خواهند شد. این زنجیره سبب شد بازار از آن حالت کمبود خارج شود و به وضعیت نرمال نزدیک شود.
افتخاری ادامه داد: در حال حاضر بازار ما نرمال است، چراکه ثبت سفارش‌ها به‌موقع انجام شد. وزارت جهاد کشاورزی نیز اولویت‌های ثبت سفارش برای فصل بهار را مشخص کرده و به گمرک و وزارت صمت اعلام کرده است. تا زمانی که فصل برداشت جدید برسد، با این ثبت سفارش‌ها کمبود خاصی نخواهیم داشت. در حال حاضر بازار آرام شده و این ارقام تعدیل شده‌اند. البته هنوز به نرخ تعادلی مدنظر ما نرسیده‌ایم، اما بازار دیگر آن التهاب سابق را ندارد.
اما از طرفی هم بهبود شرایط بازار به این معنا است که در روزهای پایانی سال گذشته که مصادف با ماه مبارک رمضان نیز بود، نگرانی‌هایی بابت تامین حبوبات و کمبود آنها در فروشگاه‌ها وجود داشت؛ اما حالا این نگرانی وجود ندارد و بازار تامین است و کمبودی وجود ندارد بلکه مشکل اصلی قیمت کالاها است که سر به فلک کشیده و در این خصوص رضا پاشابیگی داریانی، رییس اتحادیه صنف خواربارفروشان تهران، به نقل از اتاق اصناف ایران با انتقاد از فقدان سیاست‌گذاری موثر در حوزه صادرات، تاکید می‌کند: یکی از دلایل اصلی این افزایش نجومی قیمت‌ها، صادرات بی‌رویه محصولات کشاورزی، به‌ویژه حبوبات است. اگر دولت پیش از صدور مجوز صادرات، ابتدا مصرف داخلی را تامین و ذخیره‌سازی می‌کرد، اکنون با چنین ناهنجاری در بازار مواجه نبودیم.
لوبیاچیتی چند صدهزاری
پاشابیگی از روند روبه‌رشد قیمت لوبیاچیتی و افزایش بیش از حد قیمت برخی از حبوبات انتقاد و سپس عنوان کرد: قیمت لوبیاچیتی به مرز ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره فشار اقتصادی بر خانوارها به وجود آورده است. برخی صادرکنندگان با مشاهده صرفه اقتصادی بیشتر در فروش خارجی، بدون درنظرگرفتن نیاز داخل، اقدام به صادرات می‌کنند. اینجا باید دولت ورود کند و با ممنوعیت یا محدودیت مقطعی صادرات، تعادل بازار را حفظ کند. بر اساس گزارش‌های موجود، قیمت انواع محصولات از جمله لوبیاچیتی، عدس، نخود و لوبیاسفید به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. قیمت تقریبی برخی از حبوبات در بازار، به این صورت است که لوبیاچیتی ۵۰۰ هزار تومان، لوبیاقرمز ۳۵۰ هزار تومان، نخود ۳۰۰ هزار تومان و عدس ۲۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخشی از حبوبات مصرفی کشور وارداتی است و بخشی دیگر نیز از تولیدات داخلی تامین می‌شود. در سال‌هایی که خشکسالی یا تغییرات اقلیمی بر تولید داخلی تاثیر می‌گذارد، وابستگی به واردات افزایش می‌یابد؛ اما مسئله اصلی، به‌هم‌ریختگی توازن در عرضه و تقاضاست؛ جایی که ذخایر داخلی پیش از صادرات به‌درستی تامین و مدیریت نمی‌شود. یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت‌ها، فعالیت سودجویانه دلالان و واسطه‌هاست. پاشابیگی در این باره می‌گوید: افرادی هستند که محموله‌های وارداتی را انبار و به صورت قطره‌چکانی وارد بازار می‌کنند. این نوع عرضه، به‌ویژه زمانی که تقاضا در حال افزایش است، به گرانی دامن می‌زند.
حبوبات حباب‌دار
در حالی که قیمت هر کیلوگرم حبوبات، از جمله لوبیاچیتی، تا ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است، سخنگوی بنکداران مواد غذایی اعلام کرد که این محصول در خرده‌فروشی باید حداکثر ۲۰۰ هزار تومان و در عمده‌فروشی
۱۵۰ هزار تومان قیمت داشته باشد. نرخ‌های فعلی در بازار نشان‌دهنده حباب و گران‌فروشی است و نیازمند نظارت دستگاه‌های نظارتی از جمله وزارت جهادکشاورزی است.
با تغییر نرخ ارز مرجع واردات حبوبات از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ارز مبادله‌ای نزدیک به ۷۰ هزار تومان و همچنین صادرات بی‌رویه این محصولات، شرایط برای افزایش قیمت حبوبات فراهم شد. با این حال، با فروکش‌کردن نرخ ارز، نه‌تنها شاهد کاهش قیمت حبوبات نیستیم، بلکه روند صعودی این محصولات ادامه دارد که نشان از سودجویی در این بازار دارد.
قیمت لوبیاچیتی همچنان در مسیر افزایش قرار دارد. پس از آنکه در سال گذشته قیمت این محصول با افزایش دوبرابری به ۳۰۰ هزار تومان رسید، اکنون تا ۵۰۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسد؛ این در حالی است که نرخ ارز این محصول در این مدت نه‌تنها افزایش نیافته، بلکه کاهش نیز داشته است. پس از تغییر نرخ حبوبات، به نظر می‌رسد نظارتی بر قیمت‌گذاری‌ها در بازار این محصولات وجود ندارد و این بازار رها شده و حتی در مواردی، گزارش‌هایی از احتکار لوبیاچیتی دریافت شده است. از سوی دیگر، وزارت جهاد کشاورزی اسفندماه سال گذشته اعلام کرد که با هدف تنظیم بازار داخلی، صادرات سیب‌زمینی و انواع حبوبات از جمله لوبیا به مدت دو ماه ممنوع شده است. با این حال، به نظر می‌رسد این ممنوعیت هنوز نتوانسته تاثیر ملموسی بر کاهش قیمت‌ها در بازار بگذارد. درصورتی‌که مسیر صادرات این محصول دوباره باز شود شاهد گرانی بیشتری در بازار این محصولات
در بازار داخلی هستیم.
نظر شما