زهرا بذرافکن - خبرنگار سرویس فرهنگی: این فیلم روایتی است از آنچه در ساعات ابتدای زلزله بم گذشت و بیان رشادت‌ و تدبیر شهید «احمد کاظمی» و نقش پررنگ او در نجات هزاران مجروح آسیب دیده در ساعات طلایی این حادثه تلخ.

معرفی و بررسی فیلم:

«امیرعباس ربیعی» کارگردانی که حالا با سومین اثرش در جشنواره فیلم فجر چهل و دو حاضر شده و نشان می‌دهد که مسیر و دغدغه‌اش در سینما از راه‌های بکر و نرفته‌ای می‌گذرد که حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند.

او بعد از دو فیلم «لباس شخصی» و «ضد» حالا به پرتره شهید «احمد کاظمی» در بیستمین سالگرد زلزله بم می‌پردازد. تینو صالحی، توماج دانش بهزادی، ساره رشیدی، مهیار شاپوری، عباس جلیل زاده، عماد درویشی، مریم ماهانی، تصنیف حسینی، علی صادقی، عرفان سروستانی و مینا شفیعی بازیگران فیلم ربیعی هستند.

دیگر عوامل «احمد» از این قراراند: نویسندگان: امیرعباس ربیعی و رضا محبی نوری، مدیر فیلمبرداری: هاشم مرادی، طراح صحنه: محمدرضا شجاعی، تدوین: حمید نجفی‌راد، طراح لباس: نیاز حمیدی، طراح گریم: مرتضی کهزادی، موسیقی: مسعود سخاوت‌دوست، صدابردار: طاهر پیشوایی، صداگذار: حسین قورچیان، جلوه‌های ویژه بصری: محمد برادران، جلوه‌های ویژه میدانی: حمید رسولیان، مدیر تولید: منصور غضنفری، مدیر برنامه‌ریزی: بهمن حسینی، دستیار اول کارگردان: صالح غربی جوان، عکاس: امیرحسین غضنفری، روابط عمومی: سپیده شریعت‌رضوی. این فیلم محصولی مشترک ازسازمان سینمایی سوره و موسسه تصویرشهر است.

نقد مضمونی:

یک پرتره از شهید احمد کاظمی و برشی از بخش کوتاهی از زندگی او در مواجهه با زلزله بم است. فیلم ماجرای مجاهدت شهید در ۲۴ ساعت اول زلزله بوده و روایت آن خوب است اما می‌توانست بهتر و قوی‌تر از این باشد.

نقد فنی- تکنیکی:

فیلم، قصه‌ای پرداخت نشده‌ای دارد و صرفا به یک بعد از ماجرای زلزله می‌پردازد و از پرداختن و توصیف چند بعد دیگر حول محور مدیریت شهید «احمد کاظمی» ممانعت می‌کند. داستان از ریتم نمی‌افتد و سرپا پیش می‌رود. چند سکانس با شکوه و حماسی دارد، اما در کل احساس محور است و روایتی کامل بر اساس عینیت و واقعیت را نداشته و شخصیت شهید «احمد کاظمی» به خوبی تبیین نمی‌شود.

گفت‌وگو با عوامل فیلم:

امیرعباس ربیعی کارگردان «احمد» درباره ساخت این فیلم سینمایی توضیح داد: مدتی پیش، شروع به مطالعه پیرامون شهید احمد کاظمی کردم و در پژوهش‌ها به صفحه‌ای برخوردم که درباره حضور این شهید در بم و فعالیت ایشان نوشته بود. از همان جا قلاب من روی این داستان گیر کرد. زیرا احساس کردم این قصه نیاز امروز ماست. به واقع احمد کاظمی مدیر تراز جمهوری اسلامی است.

رضا محبی‌نوری نویسنده این اثر گفت: آقای ربیعی حدود ۸ ماه پژوهش را انجام داده بود و پس از گفتگوهای بسیار، نوشتن این پروژه نصیب من شد. احمد کاظمی از ۲۱ سالگی لشکر تاسیس کرده و تا پایان عمرش سراسر درخشندگی دیده می‌شود.

وی افزود: بارها و بارها با کمک بسیاری از عزیزان ازجمله هادی مقدم‌دوست کار را بازنویسی کردیم. پرتره «احمد» داستان واقعی است و حرف‌هایی جدی و قابل تامل در آن زده شده است. تلاش کردیم داستان بگویم و کاراکتری را خلق کنیم که مردم آن را بپذیرند و دوست داشته باشند.

این نویسنده بیان کرد: در فرایند فیلمنامه، باید بیش از ۷۰ درصد به شخصیت‌پردازی تمرکز کنیم. متن ساختار و اسکلتی دارد که اگر به دل نویسنده ننشیند یعنی قوام آن قصه شکل نگرفته است. «احمد» درباره قصه تلخ زلزله بم است و ما باید وجوه شهید کاظمی مانند مردم‌داری، هیبت، مهربانی و… را در این فیلم نشان می‌دادیم. درست است که نمی‌توان تمامی ابعاد شخصیتی این شهید را نشان دهیم؛ اما تلاش کردیم تا حدودی بخش‌هایی از هیبت و عطوفت ایشان را بازنمایی کنیم.

نظر منتقد:

سایه احسانی: «احمد» از زاویه حادثه زلزله بم به شخصیت شهیدی می‌پردازد که سابقه رشادت‌هایش به سال‌های دفاع مقدس باز می‌گردد. حضور و تدبیر او در اولین روز وقوع زلزله بم در کنار مردم آسیب‌دیده و داغ‌دار این شهر و ساماندهی وضعیت رسیدگی و انتقال آنان به نزدیک‌ترین شهرهای اطراف برای درمان، دستمایه قصه‌گویی این فیلم است.

با این حال «احمد» همه را فدا کرده است تا بتواند یک چهره را تثبیت و زنده کند، چهره‌ای که نیازی به این دست بزرگنمایی‌ها ندارد. روایت کاملا یک جانبه و بر مبنای تصویری آخرالزمانی و منجی‌گونه از شهید کاظمی است. ناسازگاری دولت به عنوان یک نهاد حاکمیتی و رعایت نکردن سلسله مراتب از سوی یک مدیر دولتی فقط به خاطر بودن در رکاب شهید «احمد کاظمی» آن هم در دو دهه پیش و در زمان حیات همین نظام، غلوآمیز و از سویی گل به خودی‌ای است که جایی برای جبران نمی‌گذارد. علاوه بر آن، انعکاس غیر واقع‌بینانه و منفور از تنها چهره علمی حاضر در فیلم و مایل کردنش به کنار گذاشتن تخصص و دل در کار بستن فقط بر مبنای توکل به کلی دور از واقعیت و مفهوم تقسیم کار است.

ریتم فیلم کند و خرده‌داستان‌های آن آنقدر زیاد است که خط اصلی به کلی محو شده و از یاد می‌رود. با این حال طراحی چهره‌ها مطلوب و برخی بازی‌ها همچون بازی «ساره رشیدی» تحسین برانگیز است.

فیلم کجای دغدغه زندگی مردم قرار دارد:

مردم بشدت نیاز دارند که در خصوص چهره‌های مطرح و قهرمانان ملی با روایت درست بدانند و بفهمند. حتی اگر برخی از مردم هم نخواهند، وظیفه این است که این اتفاق مخصوصا برای نسل جدید رقم بخورد تا روایت‌های غلط و جعلی جایگزین نشوند. این «احمد» تلاشش بر همین اساس است.

نسبت فیلم با گفتمان و فجر انقلاب اسلامی:

شهید «احمد کاظمی» یکی از یاران و سربازان انقلاب اسلامی بوده که پرداختن به شخصیت و بخشی از زندگی او و امثال او یکی از راهبردهای مهم انقلاب اسلامی است و این فیلم هم در همین مسیر قدم نهاده است.

ارزیابی و نتیجه‌گیری:

تماشای این فیلم پیشنهاد می‌شود و باید توجه داشت که این اثر بیش از آنکه در بیان جزئیات، یک روایت تاریخی واقع‌گرا باشد یک پرتره از شهیدی بزرگوار است. گروه سنی مناسب تماشای این اثر نوجوان و بزرگسال است.