آگاه_لیلی معرفی: در سال گذشته ۲۲۵ تن صادرات زعفران داشتیم که حدوداً برابر با ۴۰ درصد از این میزان، زعفران قاچاق شده است. علاوه بر این‌که قاچاق ۹۰ تنی زعفران آن‌هم تنها در یک سال، به چه میزان موجب عدم النفع برای دولت شده و چقدر به ضرر اشتغال بوده است؛ تداوم این اتفاق منتج به بی‌اعتباری برند زعفران ایرانی می‌شود و این موضوع در بلندمدت به چالش بزرگ برای صادرکننده‌های زعفران تبدیل خواهد شد. در این گزارش به چرایی این اتفاق و راهکارهایی برای کاهش قاچاق زعفران می‌پردازیم.

حداقل در ماه ۱۰ تن زعفران به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود، به طورمثال در همین دو ماه اخیر در مقایسه با ماه آبان و آذر سال گذشته، در هر کدام از این ماه‌ها هشت تن کاهش صادرات زعفران داشته‌ایم. این در حالی است که صادرات زعفران در کشورها رشد داشته است و این نشان می‌دهد که دلیل قاچاق این محصول در کشور ما موانع صادراتی است. ‌امیدواریم فروش ارز به صورت توافقی هم در دستورکار دولت قرار گیرد.

یکی از موضوعاتی افراد را  سمت صادرات قاچاق سوق می‌دهد تعهد ارزی و اختلاف بالای قیمت ارز دلار دولتی است. مسأله بعدی بحث تحریم‌هاست. تجار از افغانستان می‌توانند زعفران را به کشورهای اروپا و آمریکا نیز بدون مشکل تحریمی صادر کنند و مسأله بعدی هم اختلاف ارزش واقعی این محصول باارزش گمرکی آن است که با یکدیگر همخوانی ندارد.  محدودیت‌های ایجادشده برای صادرات زعفران باعث شد که قاچاق زعفران به کشورهای همسایه رونق پیدا کند.

زعفرانی ایرانی به اسم افغانستان

تجار افغانستانی که تا دیروز نقش واسطه بین صادرکننده ایرانی و بازار آمریکا و عربستان و دیگر کشورها را داشتند خود به واردات زعفران از ایران اقدام کردند و آن را به بازارهای هدف صادر کردند و مدعی شدند این زعفران افغانستانی است. البته باید متذکر شد که تمام صادراتی که به افغانستان می‌شود،   همچنین قاچاق این محصول در شرایطی است که واردات این محصول به افغانستان ممنوع است اما به گفته میری حدود ۲۰ تن صادرات به این کشور در سال گذشته ثبت گمرکات شده است  کاهش ۱۷ درصدی صادرات زعفران در حالی است که ۴۰ درصد از کل صادرات در سال گذشته (معادل ۹۰ تن از ۲۲۵ تن زعفران)، قاچاق شده است؛ پس به شکلی می‌توان گفت که اگر دولت به‌جای ایجاد مانع بر سر راه صادرات، به تسهیل صادرات می‌پرداخت، نمودارها از رشد صادرات خبر می‌دادند

زعفران قاچاق به کجا می‌رود؟

به گفته رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران قاچاق زعفران و ترکیب زعفران‌های صادراتی با زعفران‌های تقلبی توسط عده‌ای سودجو باعث شده که زعفران ایران در بازار جهانی در برخی موارد تا ۳۰ درصد از قیمتی که ما زعفران را از کشاورز داخلی می‌خریم کمتر باشد و ورود این زعفران‌های تقلبی به نام ایران به بازارهای جهانی ضمن به خطر انداختن نام برند زعفران ایران در جهان باعث می‌شود که صادرکنندگان قانونی نیز با مشکلات عدیده‌ای از جمله از دست دادن بازارهای صادراتی خود مواجه شوند.
غلامرضا میری عنوان کرد: با وضعیت کنونی متأسفانه حداقل در ماه  ۱۰ تن زعفران به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود، به طور مثال در همین دو ماه اخیر در مقایسه با ماه آبان و آذر سال گذشته، در هر کدام از این ماه‌ها هشت تن کاهش صادرات زعفران داشته‌ایم. این در حالی است که مصرف زعفران در کشورها رشد داشته است و این نشان می‌دهد که دلیل قاچاق این محصول در کشور ما موانع صادراتی است.
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران هم در این باره گفت: با توجه به مشکلات متعدد صادرات ناشی از بازگشت ارز به سامانه نیما میزان صادرات کاهش و در مقابل قاچاق افزایش یافته است، در حالیکه با رفع مشکلات بازگشت ارز، قاچاق زعفران دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
حسینی با بیان اینکه زعفران ایران ۸۰ تا ۹۰ درصد نیاز بازارهای خارجی را تأمین می‌کند، گفت: برای صادرات سختگیری‌هایی وجود دارد و گفته می‌شود که صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات را به صورت نیمایی بازگردانند و برای بازگشت ارز تعهد بدهند این در حالیست که صادرکنندگان کارتن، کیسه، زعفران، جعبه بسته‌بندی و... خود را با ارز آزاد خریداری می‌کنند. در مقابل اما قاچاقچیان هیچ مشکل و مانعی ندارند. به عبارت دیگر با توجه به مشکلات متعدد صادرات ناشی از بازگشت ارز به سامانه نیما میزان صادرات کاهش و در مقابل قاچاق افزایش یافته است، درحالیکه با رفع مشکلات بازگشت ارز، قاچاق زعفران دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
این درحالیست که خیلی عظیمی از کشاورزان براین باورند که  دریافت وجه از خارج از کشور در ازایب محصولاتشان کاری سخت است زیرا بانک‌ها اجازه تجارت را نمی‌دهند. این موضوع باعث فراهم شدن فضایی برای فساد و جنایتکاران فراهم می‌شود. آن‌ها می‌گویبند: ما هنوز هم بهترین زعفران جهان را تولید می‌کنیم، اما اگر مجبور به قاچاق یا استفاده از افراد میانی هستید، مطمئناً مواد تشکیل دهنده برای مشکلات وجود دارد.