آگاه: مهم‌ترین و شاید امنیتی‌ترین ناترازی انرژی نیز در بخش بنزین است که این خود عامل شکل‌گیری ناترازی بودجه شده است.

بحران واردات بنزین

در سال۱۴۰۳، واردات بنزین بیش از سه‌میلیارد دلار تخمین زده شده است که نشان از تعمیق بحران و تشدید ناترازی بنزین دارد که به اقتصاد کشور نیز ضربه زده است؛ یکی از موضوعات بسیار خطرناک در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی کشور، وابستگی به واردات بنزین و تشدید ناترازی تولید و مصارف بودجه۱۴۰۳ است که موجب خواهد شد علاوه‌بر اینکه امنیت انرژی کشور مختل شود و به خطر بیفتد، در سمت دیگر نیز فشار و بار مالی جدی بر بودجه را ایجاد کند.

ترمزبریده مصرف بنزین

طبق آمار وزارت نفت، میانگین مصرف بنزین از ابتدای سال۱۴۰۲ تا اواخر شهریور معادل ۱۱۶میلیون لیتر در روز بوده که این رقم در مقایسه با میانگین مصرف در مدت مشابه سال گذشته ۱۳/۵میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

از سوی دیگر، اگر شرایط فعلی ادامه یابد و برنامه جامعی برای رفع ناترازی بنزین در کشور نداشته باشیم، پیش‌بینی می‌شود کشور در سال۱۴۱۲ روزانه حدود ۱۱۰میلیون لیتر بنزین وارد کند که ارزبری ۲۴میلیارد دلاری برایمان خواهد داشت. این رقم با درآمد حاصل از صادرات یک‌میلیون بشکه نفت کشورمان برابری می‌کند. برای مقابله با این وضعیت و پیگیری بهینه‌سازی مصرف، باید روی اصلاح نظام یارانه‌ها و همچنین برخی موضوعات تقنینی تمرکز داشت.

پایان کارت سوخت 

همین چند روز گذشته بود که وزیر نفت اعلام کرد: بودجه۱۴۰۳ قانون‌گذار و وزارت نفت را مکلف کرده که در سال جدید ۹۵درصد عملیات سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی انجام گیرد.

اوجی تاکید داشت که مصارف بنزین در ایام نوروز به نسبت سال گذشته حدود هفت‌میلیون لیتر رشد داشته است و با تلاش وزارت نفت و شرکت پالایش نفت و تمامی جایگاه‌داران در این ایام نگذاشتیم مردم دچار مشکل شوند و بنزین در تمامی جایگاه‌ها و مبادی مصرف تامین شد.

وزیر نفت همچنین یادآور شد که در ایام نوروز روزهایی تجربه کردیم که نزدیک ۱۵۲میلیون لیتر مصرف بنزین را شاهد بودیم. این در حالی است که تولید ما نیز روزانه ۱۱۴ تا ۱۱۵لیتر در روز است و تمام پالایشگاه‌های ما ۲۴ساعته درحال فعالیت هستند.

مختصرگویی و دمیدن بر آتش گرانی بنزین

 اظهارات وزیر نفت درباره حذف کارت سوخت در جایگاه‌ها در حالی مطرح شد که همین موضوع مجددا به حواشی گرانی بنزین در سال جدید دامن زد و مصوبه مجلس را زیر سوال برد. این در حالی است که این مصوبه مواد الحاقی دیگری هم داشت و اما مختصرگویی وزیر نفت موجب نادیده گرفتن آن شد.

توضیح مصوبه مجلس

آقای هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس در واکنش به اظهارات وزیر نفت مبنی بر اینکه «براساس تکلیف بودجه‌ای مجلس، در سال جدید ۹۵درصد عملیات سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی انجام می‌شود» به خبرنگار آگاه گفت: وزیر نفت باید پیش از طرح این موضوع، تمامی جوانب مصوبه مجلس را بیان کرده و پس از آن به برنامه وزارت نفت اشاره می‌کرد. پیرو این تصمیم قرار نیست به مردم فشاری وارد شود. درواقع کارت سوخت به مردم داده می‌شود که از آن استفاده شود و نه اینکه شرایط دیگری را پیدا کند. براساس بودجه امسال و سال گذشته عنوان شده که افراد باید برای سوخت‌گیری از کارت شخصی خود استفاده کنند. این موضوع به این دلیل در مجلس مصوب شد که معلوم شود چه کسانی از سوخت کشور استفاده می‌کنند.

ارقام بالای ارائه یارانه بنزین و گازوئیل در کشور

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ارقام بالای ارائه یارانه بنزین و گازوئیل در کشور، گفت: ازاین‌رو اگر بخواهیم بدانیم چه کسی از این انرژی استفاده می‌کند یا اینکه بدانیم افراد این سوخت را برای خود استفاده می‌کنند یا قاچاق می‌شود، باید کنترلی بر این مسئله اعمال می‌کردیم، چراکه قصد نداشتیم قیمت سوخت را نیز تغییر دهیم.

بیگی‌نژاد با اشاره به نکاتی درباره مصوبه مجلس، بیان کرد: درواقع این مصوبه بندهای دیگری هم دارد که مجلس با آن موافقت کرد؛ به‌عنوان مثال، پیش از تصویب این موضوع، مصوب شد که باید زیرساخت‌های لازم تامین شود و برای ارائه کارت سوخت المثنی ازسوی وزارت نفت تدابیری اتخاذ شود.

ظرفیت ۵درصدی سوخت برای جاماندگان

وی تاکید کرد: همچنین باید به میزان ۵درصد برای افرادی که به‌عنوان مثال کارت‌سوخت خود را در منزل جا گذاشته و برای سوخت‌گیری کارت سوخت ندارند، ظرفیت قائل شویم؛ لذا باید برای این مسائل هم راهکاری وجود داشته باشد؛ بنابراین اظهارات وزیر نفت تنها به یک موضوع منتهی شده و باید به‌صورت کلی به این مصوبه نگاه کرد. همچنین وزارت نفت می‌بایست برنامه منسجمی را در این بخش مدنظر قرار دهد.

اتفاقی رخ نمی‌دهد! همه موارد را پیش‌بینی کردیم

بیگی‌نژاد با بیان اینکه متاسفانه وزیر نفت به یک بخش از موضوعات منتهی به این مصوبه اشاره کرده است، بیان کرد: قرار نیست پیرو این مصوبه اتفاقی خاصی رخ دهد و فقط اشاره شده که اشخاص باید از کارت شخصی خود استفاده کنند تا جلوی قاچاق سوخت گرفته شود و اگر هم سوخت موردنیاز خودرویی کم آمد، کارت سوخت جایگاه براساس شناسایی فردی‌، مورد استفاده قرار گیرد.

اما این پایان مشکلات برشمرده در این بخش نبوده و برای مثال همچنان نگرانی برای کمبود سوخت جهت مسافت‌های طولانی براساس تصمیم اعلامی، همچنان پابرجاست که وزیر نفت در این زمینه هم پاسخ لازم را ارائه نکرده است. 

بیگی‌نژاد در ادامه در پاسخ به این قبیل سوالات گفت: فعلا روال، روال قبلی است. همچنین وزیر نفت تاکید داشته که طبق مصوبه مجلس، مردم باید از کارت شخصی خودشان استفاده کنند؛ لذا تا همین میزان به موضوع فوق اشاره شده است؛ بنابراین باید برای خودروهایی که مصرف بیش از سقف دارند، راهی وجود داشته باشد و نمی‌شود به‌اصطلاح راه را بر آنها بست.

باک خالی خودروهای صفر چه می‌شود؟

با وجود اینکه سیاست‌ورزی سوختی مجلس در لایحه بودجه سال‌۱۴۰۳ با هدف کنترل و رصد مصرف سوخت و همچنین جلوگیری از قاچاق مدنظر قرار گرفته، اما هنوز تکلیف مسائلی در این بخش بی‌پاسخ مانده است؛ یکی از این مسائل که وزیر نفت به آن اشاره نداشته و مجلس هم نمی‌داند رویکرد دولتمردان در اعمال آن به چه نحوی خواهد بود، شرایط سوخت‌گیری خودروهای به‌اصطلاح صفر است که کارت سوخت آنها اغلب با تاخیر سه‌ماه همراه بوده است این درحالی است که اگر کارت‌سوخت جایگاه‌ها به دستور وزیر نفت جمع شود، تکلیف سوخت‌گیری این خودروها مشخص نخواهد بود.

فروش کارت سوخت ۵ تا ۲۰ میلیونی

اما این پایان حواشی سوختی در ابتدای سال‌۱۴۰۳ نبوده و حواشی جمع‌آوری کارت سوخت در جایگاه‌ها موجب شکل‌گیری بازار خرید و فروش کارت سوخت در کشور شده است. این در حالی است که در برخی از صفحات فضای مجازی صحبت از خرید و فروش کارت سوخت با قیمت‌های ۵ تا ۲۰میلیون مطرح می‌شود.

بااین‌حال جعفر سالاری‌نسب، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز امروز (شنبه ۱۸فروردین) تاکید کرد: اعداد و ارقامی که برای کارت‌های سوخت مطرح می‌شود، واقعیت ندارد و اصلا منطقی نیست که شخصی بخواهد تا ۲۰میلیون تومان برای کارت سوخت هزینه کند.

با همه تفاسیر و براساس اقدامات تقنینی صورت‌گرفته و سیاست‌ورزی وزارت نفت در جهت کاهش ناترازی بنزین، با اقدامات از قبیل جمع‌آوری کارت‌سوخت جایگاه‌ها، اما همچنان برخی از مشکلات مانند فقدان جامعه آماری لازم در این بخش پابرجا بوده و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مشکلات در پخش و توزیع بنزین از همین موارد نشات می‌گیرد؛ مشکلاتی که نمایندگان معتقدند با مصوباتی همچون جمع‌آوری کارت سوخت جایگاه‌ها می‌توان به شکل‌گیری این جامعه آماری کمک کرد.