مقاله محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رییس‌جمهور در نشریه «فارن افرز» روز گذشته منتشر شد. او که هشت سال تصدی وزارت امورخارجه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم را عهده‌دار بود و در دهه۸۰ نیز به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل شناخته می‌شد و درحال از نیروهای نزدیک و تاثیرگذار دولت چهاردهم به حساب می‌آید، در مقاله خود موضع جدیدی درباره تمایل ایران برای گفت‌وگو با غرب و حتی ایالات‌متحده آمریکا در دوره «دونالد ترامپ» گرفت.

مذاکره با دشمن هرگز

آگاه: ظریف در مطلب خود آورده بود: پزشکیان به ثبات و توسعه اقتصادی در خاورمیانه علاقه‌مند است. او می‌خواهد با کشورهای عرب همسایه همکاری و روابط با همپیمانان ایران را تقویت کند. اما او همچنین تمایل دارد تا به‌طور سازنده با غرب در تعامل باشد. دولت او برای مدیریت تنش‌ها با ایالات‌متحده، که به‌تازگی رییس‌جمهور جدیدی نیز انتخاب کرده، آماده است. پزشکیان آماده است مذاکراتی از جایگاه برابر درباره توافق هسته‌ای و شاید موارد بیشتری انجام گیرد.
معاون رییس‌جمهور اشاره‌ای هم به گفت‌وگوی ایران با آمریکا کرد و نوشت: به‌جای افزایش فشار بر ایران، غرب باید به‌دنبال راه‌حل‌های مثبت و سودآور باشد. توافق هسته‌ای نمونه‌ای منحصربه‌فرد است و غرب باید به احیای آن بپردازد. اما برای این کار، باید اقدامات مشخص و عملی-شامل اقدامات سیاسی، قانونی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک سودآور- انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که همان‌طور که وعده داده شده است، ایران می‌تواند به‌طور اقتصادی از این توافق بهره‌برداری کند. اگر ترامپ تصمیم به انجام چنین اقداماتی بگیرد، ایران آماده است تا گفت‌وگویی داشته باشد که به نفع تهران و واشنگتن باشد. ظریف معتقد است که در مقیاس وسیع‌تر، سیاست‌گذاران غربی باید بپذیرند که راهبردهایی که هدفشان تقابل ایران و کشورهای عربی با یکدیگر از طریق حمایت از ابتکاراتی مانند آنچه به‌اصطلاح توافقنامه‌های ابراهیم نامیده می‌شود (که روابط میان کشورهای عربی مختلف و اسرائیل را عادی کرد) بوده، در گذشته ناکام مانده و در آینده نیز موفق نخواهد شد. غرب به رویکردی سازنده‌تر نیاز دارد ـ رویکردی که به اعتمادبه‌نفس به‌دست‌آمده ایران احترام بگذارد، ایران را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از ثبات منطقه‌ای بپذیرد و به‌دنبال راه‌حل‌های مشترک برای چالش‌های مشترک باشد.
پیرامون مواضع معاون راهبردی رییس‌جمهور دو نکته را باید در نظر گرفت: اولا، گفت‌وگوی هیات‌های نمایندگی ایران و اتحادیه اروپا در ژنو از سرگرفته شده و باید دید رایزنی آنها در دوره جدید چه نتایجی را به ارمغان می‌آورد؛ ازاین‌رو بابِ مذاکره هیچگاه ازسوی «جمهوری اسلامی ایران» بسته نشده اما این طرف مقابل بود که به تعهدات خود در برجام عمل نکرد، بااین‌حال گفت‌وگوها کلید خورده و باید منتظر اخبار و جزئیات بیشتر آن ماند و دید به کجا ختم خواهد شد.
ثانیا، جناب ظریف بر آمادگی ایران برای گفت‌وگو با واشنگتن تاکید کرد. دراین‌باره باز دو نکته قابل طرح است؛ نخست آنکه عباس عراقچی، وزیر امورخارجه کشورمان که پیش این در گفت‌وگوی ویژه خبری شرکت کرده بود با اشاره به نحوه مذاکره ایران با طرف آمریکایی گفته بود: ما منتظر هستیم که دولت جدید آمریکا سیاست خود را اعلام کند افراد خودش را در کابینه بچیند و ما براساس اعلام سیاست‌های آنها نسبت‌به تنظیم روابط با آنها و برخورد با آنها در سطوح بالا تصمیم‌گیری خواهیم کرد. بر این اساس باتوجه‌به اینکه هنوز ترامپ به کاخ سفید نرفته و کابینه‌اش را رسما معرفی نکرده، آیا تمایل دولتِ ما ـ حتی با شرط و شروط ـ برای گفت‌وگو با آمریکا زودهنگام نیست؟!
از سوی دیگر، پیش روی ما مواضع حکیمانه رهبر انقلاب قرار دارد؛ معظم‌له سال۹۲ در دیدار مردم قم فرموده بودند: «وقتی دشمن نگاه کرد، دید یک ملتی عازم است، ایستاده است، تصمیم دارد کار خودش را پیش ببرد، آن دشمن ناچار به عقب‌نشینی می‌شود؛ همین هم هست. این اشتباه آنها را ملت ایران به هم خواهند زد؛ اینکه خیال می‌کنند، می‌گویند ما تحریم کردیم، ایران مجبور شد بیاید پای میز مذاکره، نه، [این‌طور نیست]. ما قبلا هم اعلان کردیم، قبل از این حرف‌ها هم ما گفتیم [که] نظام جمهوری اسلامی درباره موضوعات خاصی که مصلحت بداند، با این شیطان برای رفع شر او و برای حل مشکل، مذاکره می‌کند؛ معنای این آن نیست که این ملت مستأصل شده است، ابدا. یکی از برکات همین مذاکرات اخیر این بود که دشمنی آمریکایی‌ها و مسئولان دولت ایالات‌متحده آمریکا با ایران و ایرانی، با اسلام و مسلمین آشکار شد، برای همه مدلل شد، همه این را فهمیدند.»
رهبر انقلاب اسلامی همچنین سال۹۷ در دیدار سفرا و مسئولان وزارت امورخارجه تصور حل مشکلات کشور با مذاکره یا رابطه با آمریکا را خطایی واضح خواندند و افزودند: آمریکا با اصل نظام اسلامی مشکل اساسی و مبنایی دارد، ضمن اینکه کشورهای فراوانی در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین هستند که با آمریکا رابطه دارند اما همچنان با مشکلات فراوان دست به گریبانند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تبیین دشمنی عمیق آمریکا با جمهوری اسلامی خاطرنشان کردند: آمریکایی‌ها به‌دنبال بازگشت به موقعیت و جایگاه خود در ایران قبل از انقلاب هستند و به کمتر از این هم راضی نخواهند شد.
موضوع دوم آنکه، معاون راهبردی آقای رییس‌جمهور از آمادگی رییس‌جمهور برای مذاکرات حتی در موارد بیشتر سخن گفته بود! مگر نه آنکه ایران فقط درباره موضوع هسته‌ای پیشقدم شده بود و خلاصه همه رفت‌وآمدها و نشست و برخاست‌های تیم سابق مذاکره‌کننده منجر به برجامی شد که طرف آمریکایی زیر میز زد؛ آقای ظریف! موارد بیشتر شما در چه حوزه‌هایی است؟
آنچه مشخص است ایران سر هر موضوعی باب مذاکره را باز نمی‌کند و پایبند به خطوط قرمز خود است؛ جبهه مقاومت، صنعت دفاعی و توان برد موشک‌های ایرانی از جمله خطوط قرمز ماست. ای کاش معاون محترم رییس‌جمهور منظور خود از ـ موارد بیشترـ را بهتر توضیح می‌داد. اما کارشناسان درباره نحوه مذاکره با آمریکا در دوره رییس‌جمهور جدید این کشور چه نظری دارند؟
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگویی در تحلیل خود درباره مذاکره ایران با آمریکا در دوره ترامپ، گفت: به نظر می‌رسد که ارزیابی عملکرد دولت آینده آمریکا، یعنی دولت ترامپ، نباید براساس سخنرانی‌های گذشته افرادی که به‌عنوان تیم مشاوران ایشان معرفی می‌شوند، انجام گیرد.
 افرادی مانند آقای مارک روبیو و دیگران که به‌عنوان اعضای تیم دولت ایشان مطرح هستند، بیشتر در نقد مواضع و سیاست‌های حزب دموکرات سخنرانی کرده‌اند. همچنین، برخی از این افراد سابقه مخالفت با طرح‌های حمایت از اسرائیل را نیز در کنگره ایالات‌متحده داشته‌اند. 
وی با بیان اینکه بنابراین، نمی‌توان سیاست خارجی ایران را صرفا بر مبنای سخنرانی‌های گذشته اطرافیان ترامپ شکل داد، افزود: در حدود دو ماه آینده، ترامپ به ریاست‌جمهوری خواهد رسید و او براساس مقتضیات منافع ملی آمریکا عمل خواهد کرد. 
اولویت اصلی او احتمالا رقابت تجاری با چین خواهد بود و سعی خواهند کرد در جاهایی که آمریکایی‌ها قابلیت سودآوری تجاری دارند، از درگیری و جنگ دوری کنند. لذا، به همین دلیل، اولویت آمریکا در خاورمیانه جنگ نخواهد بود.
کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: در شرایط کنونی، با وجود دولت جدید در آمریکا، من معتقدم آقای ترامپ همزمان با طراحی طرح فشار حداکثری، سعی خواهد کرد کانالی دیپلماتیک با ایران ایجاد کند. به همین دلیل، ایران نباید دیپلماسی را در قبال آمریکا تعطیل کند.
ایران از گفت‌وگو عبور نمی‌کند و دیپلماسی فعال و متوازنی دارد اما برای ما خروجی و نتایج این گفت‌وگو مهم است، ضمن آنکه بدعهدی آمریکا برای همگان به اثبات رسیده و نمی‌توان به سکاندار جدید کاخ سفید هم خوش‌بین بود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.