آگاه: همچنین اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های صنعت و فناوری جهان است؛ تیرماه امسال شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران اعلام کرده بود که امکان حضور ایران در این نمایشگاه فراهم شده است و می‌توان از این فرصت برای معرفی توانمندی‌های ایران در این حوزه استفاده کرد. اما ایران که همواره در سخت‌ترین شرایط پای ثابت اکسپو بوده، این بار در اقدامی عجیب و بدون ارائه توضیحات شفاف، از حضور در اکسپوی ۲۰۲۵ ژاپن انصراف داد، تصمیمی که بسیاری آن را نشانه‌ای از ضعف مدیریتی می‌دانند.
حضور در بازارهای جهانی، یکی از مولفه‌های کلیدی توسعه اقتصادی هر کشوری به شمار می‌رود. نمایشگاه‌های بین‌المللی، به‌ویژه اکسپو که از آن به عنوان سومین رویداد مهم دنیا بعد از المپیک و جام جهانی فوتبال یاد می‌شود نیز دریچه‌ای برای ورود به معادلات اقتصادی و تعاملات جهانی به شمار می‌رود. محمدصادق قنادزاده درباره علت انصراف ایران از حضور در نمایشگاه اکسپوی ژاپن اظهار کرد: ایران قصد حضور در اکسپوی ژاپن را داشت اما به علت عدم همکاری ژاپن و آماده نبودن زیرساخت‌ها انصراف داد. معاون ارتقای کسب‌وکارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت عنوان کرد: ژاپن از دو سال گذشته از کشورهای مختلف برای حضور در اکسپو دعوت کرده بود که دعوت از ایران در حدود ۶ ماه گذشته صورت گرفت. همچنین هنوز تبادلات مالی ایران به خاطر شرایط تحریمی با ژاپن درست نشده است. «فاطمه مهاجرانی» سخنگوی دولت هم روز شنبه هشتم دی‌ماه ۱۴۰۳ در زمینه علت عدم حضور ایران در اکسپو اعلام کرد: در نتیجه بررسی‌های همه جانبه داخلی در مورد شرایط شرکت در اکسپو ژاپن و محدودیت‌های مربوطه، بنا به نظر متولی موضوع، در نهایت تصمیم بر انصراف قرار گرفت.
با این حال حسین سلاح ورزی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ژاپن در گفت‌وگویی نظر دیگری داشته و در زمینه عدم حضور ایران در اکسپو ژاپن تاکید دارد؛ اکسپو هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود و در آخرین دوره آن که در دبی برگزار شده بود نیز ایران حضور پیدا کرد اما کیفیت این حضور ناموفق بود و تا اندازه‌ای حتی اسباب آبروریزی برای کشور را فراهم آورد. بنابراین انتظار می‌رفت که با توجه به حضور ناموفقی که در اکسپوی دبی رقم خورد دولت سیزدهم برنامه‌ریزی لازم و تدارکات کافی را برای حضور در اکسپوی ژاپن فراهم آورد و عملیات اجرایی و مقدمات مربوط به ساخت پاویون ایران را از اواخر سال گذشته آغاز کند تا همزمان با برگزاری اکسپو پاویون آماده باشد.
انتقاد به پاویون ایران در اکسپو ۲۰۲۰ دبی
وی همچنین این را گفت که قرار بر این بود وزارت ارشاد در دولت سیزدهم طراحی پاویون اکسپوی ژاپن را انجام دهد و شرکت نمایشگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران هم مجری آن باشد با این حال طراحی پاویون خیلی طول می‌کشد و پیچیدگی‌هایی پیدا می‌کند و در نهایت در موعد مقرر طرح پاویون آماده نمی‌شود. ضمن اینکه مدل طراحی پاویون آن را گران و هزینه‌بر کرده بود و مبلغی بین ۲۰ میلیون تا ۳۰ میلیون دلار برای اجرای آن نیاز بود. سلاح‌ورزی خاطرنشان کرد: تغییر دولت هم تاخیر در طراحی و اجرای پاویون را تشدید کرد و در نهایت زمان مورد نیاز برای تامین پیش‌نیازهای شرکت در این رویداد از بین رفت، در کنار اینها تحریم ایران نیز مزید بر علت شد و امکان پرداخت هزینه‌ها برای دولت ایران فراهم نیامد. در این شرایط اگر هم بر حضور ایران در اکسپوی ژاپن اصرار شود پاویون ایران با تاخیر نسبت به دیگر کشورهای شرکت‌کننده برپا خواهد شد.
اما عدم حضور ایران در اکسپو ژاپن مورد توجه و انتقاد نمایندگان مجلس نیز قرار گرفت. از این رو رئیس فراکسیون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مجلس نیز در یادداشتی در این زمینه نوشت: اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های صنعت و فناوری جهان که قرار است تیرماه سال بعد برگزار شود و بدون حضور ایران کار خود را آغاز خواهد کرد. رویدادی که اگرچه مبنای صنعتی و فناورانه دارد اما همه کشورهای متقاضی شرکت در آن به دنبال نشان دادن چهره‌ای متفاوت از کشورشان در حوزه‌های فرهنگی، تمدنی و اجتماعی هستند. در ادامه این یادداشت آمده است: علاقه‌مندان به هویت ایرانی اسلامی کشورمان، اکسپوی دبی ۲۰۲۰ را فراموش نکرده‌اند. نمایشگاهی فناورانه اما کاملاً با رویکرد فرهنگی و اجتماعی. تصویری که کشورها تلاش کردند از ظرفیت‌های آینده‌شان برای سرمایه‌گذاری و جذب مخاطب و گردشگر نشان دهند. در همان نمایشگاه بود که اعتراض کارشناسان و نخبگان از شکل حضور ایران در این نمایشگاه بلند شد. در شرایطی که کشورها با استفاده از فناوری و هوش مصنوعی تصویر آینده‌نگرانه از کشورشان ترسیم کرده بودند برگزار کنندگان پاویون ایران در اکسپوی دبی انگار برا حضور در یک نمایشگاه گردشگری استانی دعوت شده بودند و غرفه ایران را به محل فروش گز و سوغات ایرانی تبدیل کرده بودند؛ پس آن حضور ضعیف همه فعالان فرهنگی و فناورانه امید داشتند که در اکسپوی ۲۰۲۵ ژاپن جبران مافات شود و با حضوری مقتدر و هوشمندانه فضای متفاوتی از ایران برای نزدیک به ۳۰ میلیون نفر بازدید کننده ترسیم شود.
فتحی در یادداشت خود با اشاره به اینکه حضور ایران در این رویداد مهم از چند جهت قابل تأمل و ضروری است، به تاثیرات این رویداد همانطور که می‌دانیم رسانه‌های غربی و شبکه‌های دروغ پراکنی علیه جمهوری اسلامی همواره تلاش کرده‌اند، تصویری غیر واقعی و ترسناک نسبت به ایران به مردم دیگر کشورها نشان دهند. جدا از اینکه ما چقدر در تبلیغ ظرفیت‌های فرهنگی، هنری، گردشگری، تاریخی و تمدنی موفق بوده‌ایم و چقدر از حضور کارشناسان استفاده درست و به‌جایی کرده‌ایم جای خود اما نمی‌توان منکر بدخواهی رسانه‌های معاند برای سیاه نمایی از ایران شد. حضور ایران در چنین رویدادهایی می‌تواند بدون لکنت و پارازیت تصویر واقعی از ایران در حال توسعه در شرایطی که در سخت‌ترین تحریم‌های تاریخی قرار دارد نشان دهد.
با این حال به اذعان بسیاری از کارشناسان اکسپو فقط یک نمایشگاه جهانی نیست و در عمل یک ظرف زمانی ۱۰ ساله را برای هر کشوری به تصویر می‌کشد. از سویی دیگر در اکسپو ژاپن قرار است بیش از ۱۶۰ کشور حضور داشته باشند، قطعاً بازدیدکنندگانی از این کشورها به اکسپو ژاپن می‌آیند و حتماً کشورها را با یکدیگر مقایسه می‌کنند. حال در این شرایط سوال این است که آیا ما آوردگاه اقتصادی مهمی به غیر از این عرصه جهانی در پیش داریم؟
انصراف؛ نشانه‌ای از ناکارآمدی مدیریتی؟
اما تصمیم به انصراف از اکسپو در حالی گرفته شده است که اکسپو می‌توانست مسیری برای گسترش تعاملات تجاری و افزایش ارزآوری باشد. آیا محدودیت‌ها به قدری جدی بوده که مسئولان به جای تلاش برای برطرف کردن آنها، ساده‌ترین راه یعنی انصراف را انتخاب کرده‌اند؟ آیا نمی‌شد کنسرسیومی از بخش خصوصی را تشکیل داد و کار را با نظارت دولت به بخش خصوصی سپرد؟! مگر تحریم و محدودیت صرفا برای امروز ایران است که راحت‌ترین تصمیم برای حضور جمهوری اسلامی ایران در اکسپوی اوزاکا گرفته شد؟ از سوی دیگر اکسپوی ۲۰۲۵ می‌توانست فرصت مناسبی برای ایران باشد، تا نه تنها توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارد، بلکه با کشورهای پیشرفته مانند ژاپن همکاری‌های فناورانه و علمی را گسترش دهد. مشارکت در اکسپو می‌توانست سکوی تجاری و دیپلماتیک برای تهران باشد. این رویداد همچنین می‌توانست به جذب سرمایه‌گذاری و تقویت گردشگری در ایران نیز کمک کرده و با معرفی جاذبه‌های گردشگری و پروژه‌های زیرساختی، توجه سرمایه‌گذاران خارجی را جلب کند.
نظر شما