آسیب‌شناسی حرکت حوزه‌های علمیه نسبت ‌به تحولات اجتماعی

بازگشت به سنت‌های اصیل

در آستانه یکصدمین سال تاسیس حوزه علمیه قم، سخن گفتن از حوزه‌های علمیه، سخن گفتن از یک قرن مجاهدت، روشنگری، تربیت نفوس قدسی و مبارزه با تاریکی جهل و استبداد است.

آیا صد سال زمان زیادی است؟

نقشه راه تمدنی در پرتو یک پیام مهم

حـوزه پیشـرو

حوزه‌های علمیه شیعه، به‌عنوان کانون‌های تولید علم و هدایت دینی، نقشی بی‌بدیل در حفظ هویت اسلامی و تحولات اجتماعی- سیاسی جوامع شیعی ایفا کرده‌اند.

حوزه علمیه قم در آینه پیام رهبری

گذار از نهاد آموزشی به نهاد تمدن‌ساز

حوزه علمیه قم در سال ۱۳۰۱ شمسی توسط آیت‌الله حائری یزدی، احیا شد تا پس از افول حوزه اصفهان، کانون جدیدی برای تولید علم دینی و تربیت مجتهدان شیعه باشد؛ اما نقش این حوزه، تنها به آموزش فقه و اصول محدود نماند؛ بلکه به خاستگاه انقلاب اسلامی تبدیل شد. در آستانه صدمین سالگرد بازتاسیس حوزه علمیه قم، رهبر انقلاب پیامی به این مجمع صادر کردند که نه فقط یک پیام تشریفاتی، بلکه سندی راهبردی برای آینده حوزه‌های علمیه است.

راز و راهبرد احیای حوزه هزارساله قم؛ در میانه حوادثی سهمگین

ایستاده در برابر طوفان

امروز، حوزه علمیه قم نه در یک‌صدسالگی احیا، در طلیعه هزاره دوم حیات علمی و معنوی خود قرار دارد.

جامعه امروز در منطق «گفت‌وگو» زندگی می‌کند

صدایی که شنیده نمی‌شود!

در زمانه‌ای که هر اندیشه‌ای برای بقا و تاثیرگذاری، ناگزیر از گفتمان‌سازی است، پرسش از جایگاه حوزه‌های علمیه در ساخت و رساندن این گفتمان به متن جامعه، به‌ویژه به نسل جوان، ضرورتی انکارناپذیر یافته است. در حالی که مقام رهبری بارها و بارها بر لزوم تولید گفتمان دینی و تاثیرگذاری عمیق و پایدار آن در لایه‌های مختلف اجتماع تاکید کرده‌اند، به‌نظر می‌رسد صدای حوزه همچنان در حصار نهادهای سنتی و زبان کلاسیک خود محصور مانده و کمتر در میان جوانان و طبقات اجتماعی معاصر شنیده می‌شود. این یادداشت می‌کوشد ضمن بررسی دلایل این فاصله، چالش‌های ارتباطی پیش‌روی حوزه را تحلیل کرده و پیشنهادهایی برای رسانه‌ای شدن اندیشه دینی مطرح سازد.

مسیر پیشرویی و سرآمدشدن

حوزه علمیه ایران و رویای جهانی‌شدن

این روزها حوزه علمیه قم، شاهد جشن یک‌صدسالگی بازتاسیس خود است، فصل جدیدی از حوزه که قرار است با اجرایی‌کردن پیام مهم رهبر انقلاب اسلامی، نیاز امروزین خود را به بررسی بنشیند و سهم خود را در ساخت جهان آینده بکاود.

تولد حوزه قم در اوج فشار استعمار

طلوع در ظلمت

سمانه فتح‌اله پور افشاری: در میانه‌سال‌هایی که جهان در آتش جنگ جهانی اول می‌سوخت و نظم کهن در حال فروپاشی بود، نهادهای دینی نیز از این لرزش تاریخی بی‌نصیب نماندند. خلافت عثمانی، به‌عنوان آخرین نماد وحدت سیاسی مسلمانان، در هم شکست، مرزهای سرزمین‌های اسلامی در قالب قراردادهای استعماری بازترسیم شد و جهان اسلام با وضعیتی مواجه شد که شاید بتوان آن را یکی از عمیق‌ترین بحران‌های هویتی و ساختاری تاریخ معاصر دانست؛ اما درست در دل همین طوفان، نهادهایی چون حوزه‌های علمیه در قالبی نو و مقاوم، خود را بازتعریف کردند و به بازیابی و بازسازی فکر دینی پرداختند. 

علوم‌انسانی و اسلامی باید مبتنی بر معارف اسلامی بازسازی شوند

حوزه و نیازهای روز؛ پاسخگو یا منفعل؟

محمدحسین شیخ شعاعی:  آیا سنت می‌تواند پاسخگوی سرعت تغییرات دنیای مدرن باشد؟ این پرسشی است که در مواجهه با حوزه‌های علمیه، فقه سنتی و اندیشه دینی در جامعه امروز ایران و جهان اسلام، به شکلی جدی مطرح می‌شود. جامعه امروز با پدیده‌هایی همچون پیشرفت‌های فناورانه، تغییرات اقلیمی، تحولات سبک زندگی و دغدغه‌های نوین زنان روبه‌روست؛ مسائلی که پاسخ به آنها صرفا در حوزه علوم‌تجربی خلاصه نمی‌شود، بلکه نیازمند هدایت‌های معرفتی، اخلاقی و دینی نیز هست. اینجاست که حوزه‌های علمیه به‌عنوان یکی از کهن‌ترین نهادهای تولید فکر دینی، با پرسشی بنیادین مواجه‌اند: آیا توانسته‌اند با این تحولات همگام شوند یا در حاشیه تحولات جامانده‌اند؟

رهبر انقلاب در پیامی به همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه‌ علمیه‌ قم

مانیفست حوزه سرآمد و پیشرو

سرمقاله

درنگی بر فرامتن یک پیام تاریخی

مرتضی مفیدنژاد - روزنامه‌نگار: پیام رهبر انقلاب به همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم، دیروز توسط آیت‌الله اعرافی، رییس حوزه‌های علمیه کشور قرائت شد. پیامی تفصیلی و پرنکته که به‌نوعی عصاره مطالب و رهنمودهای ایشان در نزدیک به چهار دهه به حوزه‌های علمیه، طلاب و فضلای علوم دینی است. پیرامون محتوای پیام و محورهای مهم آن باید همه دغدغه‌مندان و اصحاب رسانه تلاش کنند تا حق مطلب ادا شود، تحلیل‌ها و مطالب مطرح شود و سپس راهکارهای اجرایی و تحقق آن طراحی و در دستور کار مدیریت حوزه‌های علمیه قم قرار گیرد. با همه این تفاسیر لازم است تا به چند نکته فرامتنی پیرامون این پیام مهم اشاره شود:

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور مطرح کرد

استفاده «زندگی با آیه‌ها» از فناوری‌های نوین

نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها» با هدف انس، فهم و عمل به آیات قرآن کریم در زندگی فردی و اجتماعی مردم، در گام دوم خود با همراهی و نقش‌آفرینی حداکثری دستگاه‌های اجرایی، نهادهای فرهنگی و مجموعه‌های مردمی به مرحله‌ای نوین رسیده است.

مدیرانی که با فکر غربی پرورش می‌یابند

علوم‌انسانی و مسئله جهان‌بینی‌ها

حامد هاشمی:علوم‌انسانی شاخه‌ای از دانش بشری است که پیرامون انسان و جامعه انسانی بحث می‌کند و مانند سایر دانش‌ها مبتنی بر مبانی اساسی، بنیادی و فلسفی در معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی است. بر همین اساس مبانی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی هرچه باشد، علوم‌انسانی هم که ریشه در این مبانی دارد، رنگ‌وبوی آنها را می‌گیرد.

انتشارات شهید کاظمی منتشر می‌کند

به عشق خمینی

کتاب «به عشق خمینی» نوشته امیرحسین انبارداران به زودی توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر و روانه بازار نشر می‌شود. این‌کتاب دربرگیرنده روایت زمانه، زندگی علی آقا محمدی است.

معرفی ۲ بانوی مجتهده شیعه

بانوان ایرانی ایستاده بر بام فقه و اجتهاد

رهبر انقلاب در بخشی از دیدار اقشار مختلف زنان و دختران که سه‌شنبه ۲۷آذر ۱۴۰۳ در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به درخشش زنان در فعالیت‌های علمی و تحقیقی دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه خاطرنشان کردند: «امروز تعداد زنان مجتهد، کم نیست و حتی معتقدیم که در بسیاری از مسائل زنانه که مردها تشخیص خوب و درستی ندارند، خانم‌ها باید از مجتهدان زن تقلید کنند.»

از حوزه تا دل مردم

ملیحه محمودخواه – خبرنگار گروه جامعه: در دنیای پر از شلوغی و دغدغه‌های روزمره، هنوز هستند کسانی که با دل‌های پر از عشق و فداکاری، راهی مناطق محروم می‌شوند تا در کنار مردم باشند و در سخت‌ترین شرایط، به آنها امید و آرامش ببخشند. روحانیون جهادگر که پس از سال‌ها تحصیل در حوزه‌های علمیه، به قلب جوامع محروم می‌روند، با دست‌های خالی ولی دل‌هایی پُر از ایثار، برای حل مشکلات مردم و رساندن پیام محبت و انسانیت، جان و دل می‌گذارند. ابوالفضل همراه، مجری برنامه «یکی از ما» معتقد است: داستان‌های این طلبه‌ها حکایت از عشق به مردم و وطن دارند، داستان‌هایی که به ما یادآوری می‌کنند هنوز هم در این دنیای پرهیاهو، عشق و ایثار، بی‌صداترین ولی قوی‌ترین صدای ممکن است.

«اقیانوس آرام» و «کرشمه ماه» چاپ سومی شدند

 فیلم‌های پرفروش سینما در هفته اخیر به ترتیب عبارت‌اند از: «هفتادسی»، «زودپز»، «صبحانه با زرافه‌ها»، «باغ کیانوش»، «ببعی قهرمان»، «شنگول و منگول»، «شهر گربه‌ها ۲»، «قلب رقه»، «پول و پارتی»، «خائن‌کشی»، «مفت بر»، «سه جلد»، «شه‌سوار»، «ایلیا جستجوی قهرمان» و «استاد».

«آگاه» سفر یک‌روزه وزیر امور خارجه به شهر قم و دیدار با مراجع عظام را بررسی کرد

به غربی‌ها اعتماد نکنید

اگرچه بسیاری از رسانه‌ها و کارشناسان سیاسی خبر از مذاکره ایران و تروئیکای اروپایی در روز جمعه داده بودند و انتظار می‌رفت خبری از دیدارهای وزیر امورخارجه ایران با همتایان اروپایی‌اش منتشر شود اما سیدعباس عراقچی در سفری به قم با مراجع عظام دیدار و گفت‌وگو کرد. 

حزب‌الله لبنان از شهادت سیدهاشم صفی‌الدین، رییس شورای اجرایی این جنبش خبر داد

«سید هاشم» به «سید حسن» پیوست

حزب‌الله لبنان روز گذشته در بیانیه‌ای از شهادت سیدهاشم صفی‌الدین، رییس شورای اجرایی این جنبش در حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به ضاحیه بیروت خبر داد.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی:

جایزه جهانی صدر برای ترسیم حکمرانی علم است

 رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با تاکید بر اینکه جایزه جهانی صدر فقط برای علم نیست، بلکه برای ترسیم حکمرانی علم است، از چالش‌های تولید نظریه‌های علوم انسانی و اسلامی در ایران و محتوایی که برای مخاطب خارجی نارساست، سخن گفت. 

حضور مداحان اهل‌بیت(ع) در کشورهای خارجی چه تاثیری در ارتباطات میان‌فرهنگی دارد؟

دیپلماسی مذهبی

الناز برکاتی_خبرنگار گروه فرهنگ: مدتی است که خبر سفر میثم مطیعی، مداح شناخته‌شده کشور به تایلند، ضمن غافلگیر کردن رسانه‌های فارسی‌زبان، واکنش‌های زیادی را ازسوی آنها برانگیخته و موج خبری‌ای را پدید آورده است که جبهه ضدانقلاب، موج‌سواری روی آن را غنیمت شمرده است. مطیعی به دعوت شیعیان بومی بانکوک راهی تایلند می‌شود. این سفر، تنها یکی از موارد سفرهای مداحان کشور به سرزمین‌های مختلفی مانند عراق، لبنان، سوریه و حتی ترکیه، روسیه یا پاکستان و افغانستان بود؛ سفرهایی که با هدف تقویت فرهنگی تشیع در کشورهای همسایه صورت می‌گیرد.

بازخوانی تحصن افراطیون مجلس ششم

اشتباه کردم!

«اشتباه کردم»؛ این جمله‌ای است که «احمد میدری» گزینه پیشنهادی وزارت کار در جریان جلسه اخیر کمیسیون آموزش مجلس پیرامون دلیل حضورش در تحصن برخی نمایندگان تندروی مجلس ششم در زمستان۸۲ بر زبان راند.

عکس خبر