آگاه، زهرا بذرافکن - خبرنگار سرویس فرهنگی: پرواز ۱۷۵ روایتی لطیف با نگاهی قدسی و شاعرانه به موضوع شهدای غواص است که در قصه‌گویی از داستان حضرت یونس در شکم ماهی الهام گرفته‌است. قصه درباره کودکی جنوبی است که انگشتری را در شکم یک ماهی صید شده پیدا می‌کند.
معرفی و بررسی فیلم:
فیلم از جایی آغاز می‌شود که یک کودک جنوبی ماهی‌ای صید می‌کند که درون شکمش انگشتری است. انگشتری متعلق به یکی از شهدای غواص که هرگز به خانه برنگشته و جاویدالاثر است. آن‌چه روشن است اینکه فیلم نیامده تا در جشنواره فجر رقابتی جدی با باقی حاضرین داشته باشد و بیشتر می‌خواهد حرف خودش را بزند و نگاه خودش را داشته باشد، با این حال فیلم حاضر در جشنواره را می‌بایست با سطح جشنواره سنجید و ارزیابی کرد.
از عوامل این فیلم می‌توان به محمدحسین حقیقت که متولد ۱۳۷۶و جوان‌ترین کارگردان جشنواره چهل و دوم است و همچنین سعید شرفی‌کیا به عنوان تهیه‌کننده فیلم نام برد.
جمع بازیگران نیز به این ترتیب است: جمشید هاشم‌پور، ستاره سال‌های دور سینمای ایران که در دهه ۶۰ و ۷۰ در آثار ماندگاری ایفای نقش کرده بود، یکی از نقش‌های اصلی را ایفا می‌کند. جعفر دهقان که یکی از پایه ثابت‌های فیلم‌های دفاع مقدسی در کنار رضا توکلی، اسماعیل خلج و اتابک نادری و ثریا قاسمی و مجید پتکی.
دیگر عوامل این فیلم عبارتند از؛ موسیقی: آریا عظیمی نژاد، تدوین: سیامک مهماندوست، طراحی و ترکیب صدا: مهرداد جلوخانی، طراح گریم: سیدجلال موسوی و عکاس:محسن بیده. این فیلم با سرمایه‌گذاری موسسه «نگار فیلم تبیان» در تهران، اهواز ، آبادان و اروندکنار تولید شده است.
نقد مضمونی:
مشکل اولیه و اصلی فیلم اسم ایهامی آن است که ناخودآگاه مخاطب را به اشتباه یاد پروازهایی می‌اندازد که سقوط کرده‌اند و این کارکرد غلط فریبنده است. فیلم در چارچوب شعار و ادا متوقف شده و تماتیک آن بیشتر شعاریزه شدن تصنعی است و هیچ درامی در آن خلق نشده و قصه بر اساس کلیشه‌های کنش و واکنش اجتماعی سطحی ترسیم و پیش می‌رود و همه گزاره‌ها کاملا رو و اغراق‌آمیز بیان می‌شود.
نقد فنی- تکنیکی:
فیلم بیشتر مدیوم تله‌فیلمی دارد و در این حیطه مانده و به‌درد پخش یک روز تعطیل از یک شبکه استانی می‌خورد و در قد و قامت جشنواره نیست. برای همین نمی‌شود در خصوص آن از منظر تکنیک حرفه‌ای فیلم سازی نقد و تحلیلی داشت.
گفت‌وگو با عوامل فیلم:
اتابک نادری، بازیگر در رابطه با ایفای نقش در این اثر بیان کرد: خوشحالم که ادای دینی به شهدایی کردیم که حتی اسم آن‌ها سر کوچه‌ها نیست. تجربه دلی بود و ربطی به هیچ تکنیک و تجربه‌ای نداشت.
در ادامه محمدحسین حقیقت، کارگردان توضیح داد: طبیعتا کار اول در حوزه دفاع مقدس سختی‌های خود را دارد و تلاش کردیم از فضای مرسوم فاصله بگیریم و به کسانی که بخشی از خود را در جنگ جای گذاشتند، بپردازیم. ما با هر عقیده و آرمان و سلیقه‌ای باید یک نکته مشترکی داشته باشیم که برای همه قابل احترام باشد. واقعا از شهدا گفتن ترس ندارد. حقیقت ادامه داد: فیلمنامه یک پروسه ۲ ساله را طی کرده است و ما به جاهای مختلف سفر کردیم و خیلی از موارد را به عینه دیدیم.
نظر منتقد:
موعود فرخی: پرواز ۱۷۵ خواسته ادای دینی داشته باشد بر شهدای غواص عملیات کربلای ۴ و مادران شهدا، اما فیلم هیچ نگاه عمیق، فنی و مضمونی قابل قبولی ندارد. مدیوم آن تلویزیونی و به‌درد پخش در یک روز مناسبتی می‌خورد. فیلم غرق در شعار، ادا، توصیه و نصیحت است و ترکیب بازیگران آن نشان می‌دهد که فقط به‌صورت دلی ساخته شده و دغدغه سازنده فرسنگ‌ها از ساحت شهدا از منظر نگاه حرفه‌ای سینمایی و اثربخشی به‌دور است. در واقع باید به سازندگان این کار ضعیف گفت، اگر واقعا دغدغه دارید و پول و ایده خوب ندارید وارد عرصه نشوید که بجای اثرگذاری تبدیل به ضدتبلیغ خواهید شد و هزینه سازی‌تان بیشتر خواهد بود.
فیلم کجای دغدغه زندگی مردم قرار دارد:
خوراک مناسبی برای نگاه عوامانه است و حتی می‌توان گفت شاید خیلی از مردم این حد از شعارزدگی را نیز پس بزنند. چندین کلید واژه را در خصوص شهدا، جانبازان، انتخابات و حق الناس و مقدسات مطرح می‌کند که شاید اثر جزئی بگذارد، اما عمق مفهومی ندارد و یکبار ندیده فراموش می‌شود.
نسبت فیلم با گفتمان و فجر انقلاب اسلامی:
روایتی که فیلم دارد در شأن مفاهیم عمیق انقلاب اسلامی نیست و از هر سو که به آن بنگریم بیشتر با غلو و اغراق طرفیم تا حرفی تحلیلی و تبیینی.
ارزیابی و نتیجه گیری:
فیلم باوجود آن که در سینما حرفه‌ای عمل نکرده اما با ترکیب جذاب بازیگران، موسیقی خوش آریا عظیمی‌نژاد و نماهای ساده و بی غل و غشی که دارد می‌تواند پیشنهاد مناسبی برای تماشای خانوادگی باشد. به علاوه با توجه به حضور بازیگران کودک در فیلم و روایت لطیفی که از جنگ به دست می‌دهد، به نظر می‌آید برای همه گروه‌های سنی قابل تماشاست.