۲۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۰

همه‌ساله در کشور ما در دو مرحله تغییرات ساعتی انجام می‌شد. طبق بررسی‌های انجام‌شده تغییر ساعت در فصل بهار و تابستان در سایر کشورها نشان می‌دهد که این روند به‌منظور استفاده بهینه و صرفه‌جویی در مصرف برق با بهره‌گیری از نور خورشید و طولانی بودن ساعات روزهای فصل بهار و تابستان به مرحله اجرا درآمده و درحال‌حاضر در ۷۷کشور جهان تغییر ساعت در این دو فصل به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده و به‌طور قانونمند، نهادینه شده است. اما سوال اینجاست که این اقدام چه آثاری دارد و آیا باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود؟

آگاه: تغییر نکردن ساعت از ابتدای سال گذشته، میزان مصرف در ساعت اوج بیش از دو درصد افزایش و ۸دهم درصد افزایش کلی انرژی را به همراه داشت. دکتر «رضا شریفی»، آگاه مسائل اقلیمی در گفتگو با خبرنگار ما معتقد است جلو کشیدن ساعت در ابتدای سال تاثیری در صرفه‌جویی انرژی ندارد. او دراین‌باره به «آگاه» می‌گوید: وقتی ساعت کاری به پایان می‌رسد افزایش طول روز بیش از اینکه صرفه‌جویی در مصرف برق را دنبال داشته باشد باعث خوشحالی آنهایی می‌شود که به روشنایی بیشتری در فضای باز نیاز دارند، مانند برگزارکنندگان مسابقات ورزشی و دستفروش‌ها.

شریفی با اشاره به پیشرفت‌های تکنولوژی در دهه‌های اخیر می‌گوید: زمانی که موضوع صرفه‌جویی در مصرف برق مطرح بود از لامپ‌های رشته‌ای استفاده می‌شد ولی امروز تجهیزات روشنایی به حدی پیشرفت کرده که مصرف برق آنها حتی با یک سال قبل هم قابل‌مقایسه نیست. به دلیل همین پیشرفت‌هاست که تحقیقات نتایج متناقضی را درمورد تاثیرات تغییر ساعت نشان می‌دهد.

او ادامه می‌دهد: تصمیماتی که دولت‌ها درمورد اجرا یا اجرانکردن تغییر ساعت رسمی می‌گیرند براساس تحقیقاتی است که انجام می‌شود. پیشرفت تکنولوژی نتایج تحقیقات را تغییر می‌دهد و همین باعث تصمیم‌گیری جدید در این زمینه می‌شود.

به گفته این کارشناس مسائل اقلیمی، وقتی اعلام می‌شود با حذف لامپ‌های رشته‌ای هزار مگاوات در مصرف برق صرفه‌جویی می‌شود، راهکاری مانند تغییر ساعت شاید منسوخ به نظر برسد.

او در پاسخ به این سوال که چرا در بسیاری از کشورها هنوز این کار انجام می‌شود؟ می‌گوید: کشورهایی ازجمله آلمان به این نتیجه رسیده‌اند که با تغییر ساعت صرفه‌جویی در مصرف انرژی صورت نمی‌گیرد. در همین ارتباط نیز چهار سال پیش یک نظرسنجی سراسری در اتحادیه اروپا صورت گرفت که نشان می‌داد لغو تغییر ساعت رسمی کشور از حمایت جدی در این اتحادیه برخوردار است. مخالفان بر پایه مطالعاتی که به‌تازگی در اروپا انجام شده معتقدند تغییر ساعت تابستانی، ریتم شبانه‌روزی بدن را مختل می‌کند و خطر حمله قلبی در سه روز نخست را که ساعات تابستانی اجرایی می‌شود، بیشتر می‌کند. براساس این تحقیق، شمار تصادفات رانندگی در روزهای نخست این تغییرات، بالاتر از روزهای قبل می‌شود و این تغییرات بر افزایش افسردگی، شمار خودکشی و احتمال سقط‌جنین اثر می‌گذارد. حتی مطالعاتی از افزایش مصرف انرژی در پی اجرای تغییرات ساعت در فصل‌ها حکایت می‌کند. او به مطالعاتی اشاره می‌کند که وقتی روی میز نمایندگان مجلس قرار گرفت و آنها را به تکاپو برای حل این مشکل واداشت و سرانجام با موافقت نمایندگان مجلس، قانون «تغییر ساعت» لغو شد تا پرونده ساعت قدیم و جدید به خاطره‌ها بپیوندد و نه ساعت موبایل جوان‌ها سالی دوباره عقب و جلو برود و نه سالمندان مجبور باشند پیچ ساعت‌مچی خود را به راست و چپ بچرخانند.

کاهش 2درصدی انرژی

مدیرعامل شرکت توانیر درباره تمهیدات موردنیاز برای تغییر نکردن ساعت رسمی کشور در ابتدای سال، اظهار داشت: اجرای تمهیدات مجلس علاوه‌بر ابلاغ به دولت، نیازمند اقدام‌هایی ازسوی دستگاه‌های اجرایی است، چراکه بخشی از این تمهیدات مربوط به بخش فناوری بوده، به نحوی‌که امروزه گوشی‌های هوشمند به‌صورت خودکار در ابتدای فروردین یک ساعت به جلو کشیده شده و در پایان شهریور نیز به حالت قبل خود بازمی‌گردند. مصطفی رجبی مشهدی تاکید کرد: توقف جلو کشیدن ساعت رسمی به تغییراتی در سیستم بانکی، سرورها و شبکه حمل‌ونقل نیاز دارد تا اختلالی در زندگی مردم به وجود نیاید. وی ادامه داد: بعد از سال۸۶ در بخش انرژی مطالعه‌های فراوانی در مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شد که این مطالعه‌ها به‌شکل تطبیقی در وزارت نیرو نیز صورت گرفت و نتایج آن نشان داد، لغو جلو کشیدن ساعت رسمی کشور در ابتدای سال باعث افزایش مصرف تا دو درصد در زمان پیک مصرف و بالا رفتن یک درصدی انرژی می‌شود که باید تمهیدهایی برای جبران و تامین این میزان مصرف انجام داد. وی گفت: سیستم‌های اندازه‌گیری توانیر، شبکه برق را کنترل می کند و براساس روال سال‌های گذشته طوری تنظیم شده که به‌صورت خودکار تغییر ساعت را انجام می‌دهد و لغو تغییر ساعت رسمی باعث می‌شود که حجم زیادی از سیستم‌های سنجش انرژی باید دوباره تنظیم شده و اجرای آن در برخی از این سیستم‌ها بین چند هفته و تا چند ماه زمان نیاز دارد. رجبی‌مشهدی ادامه داد: از طرفی باید با مراجع بین‌المللی و استانداردهای بین‌المللی نیز هماهنگی صورت گیرد تا همه این پروتکل‌ها انجام شود.