آگاه: مرکز اطلاعرسانی فرماندهی انتظامی کشور اواخر فروردینماه در اطلاعیهای ضمنِ قدردانی مجدد از مردمِ قانونمدار ایران برای همکاری و همراهی در اجرای «طرحِ نور»، گزارشی از اقداماتِ فراجا را از آغازِ طرح تاکنون تشریح و اعلام کرد: با اجرای طرح نور از روز شنبه ۲۵فروردین ۱۴۰۳ اکثرِ بانوانِ این مرز و بوم با مجریان قانون و حافظانِ امنیت در تعامل، همکاری و همراهی بودند. گزارشهای میدانی و بررسیهای دقیق با ابزارِ هوشمند نشان داده است که وضعیت عفاف و حجاب در سطح کشور نسبتبه قبل از اجرای طرح، مطلوبتر بوده و این شرایط در روزها و هفتههای آینده روندِ بهتر و مناسبتری خواهد یافت.
به گزارش «آگاه»، طرح نور کلید خورد و از همان ابتدای کار با واکنشهایی در فضای مجازی روبهرو شد. منتقدان به دو گروه تقسیم میشدند؛ گروه اول افرادی که کلا با اجرای چنین طرحی مخالفت میکنند و گروه دوم افرادی هستند که اجرای این طرح را در مقطع کنونی مناسب نمیدانستند یا معتقد به اعمال و اجرای شیوه دیگر بودند؛ بههرحال پس از وایرال شدن بعضی از تصاویر که مربوط به طرح مذکور بود، یک چهره نزدیک به دفتر مقام رهبری در توئیتی از تذکر شخص اول کشور به برخی مسئولان بهدلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب خبر داد.
توئیت «مهدی فضائلی» بهسرعت با اعتراض بخشی از نیروهای مذهبی روبهرو شد؛ بیشتر آنها که در پیامرسانهای ایرانی فعالیت میکنند، توئیت او را شخصی میدانستند و میگفتند نباید این مطلب به اسم رهبر انقلاب منتشر شود! البته این طیف در ادامه هجمهها به فضائلی، توئیت دو سال قبل وی را بهعنوان عقبنشینی منتشر کردند که فضائلی در آن توئیت خواستار نگه داشتن حرمت پلیس در قضیه گشت ارشاد شده بود؛ موضوعی که موجب واکنش مجدد فضائلی شد و او در توئیتی توضیح داد: «ساعاتی است توئیت دیگری بهعنوان توئیت جدید بنده و بهعنوان عقبنشینی از توئیت قبل در حال بازنشر است؛ ضمن تایید محتوای این توئیت که مربوط به حدود ۱.۵سال پیش است، تاکید میکنم توئیت دیروز (تذکر رهبری) به قوت خود باقی است.»
انتظار میرفت واکنشها به این ماجرا پایان یابد اما موضعگیری مدیرمسئول روزنامه کیهان دوباره فصل جدیدی را گشود. حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان خطاب به فضائلی با بیان اینکه بیت رهبر انقلاب «سخنگو» ندارد و چنانچه تذکری ضرورت داشته باشد، مستقیما و با ذکر مأخذ ازسوی دفتر معظمله (آقایان گلپایگانی و حجازی) به اطلاع مخاطبان آن، اعم از مسئولان یا مردم میرسد، نوشت: توضیح آنکه بیت معظمله حتی از بهکارگیری واژه «یک مقام آگاه» نیز بهشدت پرهیز میکند! از این روی، نظری که جنابعالی به حضرت آقا نسبت دادهاید، خارج از روال یادشده و از جانب شما، دور از انتظار بوده است.
موضعگیری شریعتمداری هم در فضای مجازی و کانالهای خبری بهصورت گسترده پخش شد اما این پایان ماجرا نبود. «احسان صالحی»، دبیر شورای اطلاعرسانی دولت که بهتازگی از وزیر فرهنگ و ارشاد حکم مدیرمسئولی روزنامه ایران ـارگان رسمی دولتـ را دریافت کرد در توئیتی از تذکر رییسجمهور خبر داد و نوشت: در کنار تذکر رسانهایشده رهبر انقلاب، خبر تاییدشده حاکی است که در هفته گذشته، رییسجمهور نیز در پی دریافت گزارشهایی از برخی برخوردهای نامناسب، تذکرهای موکدی به دستاندرکاران این امر داده و تاکید کرده است هرگونه اقدام در این زمینه باید کاملا در مدار قانون باشد، ضمن اینکه دادستانها نیز طبق قانون موظفاند بر اقدامات ظابطان که تحت نظر آنها اعمال قانون میکنند، نظارت کنند.
علاوه بر او، «علی قلهکی» فعال رسانهای در توئیتی در واکنش به اعتراض حسین شریعتمداری، نوشت: در جلسهای که دو سال قبل در دفتر حفظ و نشر آیتالله خامنهای برگزار شد اعلام شد (که حقیر هم حضور داشتم) توئیتهای آینده مهدی فضائلی که مرتبط با رهبری است، بدون هماهنگی نوشته نمیشود؛ نظارت محتوایی و البته غیررسمی مجموعه «خامنهای دات آی آر» نیز در اختیار یکی از فرزندان رهبری است.
از سوی دیگر، حجتالاسلام محسنی اژهای، رییس عدلیه هم با اشاره به موضوع حجاب اظهار کرد: «در قضیه عفاف و حجاب و برخورد با هنجارشکنان نیز باید با تدبیر، هماهنگی و همکاری عمل شود؛ قطعا ما نمیخواهیم هر فردِ کمتوجه به قوانین در کف خیابان را کیفر کنیم؛ در این زمینه ستاد عفاف و حجاب در وزارت کشور، مسئولیتهایی دارد؛ همچنین خطاب به دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی برای شناسایی عناصری که بهصورت سازمانیافته مبادرت به هنجارشکنی میکنند، تاکیداتی داشتهایم. قطعا باید بهگونهای اتخاذ تدبیر کرد که در قضیه مزبور، از خلاف شرع جلوگیری شود و زمینه سوءاستفاده دشمنان نیز فراهم نشود.»
آنچه مشخص است در بحث عفاف و حجاب، به دور از حاشیههایی که مطرح میشود، باید با نگاه دقیق به این موضوع نگریست و پیشنهادهایی هم دراینباره ارائه کرد. اکنون فراجا در کانون سیبل قرار گرفته، درحالیکه موضوع حجاب فقط مربوط به یک دستگاه و نهاد نمیشود و پیش از این هم شورای انقلاب فرهنگی مصوبهای را گذرانده و دولت هم طبیعتا وظایف و تکالیفی برعهده دارد که اگر اقدامات ایجابی انجام میشد، امروز دیگر بخشی سلبی با حاشیه روبهرو نمیشد.
خلأ قانونی در حوزه عفاف و حجاب نداریم
ضعف دولت در حوزه حجاب نکته دیگری است که ازسوی یک فعال حوزه زنان و خانواده بیان شد. زهره طبیبزاده نوری که سال۸۴ مسئولیت مرکز زنان و خانواده ریاستجمهوری را برعهده داشت و هنوز این مرکز به معاونت ارتقا پیدا نکرده بود و سابقه حضور در مجلس نهم را هم دارد در گفتوگو با خبرنگار آگاه درباره حاشیههایی که پیرامون حجاب ازسوی شخصیتهای سیاسی و رسانهای ایجاد شده است، میگوید: شورای انقلاب فرهنگی درمورد عفاف و حجاب مصوبه داشته و تکالیف برای تمامی دستگاههای ذیربط مشخص شده، از این رو آنچه شورای عالی انقلاب فرهنگی در عرصه فرهنگ مصوب میکند لازم الاجراست و نیازی به طی کردن آن در مجلس ندارد و ازسوی رییسجمهور هم ابلاغ میشود. ضمن آنکه برخی مفاد مجازات اسلامی هم وجود دارد و میشود در رابطه با حجاب از آن استفاده کرد. ما خلأ قانونی در این زمینه نداریم و همانطور که رییس قوه قضاییه گفت سازوکارهای قانونی وجود دارد. وی تاکید کرد: بهراحتی میشد با همین قوانین موجود، معضلی که اکنون پیشآمده را جمع کرد اما متاسفانه بهدلیل ترک فعل ازسوی مسئولان به یک معضل بزرگ تبدیل شده و وقتی معضل بزرگتر میشود و به آن رسیدگی نمیشود، گسترش بیشتری پیدا میکند.
این فعال حوزه زنان با اشاره به حاشیههایی که اخیرا درباره موضوع حجاب رسانهای شده است، تاکید کرد: «دستگاههای دیگر هم مسئولیت برعهده دارند و اگر هرکدام وظایف خود را به نحو مطلوبی انجام دهند، بسیاری از مشکلات حل میشود. اکنون شاهد و ناظر هستیم که پلیس امنیت اخلاقی در بخش سلبی به میدان آمده و بخش ایجابی ـ دولت ـ هیچ اقدام خاصی انجام نداده به همین جهت بخش سلبی کاملا دیده میشود و این اصلا درست نیست. رییسجمهور میگویند حجاب موضوع فرهنگی است. خب باید دستگاههای مرتبط گزارش ارائه بدهند که در این حوزه چه اقداماتی انجام دادهاند و مجلس هم باید به صورت دقیق نظارت خود را اعمال کند.»
تاکنون دولت سیزدهم نشان داده که میخواهد کار و تلاش کند و در چند سخنرانی هم مقام معظم رهبری به تحرکات دولتیها اشاره و از آنها قدردانی کردهاند، پس امیدواریم در سال جاری و با آغازبهکار مجلس دوازدهم، اقدام اساسی در حوزه عفاف و حجاب ازسوی مسئولان و دولتیها با همکاری مجلسیها صورت گیرد و اقدامات سلبی هم با مدیریتِ نرم اعمال شود تا دیگر شاهد غلبه حاشیه بر متن نباشیم.
سینا کلهر، جامعهشناس و معاون فرهنگی وزیر ورزش و جوانان با یادآوری اینکه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی جز «عفاف» بر «آگاهی» نیز تاکید داشت، گفت: آن مصوبه میگوید «آگاهی» نیز مهم است. میگوید مشکل زنان در ندانستن است و زنان باید فواید حجاب را بدانند تا بعد از آن خودشان حجاب را رعایت کنند. با همین مصوبه است که با تاکید بر آگاهی و ضرورت دانستن در نحوه مواجهه با حجاب تغییر جدی ایجاد میشود که پیامد آن تغییر فضای عمومی مراکز هنری، دانشگاهها و کلانشهرهاست و کمکم پدیده بدحجابی ظهور میکند. پس از آن در چهارم مردادماه ۱۳۸۴ یعنی کمتر از یک هفته به زمان تغییر دولت مصوبهای در شورای عالی انقلاب فرهنگی به امضای سیدمحمد خاتمی ابلاغ میشود که بذر گشت ارشاد در آن گذاشته میشود. این مصوبه هم همچون مصوبه اول بر ضرورت اقدامات فرهنگی تاکید میکند اما در بند۴۶ کمیتهای را تعیین میکند که دستگاههای امنیتی و انتظامی ازجمله نیروی انتظامی را عضو کمیته میکند و در بند آخر تاکید میکند که وظایف هر دستگاه عضو کمیته باید در مصوبه دیگر تعیین شود.