«مقاومت» راه‌حل مسئله غزه است، نه گفت‌وگو

مصطفی زالی ـ استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران
۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۱۰:۴۷

در مورد جنگ غزه چند ادعای بدیهی وجود دارد که ما معمولا به آنها توجهی نداریم؛ یکی اینکه جنگ غزه به ما یادآور می‌شود که در عرصه بین‌الملل تکیه صرف بر هنجارهای حقوق بین‌الملل بی‌اثر است.

آگاه: ادعای دیگر آن است که مانع اصلی راه‌حل دو دولت فلسطین و اسرائیل خود دولت اسرائیل است و نه هیچ کشور دیگر. ادعای سوم هم این است که جنگ غزه ثابت کرده هر گونه تاکید بر گفتمان‌های اخلاقی در عرصه بین‌الملل بی‌اثر است. در فقدان یک مرجع فراگیر که حقوق معین را اعمال کند بهره‌مندی از حقوق ناممکن است. در بحران فلسطین، اسرائیلی‌ها از صورت‌مسئله بسیار فاصله گرفتند. بااین‌حال ماجرای فلسطین و اسرائیل امروز برای ما کاملا عادی شده است. از سال۱۹۴۸ تا امروز که دو کشور یهودی و عربی در کنار هم شکل گرفتند منشور سازمان ملل از حاکمیت قانون حرف می‌زند اما در طول این سال‌ها اسرائیل همیشه ناقض هنجارها و قوانین بین‌المللی بوده است و همه مرزها را نقض کرده اما هیچ وقت تحریم نشده و هیچ کشوری رفتاری علیه اسرائیل نشان نداده است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم در ساحت روابط بین‌الملل هیچ هنجار و پایبندی به قانون وجود ندارد. شورای امنیت سازمان ملل هیچ‌وقت بر مبنای حاکمیت قانون عمل نکرده و درباره غزه هم چنین موضعی داشته است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم بحران فلسطین از طریق راه‌حل حقوقی حل نمی‌شود. بااین‌حال می‌بینیم که خیلی‌ها همچنان بر راه‌حل‌های قانونی تاکید می‌کنند.
در کشور خودمان هم کم نیستند افرادی که چنین فکر می‌کنند نمونه‌اش کارزاری که چندی پیش ازسوی اساتید دانشگاهی کشورمان راه افتاد و براساس این کارزار اساتید دانشگاهی فقط کشتار غیرنظامی را محکوم و از اندیشمندان کشورها دعوت کردند که با دولت‌های خود گفت‌وگو و از این طریق مشکل را حل کنند و به قضیه غزه پایان دهند، درحالی‌که همه ما می‌دانیم چنین اتفاقی ناممکن است. به نظر من، اینگونه بیانیه‌ها و کارزارها به‌رغم ظاهر اخلاقی و همراهی که دارند در بطن خودشان یک کنش غیراخلاقی دارند و به نوعی جاده‌صاف‌کن اسرائیلی‌ها هستند؛ به‌بیان‌دیگر، به‌رغم روکش اخلاقی که این بیانیه‌ها دارند اما رفتاری عمیقا غیراخلاقی هستند.
 به عقیده من، روابط بین‌الملل در فقدان دولت بین‌المللی براساس مناسبات قدرت بنا می‌شود، نه مناسبات حقوقی و تنها راه‌حل، زورآزمایی قدرت‌هاست. به نظر من، چیزی که در این میان روشن است اینکه توجه به ارزش‌های جهان مدرن یک توهم است و صحبت از گفت‌وگو و امثال این حرف‌های خیالی یک توهم است که راه به جایی نمی‌برد. 
راه‌حل فعلی برای غزه همین جریان مقاومت است که خود مردم فلسطین در پیش گرفتند.