آگاه: رمان «صد سال تنهایی» نوشته گابریل گارسیا مارکز، یکی از بزرگترین آثار ادبی قرن بیستم و بهعنوان یکی از نمادهای رئالیسم جادویی شناخته شده است. این شاهکار ادبی جهان برای میلیونها خواننده در سراسر جهان الهامبخش بوده است. اقتباس این اثر که بهدقت و با مشارکت خانواده گارسیا مارکز انجام شده، تلاشی است تا به ریشههای فرهنگی و محلی این داستان وفادار بماند.
صد سال تنهایی
الکس گارسیا لوپز، کارگردان سریال، در مصاحبهای با اینترتینمنت ویکلی درباره چالشهای این پروژه گفته است: «این یک رمان بسیار حماسی است، نه فقط از نظر خلاقیت، بلکه از لحاظ وزن فرهنگی که بر دوش دارد.» گارسیا لوپز از تجربه خواندن این رمان در نوجوانیاش گفته و اینکه چگونه این کتاب به نظرش بینظیر، قدرتمند، جادویی، خشن و درعینحال احساسی بوده است.
در این اقتباس وفادار به ریشههای کلمبیایی بیش از ۹۷درصد از بازیگران اهل کلمبیا هستند. بازیگران اصلی این سریال عبارتاند از:
مارکو آنتونیو گونزالس در نقش خوزه آرکادیو بوئندیا
سوسانا مورالس در نقش اورسولا ایگواران
کلائودیو کاتانیو در نقش سرهنگ آئورلیانو بوئندیا
مارلیدا سوتو در نقش اورسولای مسنتر
دیگو واسکز در نقش خوزه آرکادیو بوئندیا مسن.
این بازیگران بادقت از میان هزاران بازیگر کلمبیایی انتخاب شدهاند تا اصالت فرهنگی و تاریخی داستان را حفظ کنند و به بهترین شکل ممکن دنیای مکوندو را به تصویر بکشند.
یکی از موضوعات کلیدی در «صد سال تنهایی» که آن را به اثری خاص و متفاوت تبدیل میکند، سبک رئالیسم جادویی است. گارسیا لوپز میگوید که درک این سبک نیازمند درک باورهای مردم کارائیب است؛ جایی که فرهنگها به مسائلی مانند ارواح، زندگی پس از مرگ و وقایع غیرقابل توضیح ایمان دارند.
روز شغال
اما علاوه بر این سریال جدید، رونن بنت نیز سریال «روز شغال» را ساخته که این سریال هم اقتباسی از رمانی به همین نام نوشته فردریک فورسایت است.
این سریال که این روزها یکی از معروفترین، جذابترین و پرسروصداترین سریال درحال پخش است سومین اقتباس از رمان «روز شغال» نوشته فردریک فورسایت است. این اقتباس مدرن و جدید اما به وقایع فیلم شغال همچنان متعهد بوده و خط وقایعی مشابه دارد.
داستان رمان روز شغال که این سریال اقتباسی از آن است، در سال۱۹۶۳ میگذرد و ماجرای تلاشی برای ترور رییسجمهور آن زمان کشور فرانسه یعنی شارل دوگل را روایت میکند. سریال روز شغال داستان را به زمان حال آورده است.
سریال روز شغال فرصت بیشتری را به پرداخت شخصیت شغال بهعنوان پروتاگونیست داستان اختصاص داده و ردمین گفته است که این پروژه را به این دلیل انتخاب کرد که ایده صرف وقت کافی با این شخصیت مرموز برای من مصالح فوقالعادهای به نظر میرسید. فیلمبرداری از ماه ژوئن ۲۰۲۳ آغاز و در چهار کشور انجام شد و حدود هفت ماه زمان برد.
پیش از این هم سریالهای پربیننده دیگری نیز براساس رمانهای معروف دنیا ساخته شدهاند که به تعدادی از آنها اشاره میکنیم؛
بازی تاج و تخت
«بازی تاج و تخت» را شاید بتوان یکی از معروفترین سریالهایی دانست که براساس یک رمان ساخته شده است. «بازی تاج و تخت» -یا به تعبیر هواداران دوآتشهاش «گات»- یک سریال فانتزی-حماسی است که ازسوی دیوید بنیاف و دی.بی. وایس به سفارش شبکه اچ.بی.اُ ساخته شده است. این سریال که نخستین فصل آن در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، بهسرعت توانست به یکی از محبوبترین سریالهای جهان بدل شود، تا جاییکه رکورد تعداد بیننده سریالهای سرویس پخش اچ.بی.اُ را شکست.
ماجراهای این سریال با درونمایه قدرتطلبی، وفاداری، فساد، عشق و… در دو سرزمین خیالی به نامهای وستروس و اسوس میگذرد و چندین خط داستانی را دنبال میکند که مهمترین آنها جنگ بین خانوادههای اشرافی برای بهدستآوردن تخت آهنین پادشاه هفت اقلیم است. موفقیت این سریال که مجموعا در هشت فصل منتشر شد و توانست جوایز متعددی از جمله گلدنگلوب، امی، هوگو و… را بهدست آورد- باعث شد تا پس از اتمام آن اخبار متعددی از تولید اسپینآفهای آن منتشر شود که این مسئله درنهایت به ساخت سریال «خاندان اژدها» انجامید.
این سریال برگرفته از یکی از پرفروشترین مجموعه داستانهای فانتزی به نام «نغمه یخ و آتش» اثر جورج آر.آر. مارتین بوده و نام آن نیز براساس نخستین کتاب همین مجموعه انتخاب شده است. مارتین نوشتن جلد نخست این مجموعه را در سال۱۹۹۱ شروع و آن را در سال۱۹۹۶ منتشر کرد. تا کنون پنج جلد از مجموعه نغمه یخ و آتش به نامهای «بازی تاج و تخت» (۱۹۹۶)، «نبرد پادشاهان» (۱۹۹۸)، «طوفان شمشیرها» (۲۰۰۰)، «ضیافتی برای کلاغها» (۲۰۰۵) و «رقص با اژدهایان» (۲۰۱۱) چاپ شده است و دو جلد دیگر از آن با نامهای «بادهای زمستان» و «رویایی از بهار» قرار است در آینده نزدیک منتشر شود.
شوگان
سریال «شوگان» که چندی پیش حرفش بین سریالبینهای ایرانی پرطرفدار شده بود از دیگر ساختههای پرسروصدای سال ۲۰۲۴ است. این مینیسریال ۱۰قسمتی براساس رمانی با همین عنوان نوشته جیمز کلول ساخته شده است. رمان «شوگان» سال۱۹۷۵ نوشته شده و پیش از این یکبار دیگر در سال۱۹۸۰ نیز سریالی از روی این رمان ساخته شده است.
عملکرد تحسینبرانگیز سریال نامبرده در مقیاس فنی، هنری و درام، مخاطب را بیاختیار به یاد خشونت بیپرده و درام هیجانآور «بازی تاج و تخت» میاندازد. با این تفاوت که در شوگان، با قصهای طرفیم که نهتنها فانتزی نیست، بلکه جزئیات پیرنگ قصه آن براساس روایتهایی مستند از تاریخ کشور ژاپن نگاشته شده است؛ بهگونهای که میتوانیم سریال شوگان را بازآفرینی دراماتیزه از تلاش توکوگاوا ایهاسو برای متحدسازی ژاپن و کسب عنوان شوگان (سپهسالار) محسوب کنیم.نکته جالب اینکه در بین سریالهای وایرالشده در سینمای جهان کمتر اثری اینگونه وارد زندگی و سیاست در ژاپن شده است و میتوان گفت برخی از وجوه تصویرشده در این اثر برای اولینبار پیشروی مخاطب قرار میگیرد. گرچه درباره هاراگیری (خودکشی ژاپنی) چیزهایی دیده و شنیدهایم ولی در «شوگان» شکل دیگری از آشنایی با این رسم قدیمی ژاپنی که دیگر منسوخ شده است، دیده میشود.
سرگذشت ندیمه
«سرگذشت ندیمه» یک سریال آمریکایی در ژانر علمی-تخلیلی و با نگاهی پادآرمانشهری است که در پنج فصل تولید و منتشر شده است. بروس میلر ساخت فصل نخست این سریال را در سال۲۰۱۶ آغاز کرد که ماحصل آن با استقبال چشمگیر مخاطبان و منتقدان مواجه شد و توانست هشت جایزه اِمی و دو جایزه گلدنگلوب را برای سازندگان خود به ارمغان آورد.
این سریال که با اقتباس از رمان سرگذشت ندیمه از مارگارت اتوود، نویسنده کانادایی ساخته شده است، روایتگر زندگی ساکنان آمریکا پس از سرنگونی دولت به دست بنیادگرایان و تغییرات ناشی از این تحول سیاسی است که براساس آن، زنان این سرزمین - که نام آن به گیلیاد تغییر یافته است- بر مبنای وضعیت تأهل و باروری خود ارزیابی میشوند؛ بهعبارتی در این داستان، زنها تمام آزادیهای فردی و اجتماعی خود را از دست دادهاند و تنها بردههایی در دست مردان بهحساب میآیند. در این کتاب، وقایع از نگاه شخصیت اصلی یعنی مستخدمهای به نام «آفرد» نقل میشود که بزرگترین سلاحش در برابر اوضاع جامعه، تیزبینی و طنز کنایی است.سرگذشت ندیمه به زبان فارسی ازسوی سهیل سمی ترجمه و توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.
گامبی وزیر
«گامبی وزیر» یا «قمار ملکه» یکی از مشهورترین مینیسریالهای درام چند سال اخیر است که در سال۲۰۲۰ عرضه شد و در مدت کوتاهی توانست عنوان پرمخاطبترین مینیسریال نتفلیکس را ازآن خود کند (جایگاهی که اکنون به سریال «بازی مرکب» تعلق دارد). داستان این سریال در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میگذرد و تلاشهای بث هارمون برای رسیدن به مدارج بالا در دنیای شطرنج را به تصویر میکشد.
اثرگذاری این سریال بهحدی بود که همزمان با پخش آن، جستوجوی عبارت «چگونه شطرنج بازی کنم» در گوگل به بالاترین سطح خود در ۹سال اخیر رسید و شرکت ایبی اعلام کرد که جستوجوی واژگان «شطرنج» و «صفحه شطرنج» در این پلتفرم ۲۷۳درصد رشد داشته است. همچنین کتاب «گامبی وزیر» نوشته والتر تویس -که سریال براساس آن ساخته شده بود- پس از ۳۷سال جزو پرفروشهای نیویورکتایمز قرار گرفت.
ویچر
سریال «ویچر »یک درام فانتزی است که ازسوی لورن اشمیت هیسریش برای نتفلیکس و براساس مجموعه کتابهای نویسنده لهستانی آندری ساپکوفسکی ساخته شده است. داستان حول محور گرالت از ریویا (هنری کویل)، ینفر از ونگربرگ (آنیا چالوترا) و شاهزاده سیریلا (فرایا آلن) میچرخد. گرالت یک شکارچی هیولاست که سرنوشتش با سیری پیوند خورده و باید از او در برابر تهدیدات مختلف محافظت کند.سریال ویچر در IMDb امتیاز ۸.۱ را دارد. نظرات کاربران در IMDb بهشدت متنوع است. برخی از کاربران از داستان جذاب، بازیهای خوب و جلوههای ویژه تمجید کردهاند. اما برخی دیگر از پیچیدگی بیشازحد داستان و تغییرات نسبت به کتابهای اصلی انتقاد کردهاند.
فیلمسازان ایرانی چه کردند؟
علیرغم تنوعی که در ساخت سریال خارجی براساس رمان در کشورهای دنیا وجود دارد در کشور ما این سنت خیلی رایج نیست و فیلمسازان ایرانی چندان رغبتی به اقتباس ندارند اما هستند کسانی هم که این گونه کار کردن را دوست دارند.
زخم کاری
از سریالهای معروف ایرانی که با اقتباس از رمان ساخته شدهاند میتوان به سریال «زخم کاری» اشاره کرد. این سریال که در ژانر درام تولید و ازسوی سرویس پخش فیلیمو منتشر شده است، تصویری از قدرتطلبی و انتقامجویی را در میان افرادی که ظاهرا اعضای یک خانوادهاند نشان میدهد.
زخم کاری توانست توجه مخاطبان و منتقدان را بهصورت توأمان جلب کرده و علاوهبر کسب جوایز متعدد در جشنواره سینمایی حافظ، با ۲۰میلیون دقیقه تماشا پرمخاطبترین سریال شبکه نمایشگی ایرانی نام گیرد. این سریال برپایه رمان «بیست زخم کاری» اثر محمد حسینیزاد ساخته شده است که چاپ آن نیز با حواشی بسیاری همراه بود. این کتاب که حسینیزاد آن را در سال۱۳۸۵ نگاشته بود پس از ۱۰سال در سال۱۳۹۵ مجوز چاپ گرفت و در دی۱۳۹۹ با آغاز ساخت سریال مجددا ممنوعالچاپ شد تا حاشیه دیگری بر حواشی ساخت این سریال اضافه شود.
یاغی
سریال «یاغی» سریال ایرانی است که بر پایه رمان سالتو اثر مهدی افروزمنش ساخته شده است. این سریال درام که به کارگردانی محمد کارت ساخته و ازسوی فیلیمو پخش شده است، فرازوفرودهای زندگی جوانی کشتیگیر از طبقه کارگر را نشان میدهد که علاوهبر مشکلات خود گرفتار مشکلات افرادی از طبقه ممتاز جامعه نیز میشود. چاپ نخست این اثر در سال۱۳۹۵ منتشر شد.فصل اول سریال یاغی در سال۱۴۰۱ در قالب ۲۰قسمت پخش شد و در قسمتهای نخست توانست نظر مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کند اما رفتهرفته و با کاهش سطح کیفیت داستانگویی فیلمنامه، انتقادات از آن افزایش یافت. با این حال، این سریال را میتوان یکی از سریالهای اثرگذار در سطح جامعه دانست، چراکه در زمان پخش هم زمینه افزایش فروش رمان سالتو را فراهم آورد و هم به گواه هیات کشتی استان تهران، باعث افزایش استقبال از کلاسهای کشتی شد.