آگاه: اکنون که نخست‌وزیر جدید لبنان هم مامور تشکیل کابینه شده است برآن شدیم نگاه گذرا بر آنچه در لبنان برای تعیین کرسی نخست‌وزیر گذشت بیندازیم؛ رقابت‌ها چگونه رقم خورد که «نواف سلام» توانست بر این جایگاه تکیه بزند.
ائتلاف ۸ مارس و حمایت از میقاتی
ائتلاف ۸مارس به رهبری مقاومت از گزینه نخست‌وزیری میقاتی حمایت می‌کرد؛ البته در این بلوک جریان آزاد مسیحی به رهبری جبران باسیل، داماد میشل عون، رییس‌جمهور سابق از میقاتی دل پُری داشت و او را گزینه مطلوب نمی‌دانست. جریان آزاد مسیحی در یک‌سال اخیر فرازونشیب‌های زیادی داشت و احساس می‌کرد در روند مستقل می‌تواند خود را در امور سیاسی بازیابی کند؛ موضوعی که در انتخاب رییس‌جمهور مشخص شد، عملا خنثی است و نمی‌تواند کاری بدون ائتلاف با جنبش امل و حزب‌الله لبنان انجام دهد. این تحلیل را محمدعلی حسن‌نیا، کارشناس مسائل بین‌الملل در زمانی که بحث انتخاب نخست‌وزیر در لبنان داغ بود ارائه کرد و در مطلبی نوشته بود: جبران باسیل دلخوری زیادی دارد که چرا گزینه مقاومت برای ریاست‌جمهوری نشد. او با میقاتی هم مشکل اساسی دارد؛ بنابراین باید دید این جریان چگونه عمل خواهد کرد؟ حزب‌الله لبنان و جنبش امل از میقاتی حمایت می‌کنند، زیرا رفتار و عملکرد مستقلی داشته و نسبت‌به گزینه‌های دیگر به جریان مقاومت نزدیک‌تر است و می‌توانند مانند دوران نخست‌وزیری حریری با وی تعامل کنند.
میقاتی از سال‌های گذشته و در نبود جریان جدی اهل سنت و المستقبل که ازسوی عربستان سعودی به محاق رفت؛ جریانی به نام «جنبش عزم» را تشکیل داد. این جنبش در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۹ در منطقه طرابلس برای کرسی سنی‌ها در انتخابات پارلمانی شرکت کرد و توانست هر دو بار پیروز شود.
حزب‌الله و جنبش امل یک بده‌بستان با رییس جمهور فعلی نیز انجام داد؛ در ازای دادن رأی به جوزف سه شرط را در دو ساعت جلسه با او در بین نشست اول و دوم انتخاب رییس‌جمهور گرفت؛ اول اینکه باید نخست‌وزیر آینده با هماهنگی جریان شیعی باشد و دوم، وزیر دارایی منصوب شیعیان. هر دو این شروط به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی با انتخاب نجیب میقاتی محقق خواهد شد، نه کسی دیگر. شرط سومی هم وجود دارد که فرمانده ارتش با هماهنگی آنها انتخاب شود.
ائتلاف ۱۴ مارس؛ نواف سلام گزینه نهایی
حسن‌نیا در ادامه تحلیل خود آورده بود: جریان ضد مقاومت ۱۴مارس فعلا درحال تاختن است. آنها فکر می‌کنند با آمدن عون و دخالت‌های هوکشتاین آمریکایی می‌توانند تغییر معادله سیاسی را رقم بزنند. در همین زمینه بعد از انتخاب عون به ریاست‌جمهوری که برخلاف خواست برخی از آنها به‌خصوص قوات البنانیه به سرکردگی سمیر جعجع بود، به سراغ سکاندار نخست‌وزیری رفته‌اند. طبق برخی اخبار، جعجع تا شب قبل از انتخاب رییس‌جمهور قصد نداشت به عون رأی بدهد و جلسه چندساعته و تا پاسی از صبح هوکشتاین و شاهزاده خالد، نماینده ویژه عربستان با وی توانست رأی او را برگرداند.
به حدی این رایزنی‌ها داغ بود که یکی از نمایندگان جریان نزدیک به آمریکا به نماینده این کشور در امور لبنان می‌گوید: ما حق انتخاب داریم! هوکشتاین هم جواب می‌دهد: بله! آمریکا هم حق انتخاب دارد در لبنان نماند و برای شما سرمایه‌گذاری نکند! این تهدید و ارعاب‌های آمریکا برای مهره‌چینی در لبنان به‌حدی است که برخی از کودتای سیاسی ازسوی این کشور صحبت می‌کنند. به‌هرحال در ابتدا جریان سنی-مسیحی ضدمقاومت قصد داشت سرلشکر اشرف ریفی را معرفی کنند که قبلا در دستگاه امنیتی بوده و از افراد تند و رادیکال علیه مقاومت است. بعد از اینکه وی از صدر لیست گزینه‌ها کنار رفت به سراغ فواد مخزومی رفتند که او هم گزینه بسیار رادیکالی است اما درنهایت، مخزومی به نفع نواف سلام، برادر بزرگ‌تر تمام سلام و رییس دیوان بین‌المللی دادگستری کناره‌گیری کرد. نواف برادر تمام، نخست‌وزیر اسبق لبنان است که جزو چهره‌های تکنوکرات و نزدیک به غرب تعریف می‌شود ولی از دو گزینه قبل‌تر خود معتدل‌تر است.
موضع نواف سلام درباره ایران
سرانجام قرعه به نام «نواف سلام» افتاد. او کیست و پیش از این چه موضعی در قبال ایران داشت؟ او متولد ۱۵دسامبر ۱۹۵۳ بوده، اکنون ریاست دیوان دادگستری بین‌المللی (ICJ) را برعهده داشته و از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ نیز سفیر و نماینده دائم لبنان در مقر اصلی سازمان ملل در نیویورک بود. وی همچنین، دوبار نیز ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را برعهده داشت. سلام در سال۲۰۱۷ با رأی مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل به‌عنوان قاضی در دیوان دادگستری بین‌المللی به‌عنوان یکی از ۱۵قاضی انتخاب شد و در فوریه ۲۰۲۴ نیز به ریاست آن برگزیده شد؛ نهادی در ذیل مجموعه سازمان ملل متحد که اخیرا به‌دلیل صدور حکم علیه رژیم صهیونیستی و سران جنایتکار آن به‌دلیل ارتکاب جنایت‌های متعدد و جنایت علیه بشریت در صدر اخبار و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت. این نهاد بین‌المللی در روزهای پیش همچنین رسما ورود هلند به مجموعه کشورهای ارائه‌دهنده شکواییه کیفری علیه جنایت‌های صهیونیست‌های اشغالگر را اعلام کرده بود. نخست‌وزیر و مامور تشکیل کابینه لبنان پیشتر و زمانی که نماینده کشورش در سازمان ملل بود، به‌دلیل اتخاذ موضعی در ارتباط با قطعنامه ۱۹۲۹ در کانون انتقادات قرار گرفت. وی در رأی‌گیری شورای امنیت سازمان ملل در سال۲۰۱۰ درخصوص این قطعنامه ضدایرانی، موضع ممتنع اتخاذ کرد. قطعنامه۱۹۲۹ شامل تحریم‌هایی علیه تهران به بهانه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی بود. علی‌رغم اینکه نواف سلام به‌عنوان عضو غیردائم شورای امنیت در رأی‌گیری شرکت کرد اما رأی ممتنع وی در راستای موضع‌گیری بیروت مطابق با تعهدات بین‌المللی لبنان تلقی نشد.
انتخاب «نواف سلام» به چه معناست؟
یک پرسش اساسی که قابل طرح بوده این است که با تعیین نواف به‌عنوان نخست‌وزیر، معادله در لبنان چگونه رقم می‌خورد و جریان شیعه از چه جایگاه و کرسی‌هایی در دولت برخوردار خواهد شد؟ حسن‌نیا که پیش از این به واکاوی انتخاب نخست‌وزیر این کشور پرداخته بود، می‌گوید: «نواف سلام گزینه معتدل جریان ۱۴مارس نزدیک به آمریکا و عربستان است. جریان شیعی یعنی امل و حزب‌الله مانند انتخابات ریاست‌جمهوری نقش اخلالگر را بازی نکردند و مانع ورود وی به سرای الحکومه نشدند. این به معنی شکست نیست، زیرا جریان شیعی در دولت آینده به احتمال زیاد صاحب کرسی خواهد شد.»
اکنون باید منتظر عملکرد «نواف سلام» در قبال گروه‌های فعال در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی این کشور ماند اما آنچه مشخص است لبنان همچنان در جبهه مقاومت نقش تاثیرگذاری را ایفا می‌کند و سیاست اصلی آن در قبال دشمن شماره یک مقاومت که همان صهیونیست‌هاست نه‌تنها هیچ تغییری نمی‌کند، بلکه با شتاب بیشتری ازسوی حزب‌الله دنبال می‌شود.