آگاه: نشست خبری هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد صبح روز یکشنبه ۳۰دی در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران آغاز شد. در این نشست، ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، مسعود کوثری، دبیر علمی هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد و حامد محقق، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران حضور دارند. ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات در ابتدای این نشست گفت: جایگاه جلال آل‌احمد و ادبیات در کشور ما جایگاه خاصی است. در خون هر ایرانی داستان و ادبیات نهفته است، بنابراین برگزاری چنین جشنواره‌هایی پویایی ادبیات ماست. هر بخشی از ادبیات دارای اقلیم خاصی است و باید به هر اقلیم توجه داشته باشیم. وی افزود: در این دوره، استقبال شرکت‌کنندگان از نظر کمی و کیفی خوب بوده است. هرچند تغییر، تحول و تاخیر ناخواسته‌ای را داشتیم، تلاش می‌کنیم در سال‌های بعد طبق جدول زمان‌بندی کار را جلو ببریم. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات گفت: برگزیده جایزه جلال آل‌احمد در این دوره مبلغ ۵۰۰میلیون تومان را به عنوان جایزه دریافت می‌کند و به این ترتیب، از نظر ریالی این جایزه با افزایش ۲۵ تا ۳۰درصدی روبه‌رو بوده است. همچنین شایستگان تقدیر نیز مبلغ ۲۰۰میلیون تومان را دریافت خواهند کرد. پیش از این جوایز به صورت سکه‌ای بود و مصوبه‌ای وجود دارد که براساس آن می‌تواند جایزه هم اندازه با جایزه کتاب سال و به‌شکل ریالی پرداخت شود.
حیدری گفت: در این دوره در استان‌ها ۱۰۰کارگاه و در تهران ۳۰کارگاه و دو دوره تخصصی برگزار شد. درحال‌حاضر جوایز و رویدادها با یکدیگر همپوشانی دارند و باید نحوه برگزاری جوایز از نظر جهانی و استانی بازنگری شود؛ بنابراین باید همگام با تحولات روز باشیم. وی درباره ترجمه آثار برگزیده ادامه داد: بخشی از برنامه‌ها پس از گرفتن جایزه در قالب بازاریابی، نشست و نقد است. در بحث ترجمه هم باید فکر شود که کدام اثر قابلیت این کار را دارد. قطعا یکی از وظایف ما این است و رویکرد اصلی ما رویکرد پس از گرفتن جایزه است.
هزار و ۲۶۵ رمان و داستان کوتاه به دبیرخانه رسیده است
مسعود کوثری، دبیر علمی هفدهمین جایزه جلال آل‌احمد نیز در ادامه این نشست گفت: پیش از این قرار بود که هفدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد در سالروز تولد جلال برگزار شود اما به دلایل مختلف و اتفاق‌هایی که همه از آن خبر دارند، امکان برگزاری جایزه در این زمان مهیا نشد.
وی افزود: در این دوره بخش داستان کوتاه نسبت‌به سال قبل گسترش پیدا کرد و بنابراین هزار و ۲۶۵رمان و داستان کوتاه که در سال۱۴۰۲ منتشر شده‌اند، به دبیرخانه رسید. این نشان می‌دهد به تولید کمی قابل‌توجهی در رمان و داستان بلند رسیدیم؛ بنابراین باید گامی برداریم و از کمی‌سازی به‌سمت کیفی‌سازی برویم. دبیر علمی جایزه جلال آل‌احمد ادامه داد: جایزه جلال باید به شکلی باشد تا آثار بتوانند به جوایز ادبی جهانی راه پیدا کنند. در هر اقلیم سنت داستان‌نویسی متفاوت است. تنوع اقلیمی کمک می‌کند جایگاه داستان‌ها، آپارتمان‌های تهران نباشد، در اطراف این کشور داستان‌های متعددی وجود دارد. دو نکته در آیین‌نامه جایزه ادبی جلال آل‌احمد باید اصلاح شود، یکی مسئله پژوهش ادب فارسی، به این دلیل که بخش نقد ادبی را در جوایز جلال داریم و آثاری که پژوهش هستند کنار می روند و نادیده گرفته می شوند اما بخش پژوهش باید در جایزه جلال یا کتاب سال جایی داشته باشد. کوثری با اشاره به بخش مستندنگاری و اهمیت آن گفت: آثاری برای این بخش به دبیرخانه ارسال شده است. در این دوره مستندهای تاریخ جنگ و مستند اجتماعی داریم که یک‌دست نیستند و با شاخصه‌های این جایزه توانستیم آن را با جایزه مرتبط کنیم. این حوزه متنوع است و می‌توان فکری برای آن کرد، امیدوارم بتوانیم راه تغییر آیین‌نامه‌ها را ایجاد کنیم. اثر ادبی با کمک گرنت دولتی به جهان معرفی نمی‌شود و باید کیفیت آثار افزایش پیدا کند. رمان ایرانی می‌تواند در این حوزه گام بردارد، با گرنت کار به جایی نمی‌رسد سال‌های قبل درباره کارهای آثار هوشنگ مرادی کرمانی اقداماتی انجام شد اما بازخورد جهانی نداشت. وی ادامه داد: بازار را به رمان خارجی می‌بازیم و این خطری است که ممکن است رمان فارسی با آن مواجهه شود و به همین دلیل از سبد خانوار حذف شود، اگرچه رمان ترجمه‌شده محترم است اما درحال‌حاضر بازار را به رمان خارجی واگذار کردیم و این زنگ خطری برای ادبیات ماست.
دبیر علمی هفدهمین جایزه ادبی جلال درباره ترجمه آثار برگزیده و برگزاری جایزه جهانی جلال در افغانستان و تاجیکستان گفت: چون ادبیات متنوعی در افغانستان و تاجیکستان منتشر می‌شود بسیار خوب است که جایزه جلال و زبان فارسی را گسترش دهیم اما شاید فعلا موقع این مسئله نباشد چون ادبیات ما هنوز به بازار جهانی راه نیافته است ولی در قسمت جلال پژوهی می‌توانیم بین‌المللی باشیم. همچنین در بحث گسترش زبان فارسی می‌توان به منطقه گسترش داشته باشیم.
جوان‌ترین نامزد جایزه جلال ۳۵ سال دارد
حامد محقق، معاون شعر و ادبیات خانه کتاب و ادبیات نیز در بخش پایانی این‌نشست گفت: در هفدهمین دوره جایزه جلال دوهزار و ۵۲۶اثر به دبیرخانه ارسال شده‌است، گفت: هزار و ۲۶۵اثر مربوط به حوزه داستان بلند رمان می‌شود. از این‌تعداد در حوزه مستندنگاری ۷۴۹اثر، در حوزه مجموعه داستان کوتاه ۳۹۶اثر، در بخش نقد ادبی ۱۱۶اثر داوری شد. وی افزود: در این دوره ۸۷۹ناشر کتاب به دبیرخانه فرستادند و آثار مورد داوری قرار گرفت و ۲۲نامزد اعلام شد. در این میان نشر چشمه و نشر خط مقدم بیشترین نامزد را دارند. دو نامزد غیرتهرانی و پنج نویسنده غیرتهرانی هم در میان نامزدها هستند. هشت نفر نامزدهایی هستند که در دوره‌های پیش تکرار شدند. جوان‌ترین نامزد ۳۵ساله و مسن‌ترین ۶۷ساله است، سه خانم در میان نامزدها وجود دارند. در بین ۱۲داور بخش اصلی پنج نفر غیرتهرانی و ۶نفر از داورها مدرسان دانشگاه هستند. معاون شعر و ادبیات خانه کتاب و ادبیات درباره کاهش تعداد آثار در هفدهمین دوره جایزه جلال نسبت‌به سال گذشته گفت: جایزه جلال وظیفه بررسی کتاب‌های منتشره در سال را دارد و یکی از جوایز ادبی شفاف است. این رویداد چهار بخش اصلی دارد که طبق آیین‌نامه هیات‌علمی اجازه دارند برای دقت بیشتر یک بخش جانبی نیز درنظر بگیرند؛ بنابراین برای توجه ویژه به بخش ویراستاری این بخش ازجمله بخش‌های جانبی است. تعداد ارسال آثار ۳۶۳اثر نسبت‌به سال گذشته پایین‌تر است و خب باید شرایط جامعه و دلایل چاپ و عدم چاپ کتاب ازسوی ناشران را دراین‌باره بررسی کنیم.