آگاه: تعطیلی مکرر مدارس در سال تحصیلی جاری به دلایلی همچون آلودگی هوا و مدیریت مصرف سوخت، به موضوعی نگران‌کننده تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که اطلاع‌رسانی درباره دایر بودن مدارس، به رویه‌ای غیرمعمول بدل شده است.این تعطیلات، که در دی به اوج خود رسید و حدود ۲۰روز به طول انجامید، نه‌تنها زمان آموزش را کاهش می‌دهد، بلکه بار سنگین جبران این عقب‌ماندگی را بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد. ادامه آموزش به شیوه مجازی، اگرچه تلاشی برای جلوگیری از توقف کامل آموزش است، کارایی لازم را ندارد و یادگیری دانش‌آموزان در این شیوه به‌شدت کاهش می‌یابد. پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش‌وپرورش نیز درباره تبعات تعطیلی مدارس و اکتفا به آموزش مجازی هشدار داده و اعلام کرده است: «پیامدهای تعطیلی مدارس به‌سادگی قابل جبران نخواهند بود و بسیاری از آنها در فقدان پاسخ‌دهی مناسب، تبدیل به افتی پایدار خواهند شد.»
نگرانی از سطح سواد
نگرانی از افت سطح سواد نسل جدید دانش‌آموزان، موضوع تازه‌ای نیست. رضوان حکیم‌زاده، معاون وقت آموزش ابتدایی، در دوران کرونا نیز با ارسال نامه‌ای به رییس‌جمهور، نسبت‌به این مسئله هشدار داده و بر ضرورت آموزش حضوری تاکید کرده بود. وی سه سال بعد، در جایگاه فعلی خود نیز در گفت‌وگو با تسنیم، مجددا نسبت‌به تعطیلی مدارس هشدار داد و گفت: «یک موضوع بسیار مهم، زمان آموزش است. در ایران ممکن است زمان رسمی آموزش زیاد باشد، اما تحت‌تاثیر عوامل متعدد، مدارس را تعطیل می‌کنیم. در بسیاری از مدارسی که در آزمون تیمز نتایج خوبی می‌گیرند، مناطق بسیار سردسیر هستند و در بسیاری از زمان‌ها برودت هوا بالاست. آیا واقعا مدرسه را تعطیل می‌کنند؟ مدرسه را به این راحتی نمی‌توان تعطیل کرد. تصمیماتی که گرفته می‌شود و از همه‌جا به نظام آموزش فشار می‌آورند، قطعا وضعیت یادگیری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.» در شرایط فعلی، دانش‌آموزان بخش زیادی از زمان آموزش خود را در طول سال تحصیلی تحت‌تاثیر تعطیلات غیرقابل پیش‌بینی از دست می‌دهند و از سوی دیگر، فرصتی برای جبران این زمان ازدست‌رفته ازسوی آموزش‌وپرورش پیش‌بینی نشده است. این امر، بار مضاعفی را بر دوش خانواده‌ها قرار داده است.
مادری که فرزندش در پایه دوم دبستان تحصیل می‌کند، به تسنیم گفت: «دخترم اصلا درکی از آموزش مجازی ندارد؛ چون در این سن نمی‌توان انتظار داشت که کودک بپذیرد موبایل، کلاس درس است. به همین دلیل، اگرچه در کلاس مجازی حضور دارد اما حواسش به توضیحات معلم نیست و به‌شدت در درس ریاضی افت کرده است. معلم هم نسبت‌به این افت محسوس به ما هشدار داده و حالا ما مانده‌ایم و هزینه معلم خصوصی.» وی افزود: «چاره‌ای نداریم جز اینکه برایش معلم خصوصی بگیریم و معلم خودشان، به‌عنوان معلم خصوصی برای تعدادی از دانش‌آموزانی که با افت محسوس در آموزش مجازی مواجه شده‌اند، فعالیت می‌کند و بعد از اتمام زمان آموزش مدرسه، برای آنها تدریس انجام می‌دهد. تعطیلات آلودگی هوا اگرچه انتخاب ما نبود، هزینه‌ای تحمیلی را بابت معلم خصوصی بر دوش ما انداخت.»
تعطیلات ناخواسته مدارس حالا به‌قدری افزایش یافته است که خانواده‌ها نگران سطح یادگیری و سواد فرزندان خود هستند و همه نیز توان جبران آن را ندارند. ماحصل این وضعیت، افت ادامه‌دار یادگیری دانش‌آموزان در سال‌های آتی خواهد بود. والدین شاغل و دارای چند فرزند، بیشترین آسیب را از تعطیلی مدارس می‌بینند. مادری که دو فرزند دانش‌آموز دارد، به تسنیم می‌گوید: «کلاس‌های درس هر دو فرزندم همزمان است و هماهنگی برنامه درسی آنها دشوار و نظارت بر حضور در کلاس مجازی در ساعات مشترک، بسیار سخت است. نظارت همزمان بر کلاس‌های آنلاین دو فرزند، تمرکز و حضور فعال آنها در کلاس واقعا برایم دشوار است و عملا به سایر کارهایم در زمان کلاس آنلاین نمی‌رسم. دائم هم باید نگران باشم که در کلاس درس آنلاین به اصطلاح سوتی ندهیم و به اشتباه فایل یا عکسی ارسال نشود. از طرف دیگر، برخی از مادران ممکن است با استفاده از فناوری‌های مورد نیاز برای آموزش مجازی، آشنایی کافی نداشته باشند و این موضوع باعث افزایش مشکلات می‌شود.»
افت تحصیلی، به‌ویژه افت تحصیلی پنهان، موضوعی نیست که به‌سادگی و در جریان گزارش‌های مستمر آتی ارائه شود و توجه مدیران و برنامه‌ریزان را به خود جلب کند؛ بنابراین، تغییرات مدیریتی در سطوح مختلف، تمایل مدیران به دفاع از عملکرد خود، فراهم نشدن فرصت‌های مناسب برای اندیشیدن درباره افت تحصیلی و پیشامدها و دغدغه‌های مختلف، ممکن است باعث غفلت و انکار این موضوع شود از سوی دیگر، توانایی والدین برای جبران افت تحصیلی فرزندانشان، به‌شدت تحت‌تاثیر وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنهاست و این موضوع می‌تواند به تشدید نابرابری‌های آموزشی در جامعه منجر شود.