آگاه: در سال‌های اخیر، تعداد مبتلایان به تب مالت در ایران افزایش یافته است. براساس گزارش‌ها، در سال۱۴۰۲ بیش از ۲۱هزار و ۴۳۶ مورد ابتلا ثبت شده است. این در حالی است که در گذشته، تعداد مبتلایان کمتر از ۱۵هزار نفر بود. تخمین زده می‌شود که تعداد واقعی مبتلایان بیشتر از این رقم باشد، زیرا بسیاری از بیماران به مراکز درمانی خصوصی مراجعه می‌کنند و ممکن است موارد آنها ثبت نشود. محمدرضا شیرزادی، از افزایش شیوع بیماری تب مالت در کشور خبر داد و توضیح داد که تب مالت یک بیماری باکتریایی است که در دام‌ها وجود دارد و از طریق تماس انسان با دام‌های آلوده یا محیط آلوده، ازجمله تنفس یا مصرف فرآورده‌های دامی آلوده، منتقل می‌شود. وی هشدار داد که در صورت عدم تشخیص به‌موقع، تب مالت می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ابتلا به بیماری‌های دریچه‌ای قلب، اختلالات عصبی، چرک در ستون مهره‌ها و گرفتگی استخوان‌های ستون فقرات شود.
نظارت‌ها برای جلوگیری از شیوع
رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ضمن تشریح نظارت سه مرحله‌ای بازرسان بهداشت محیط در سراسر کشور بر فرآورده‌های لبنی در جلوگیری از شیوع تب مالت، تاکید کرد: مردم شیر و پنیر خام و تازه مصرف نکنند.
احمد جندقی، رییس مرکز سلامت محیط و کار معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره هشدارهای وزارت بهداشت مبنی بر افزایش موارد ابتلا به تب مالت در کشور با اشاره به نظارت دقیق این وزارتخانه بر فرآورده‌های لبنی، توضیحاتی درباره کنترل کیفیت و توصیه‌های بهداشتی مرتبط با این محصولات ارائه کرد. وی با تاکید بر اهمیت رعایت ضوابط بهداشتی در تولید و عرضه فرآورده‌های لبنی، گفت: براساس سیاست‌ها و مقررات وزارت بهداشت، تمامی واحدهای تولیدی و عرضه‌کننده لبنیات موظف به رعایت استانداردهای تعیین‌شده هستند و بازرسان بهداشت محیط در سه مرحله کنترل‌های لازم را بر محصولات لبنی اعمال می‌کنند.
سه مرحله نظارت بازرسان بهداشت محیط بر فرآورده‌های لبنی
به گفته جندقی، نظارت‌های بهداشتی شامل سه مرحله اصلی است که در مرحله نخست پس از کنترل بهداشت فردی، مواد اولیه، تجهیزات و ساختمان واحد و شیر خام هنگام ورود به واحد صنفی مورد بررسی قرار می‌گیرد. وی مرحله دوم را نظارت بر فرآوری محصولات لبنی ازسوی بازرسان بهداشت محیط عنوان و تصریح کرد: فرآیند تولید و فرآوری شیر و دیگر محصولات لبنی از نظر رعایت استانداردهای بهداشتی بررسی می‌شود.رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درباره مرحله سوم بازرسی یعنی نمونه‌برداری ادواری، گفت: نمونه‌برداری از محصولات به‌صورت دوره‌ای یا در صورت دریافت شکایت انجام می‌شود. نمونه‌ها به آزمایشگاه ارسال شده و درصورت مشاهده تخلف، برخورد قانونی اعمال خواهد شد. کنترل شیر خام و بار میکروبی آن برعهده سازمان دامپزشکی است. هرگونه افزودنی غیرمجاز به‌دلیل تغییر طعم شیر قابل شناسایی بوده و کارشناسان آزمایشگاهی با آزمایش‌های ساده آن را بررسی می‌کنند.
توصیه‌های بهداشتی برای شهروندان
رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به نکات بهداشتی برای خرید و نگهداری محصولات لبنی، با بیان اینکه مردم باید از خرید و مصرف شیر خام غیرپاستوریزه خودداری کنند، تصریح کرد: مردم در صورت اجبار به استفاده از شیر خام، آن را به مدت یک دقیقه بجوشانند و در حالت جوش، هم بزنند. او توصیه کرد: حتما باید ظروف شیر خام پس از مصرف شسته شوند و شیر خام قبل از جوشاندن در یخچال نگهداری نشود؛ شیر پاستوریزه در یخچال با دمای چهار درجه و حداکثر ۴۸ساعت نگهداری شود. اگر بیش از این زمان بماند، پیش از مصرف جوشانده شوند و از خرید خامه، کره و بستنی غیرپاستوریزه به‌شدت پرهیز شود. جندقی می‌گوید: برای نگهداری کره بسته‌بندی‌شده پاستوریزه، باید توجه داشت که در دمای یخچال تنها به مدت یک هفته قابل نگهداری است. اگر قصد نگهداری طولانی‌مدت وجود دارد، باید کره در فریزر قرار گیرد. وی درباره خطر انتقال تب مالت از محصولات لبنی هشدار و ادامه داد: یکی از محصولات لبنی که پتانسیل بالایی برای انتقال تب مالت دارد، پنیر غیرپاستوریزه است که می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل، بارها به مردم توصیه کرده‌ایم که از مصرف پنیرهای محلی و تازه خودداری کنند. تنها در صورتی پنیر تازه قابل مصرف است که حداقل دو ماه در آب‌نمک بماند تا میکروب‌های موجود در آن از بین برود.
رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان اینکه فرآورده‌های خام دامی به‌سرعت می‌توانند بیماری‌هایی مانند تب مالت را منتقل کنند، تصریح کرد: لازم است از محصولات لبنی بسته‌بندی‌شده با برچسب مجوز بهداشتی استفاده شود.وی با بیان اینکه نظام مراقبت از بیماری‌ها در مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر و دانشگاه‌های علوم پزشکی فعال است، گفت: وقتی موردی از تب مالت به ما گزارش شود، تحقیقات و ردیابی‌های لازم انجام می‌شود. اگر مشخص شود که یک مرکز، شیر خام توزیع می‌کند، با هماهنگی سازمان دامپزشکی برخوردهای قانونی صورت می‌گیرد.
آنچه باید بدانیم...
توسعه آموزش‌های عمومی: یکی از اساسی‌ترین راهکارها برای کاهش شیوع تب مالت، آموزش مردم در خصوص خطرات مصرف شیر و لبنیات غیرپاستوریزه و ضرورت پاستوریزه کردن این محصولات است. دولت و سازمان‌های بهداشتی می‌توانند کمپین‌های آگاهی‌بخشی را در این زمینه راه‌اندازی کنند.
اصلاح و تقویت نظام دامپروری: یکی از اصلی‌ترین منابع انتقال تب مالت، دام‌های آلوده هستند. برای جلوگیری از این انتقال، بهبود شرایط بهداشتی در مزارع و دامداری‌ها، نظارت دقیق‌تر بر فرآورده‌های دامی و انجام واکسیناسیون‌های لازم می‌تواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.
افزایش نظارت بر واردات و صادرات فرآورده‌های دامی: به‌ویژه در مرزهای کشور، نظارت بیشتر بر واردات و صادرات لبنیات غیرپاستوریزه و دیگر فرآورده‌های دامی می‌تواند از انتقال بیماری جلوگیری کند.
ارتقای توانمندی‌های تشخیصی و درمانی: تقویت زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در مناطق مستعد به تب مالت، به‌ویژه در روستاها و مناطق مرزی، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان موثرتر این بیماری کمک کند.
واکسیناسیون دام‌ها: یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از تب مالت، واکسیناسیون دام‌هاست که می‌تواند از انتقال بیماری از دام به انسان جلوگیری کند. این اقدام باید در مناطق پرخطر و به‌ویژه در استان‌های شمال‌غربی کشور که تعداد مبتلایان بیشتر است، به‌طور جدی‌تری پیگیری شود.