آگاه: درواقع دیپلماسی دفاعی سازوکاری است که نقش مهمی در نیل به اهداف سیاست‌های امنیتی یا خارجی خاص کشورها ایفا می‌کند. در این راستا می‌توان به انجام گفت‌وگوهای امنیتی، راهبردی و سطح بالا، تبادل‌های آموزشی و حرفه‌ای نظامی، واردات و صادرات تسلیحات و تجهیزات نظامی، برگزاری رزمایش و تمرین‌های نظامی مشترک و نظیر آن ازسوی کشورها اشاره کرد.
به گزارش آگاه، هر دولتی، با تکیه بر جایگاه قدرت سیاسی خود، علاوه‌بر انجام مسائل دیپلماسی عمومی، امنیت کشور را نیز فراهم می‌کند. برقراری امنیت برعهده تشکیلات دیپلماسی کشور [وزارت امورخارجه] است.
در کنار اقدامات دیپلماتیک دستگاه سیاست خارجی، نهاد دفاعی نیز باید با بهره‌گیری از توانایی‌های بالفعل کشور و شیوه‌های دیپلماسی دفاعی در دستیابی به امنیت پایدار کمک کند.
مفهوم و واژه دفاع به معنی استفاده از نیروی نظامی و قدرت سخت برای تامین امنیت و منافع ملی است اما واژه دیپلماسی نشان از توسل به ابزارها و روش‌های صلح‌آمیز دارد.
اگرچه این دو واژه به‌تنهایی با یکدیگر تنافر معنایی دارند اما از ترکیب این دو واژه اینطور می‌توان استنباط کرد که سعی دیپلماسی دفاعی این است که از طریق مراودات، همکاری و هم‌فکری صورت‌گرفته میان بخش‌های نظامی، حداکثر توافق میان دولت‌ها در حوزه دفاعی به‌دست آید.
به عبارت دیگر، مهم‌ترین هدف این نوع از دیپلماسی کاهش اصطکاک میان قدرت‌های سخت همجوار و تلاش برای تسهیل تعامل در چارچوب اهداف و منافع ملی مشخص است.
اهمیت و جایگاه دیپلماسی دفاعی در کشور
یکی از اولویت‌های اصلی دولت‌ها، تامین امنیت و آسایش و بسط این مفهوم به شکل ملموس میان شهروندان است. دولت جمهوری اسلامی تاکنون به‌خوبی توانسته از پس بحران‌ها برآید و مانع از بروز احساس ناامنی و هراس در میان آحاد شهروندان شود. ایران از طرفی، باتوجه‌به اختلافات ایدئولوژیک با غرب، همواره با تهدیدهایی ازسوی آنان مواجه شده است. در این شرایط تامین امنیت به اتخاذ راهبردهایی بستگی دارد که به بهترین وجه موجبات تحقق اهداف و منافع ملی را فراهم آورد. یکی از این راهبردها، به‌کارگیری دیپلماسی دفاعی بوده است که از این ظرفیت برای بالابردن توانایی اقدام در سطح بین‌الملل و تامین امنیت منطقه‌ای و کاهش تهدیدات واقعی در عراق، افغانستان، سوریه و لبنان، بارها بهره گرفته است.
سابقه فعال‌شدن دیپلماسی دفاعی در جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نهادی تاثیرگذار در روند توسعه و بازسازی بنیه دفاعی کشور، به دهه اول پس از پیروزی انقلاب برمی‌گردد. جنگ درحقیقت بستری برای بسط این رابطه با بخش‌های دفاعی کشورهای همسو بود. جنگ پایان یافت و دیپلماسی دفاعی شتاب بیشتری گرفت و از آن مقطع تا به امروز مسئولان لشکری نقش پررنگی را در دیپلماسی دفاعی ایفا کردند؛ سرلشکر محمد باقری، رییس ستادکل نیروهای مسلح از زمانی که حکم ریاست ستاد را از فرمانده کل قوا دریافت کرد، سفرهای متعددی را به کشورهای منطقه انجام داد و به‌تازگی به اسلام‌آباد (پاکستان) سفر کرده است، او پیش از این و در سال۹۷ هم به این کشور رفته بود.
سرلشکر باقری روز یکشنبه هفته جاری با استقبال معاون لجستیکی ستاد فرماندهی ارتش پاکستان وارد اسلام‌آباد شد و در این چند روز دیدارهای جداگانه‌ای با ژنرال سید عاصم منیر فرمانده ارتش، ارتشبد خلبان ظهیر احمد بابر فرمانده نیروی هوایی، شهباز شریف نخست‌وزیر، آصف علی زرداری رییس‌جمهوری داشت و در پایان با حضور در پارلمان پاکستان با خواجه محمد آصف، وزیر دفاع این کشور دیدار کرد.
بازدید ریاست ستاد کل نیروهای مسلح از همسایه شرقی همزمان با جهش چشمگیر در مناسبات نظامی، امنیتی و دفاعی میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان صورت گرفت. تنها چندی پیش فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و قبل‌تر از آن سیدعباس عراقچی، وزیر امورخارجه کشورمان در راستای تقویت مناسبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی به‌ویژه دیپلماسی نظامی، سفرهای مهمی به اسلام‌آباد داشتند.
فقط نفر اول نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نبود که به پاکستان سفر کرد، بلکه سوم آبان سال۱۴۰۰ هم مدیر کل آموزش ارتش جمهوری اسلامی پاکستان و هیات همراه از قسمت‌های مختلف دانشگاه افسری امام‌علی(ع) و دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش (دافوس) بازدید کردند. در جریان این بازدید که با حضور معاون تربیت و آموزش ارتش برگزار شد، دریابان عبدالباسط بات، مدیرکل آموزش ارتش پاکستان گفته بود که هدف اصلی از سفر به ایران، افزایش همکاری بین دو کشور در حوزه آموزش‌های نظامی است. تابستان سال گذشته نیز سردار سرلشکر باقری در تهران میزبان فرمانده ارتش پاکستان نیز بود، در این سفر به نتایج مثمرثمر مذاکرات با مسئولان ارشد پاکستانی اشاره داشت و همزمان از اقدامات نیروهای امنیتی کشور دوست و برادر پاکستان برای بهبود توانمندی‌های خود در راستای صیانت از مرزهای دو کشور و عملیات علیه عناصر تروریستی قدردانی کرد.
ابعاد سفر سرلشکر باقری به پاکستان
اما در مقطع فعلی سفر رییس ستادکل نیروهای مسلح از چه اهمیتی برخوردار است؟ در اولین عامل می‌توان به تقویت دیپلماسی دفاعی برای امنیت منطقه‌ای تاکید کرد. از سوی دیگر، باید به این نکته اذعان داشت که ایران و پاکستان، هر دو، در معرض تهدید گروه‌های تروریستی و تجزیه‌طلب مانند جیش‌العدل هستند که امنیت منطقه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. همکاری نظامی دو کشور برای انسداد مرزهای مشترک و ایجاد ساختارهای امنیتی واحد، گامی مهم در مقابله با این تهدیدهاست. سومین پیام این سفر، واکنش به دخالت‌های بیگانگان در منطقه است.
به‌هرحال ایران و پاکستان با موقعیت استراتژیک خود در منطقه، می‌توانند محور امنیتی پایدار بدون دخالت بیگانگان باشند. رزمایش‌های نظامی اخیر ایران و تاکید بر توانایی‌های دفاعی مشترک با کشورهای منطقه، پیام آشکاری برای دشمنان امنیت منطقه است.حمایت‌ها از فسطین مظلوم از اشتراکات دو کشور است؛ ایران و پاکستان به‌عنوان دو کشور پیشرو در حمایت از حقوق مردم فلسطین و مقابله با رژیم صهیونیستی، می‌توانند با توسعه روابط دفاعی، همکاری‌های خوبی را به نمایش بگذارند. در نهایت می‌توان تاکید کرد: این سفر با تاکید بر همگرایی دفاعی و امنیتی، زمینه‌ساز تقویت صلح و ثبات در منطقه است.