آگاه: مینی‌سریال «دختران کوچه غم» به کارگردانی علی جعفرآبادی، یکی از پروژه‌های پرماجرای سینمایی است که پس از سه سال، از یک فیلم سینمایی به مینی‌سریال تبدیل و در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. این فیلم که در ابتدا با عنوان «مسیح؛ پسر مریم» برای چهلمین جشنواره فیلم فجر آماده شده بود، به‌دلیل مشکلات مرتبط با حساسیت‌های محتوا و پوشش بازیگران از جشنواره حذف شد و به مدت سه سال در حالت تعلیق قرار گرفت.
علی جعفرآبادی، کارگردان این فیلم با اشاره به ایده اولیه که به سال۹۸ بازمی‌گردد گفت: قصه اصلی این فیلم ابتدا در دوران معاصر اتفاق می‌افتد و درباره طلبه‌ای جوان بود که متوجه می‌شود خواهرش دچار مشکلی جدی شده است و برای حل آن وارد مسیر خطرناکی می‌شود. این دغدغه همیشه در ذهنم بود؛ در جامعه‌ای که فاصله‌ها میان افراد روزبه‌روز بیشتر می‌شود، چقدر انسان‌ها می‌توانند به هم نزدیک شوند. او ادامه داد: باتوجه‌به حساسیت‌های داستان، فیلم در آن زمان نتواست به سرانجام برسد و بعدها و با پیشنهاد سازمان هنری رسانه‌ای اوج، قصه به دوران گذشته و قبل از انقلاب منتقل شد تا از حساسیت‌های آن کاسته شود. این تغییرات باعث شد تا باتوجه‌به بازه زمانی متفاوت داستان تندتر و پرتنش‌تر پیش برود و درنهایت، یک طلبه و خواهرش با باورها و اعتقادات متفاوت به‌عنوان دو قطب اصلی داستان مطرح شوند.
این کارگردان درباره تصویرسازی دوران پهلوی و چالش‌های بازنمایی آن گفت: مهم‌ترین تصویری که از هر دورانی وجود دارد، سینمای آن دوران است. به‌عنوان‌مثال، وقتی قرار باشد درباره هر دهه‌ای از کشورمان صحبت کنیم قوی‌ترین گنجینه برای نزدیک شدن به آن فضا، فیلم‌هایی هستند که در آن دوره تولید شده است. ازآنجاکه فیلم زیاد می‌بینم، تصویری از آن دوران به‌واسطه فیلم‌هایی که از قبل انقلاب دیده بودم، داشتم. وی افزود: بعد از آنکه ماجرای ساخت «مسیح؛ پسر مریم» مطرح شد، در یک دوره تمام فیلم‌های اجتماعی متعلق به همان دهه‌ای را که قصه ما در آن اتفاق می‌افتد مجدد تماشا کردم. به‌علاوه یکسری کتاب هم وجود داشت که به من در این زمینه کمک کرد تا آن فضا را بهتر بشناسم و درباره محله‌ای که در قصه وجود دارد بیشتر تحقیق کنم. ضمن آنکه چند پادکست را هم درباره آن محله و آن مقطع تاریخ پیش از انقلاب تهیه شده بود گوش دادم و از تمامی آنها به‌عنوان منبع بهره بردم.
جعفرآبادی درباره بحث قصاص که در قسمت نخست سریال نمایان می‌شود، توضیح داد: قصاص در مینی‌سریال «دختران کوچه غم» مسئله اصلی نیست. این موضوع صرفا بهانه‌ای بود برای شروع داستان و ورود روحانی جوان به دنیایی که تا آن زمان از آن بی‌خبر بوده است. هدف اصلی من از این قصه نشان دادن چالش‌های جامعه‌ای است که انسان‌ها با یکدیگر بیگانه هستند.
او همچنین در توضیح انتخاب شخصیت‌های خواهر و برادر به عنوان محور اصلی داستان بیان کرد: در این فیلم، هدف این است شخصیت مسیح، طلبه‌ای که همیشه خود را در یک دایره امن قرار داده، به درک و مسئولیت‌پذیری نسبت به دیگران برسد؛ ازاین‌رو خواهر و برادر نزدیک‌ترین پیوند خونی بودند که در داستان انتخاب شدند.
این کارگردان در پاسخ به اینکه چرا «مسیح؛ پسر مریم» به چهلمین جشنواره فیلم فجر راه نیافت، گفت: فیلم ما برای حضور در بخش مسابقه جشنواره پذیرفته شده بود اما ناگهان از سازمان هنری رسانه‌ای اوج خواسته شد آن را خارج کنند. دلیل اصلی اعلام شده به مسئله حجاب برمی‌گشت اما من فکر می‌کنم این بهانه‌ای برای جلوگیری از اکران فیلم بود. توجیهاتی هم داشتند که اگر به فیلم مجوز بدهیم باب استفاده از کلاه‌گیس باز خواهد شد؛ البته این موضوع دلیل محکمی نبود؛ چون رییس وقت سازمان سینمایی خودش تهیه‌کننده سریال و فیلمی بودند که از همین شیوه حجاب برای بازیگرهای خانم استفاده شده بود. او ادامه داد: علت اصلی که فیلم نتوانست در جشنواره نمایش داده شود این بود که برخی افراد در دل جشنواره نمی‌خواستند مسئولیت تصمیمات خود را بپذیرند و در نهایت، هیچ‌کسی مسئولیت مشکلات فیلم را به دوش نگرفت.
علی جعفرآبادی با انتقاد از نبود رفتار حرفه‌ای و اخلاقی در جشنواره فیلم فجر گفت: «به‌هرحال جشنواره یک بازی است که وقتی وارد آن می‌شوی باید تن به قواعد آن بدهی و اگر تصمیم گرفته شده است به هر دلیلی فیلم ما در جشنواره نباشد، من حق اینکه قاعده بازی را به هم بزنم برای خودم قائل نیستم. اما به‌عنوان فیلمساز این حق را برای خودم قائل هستم تا از جشنواره انتظار داشته باشم حرفه‌ای و اخلاقی رفتار کند.»
این کارگردان درباره تبدیل فیلم به سریال توضیح داد: در ابتدا مقاومتی برای تبدیل فیلم به مینی‌سریال داشتم، چون احساس کردم به‌عنوان کارگردانی که برای ساخت فیلم‌اش زحمت کشیده است عمرش هدررفته اما بعد از مشاهده خروجی نهایی، از نتیجه راضی هستم، هرچند هنوز دوست داشتم که فیلم اکران می‌شد و روی پرده سینما می‌رفت ولی این اتفاقات را می‌گذارم به حساب آنکه یکسری از فیلمسازها باید در مقاطعی از سینمای ایران قربانی باشند و من و فیلمم هم دچار یکی از این مقطع‌ها شدیم.
مینی‌سریال سه قسمتی «دختران کوچه غم» به کارگردانی علی جعفرآبادی و تهیه‌کنندگی مهدی فرجی و زنده‌یاد جلیل شعبانی محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. امیر نوروزی، پانته‌آ پناهی‌ها، بهرام ابراهیمی، المیرا دهقانی، پاوان افسر، گلنوش قهرمانی، منصور نصیری، مهرداد ضیایی، حمید ابراهیمی، الهام شعبانی، مریم ماهور، نینل یعقوبی، محرم زینال‌زاده، مجتبی لاله‌زاری، یاسر ساغری و دریک تکدیان بازیگران این سریال هستند.
۱۸ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۰:۴۵
کارگردان «مسیح؛ پسر مریم» روایتی دارد از ماجرای این فیلم و حساسیت‌هایی که باعث شد تا اثرش به جشنواره فجر راه پیدا نکند و در نهایت در قالب یک مینی‌سریال با عنوان جدید «دختران کوچه غم» در شبکه نمایش خانگی منتشر شود.