آگاه: از این مقدمه کوتاه، نتیجه کوتاه دیگری نیز گرفته می‌شود. خداوند متعال فضا را برای ما مهیا کرده تا در ماه مبارک رمضان، بهره‌ای را که باید ببریم به دست آورده و گرفتاری‌هایی را که باید از خود دور کنیم رها کنیم؛ البته ما نیز وظیفه‌ای داریم و باید به وظیفه خود عمل کنیم. وظیفه ما در یک کلمه آمادگی است. خداوند عالم را برای ما آماده کرده و ما نیز باید خود را برای مواجهه با این عالم آماده کنیم. باید فکر کنیم و بیندیشیم که چه باید کرد؟ مبادا کسی در این ماه مبارک رمضان که شیطان در زنجیر است، کارهای شیطنت‌آمیز انجام داده و رفتارهایی انجام دهد که به قول قدیمی‌ها، دست شیطان را از پشت بسته و روی آن را سفید کند.
باید بهترین استفاده را از این فرصت داشته باشیم. همه امکانات برای اینکه انسان ولی خدا شده و به مقام قرب و نزدیکی به خداوند متعال دست پیدا کند، مهیاست؛ لذا خداوند متعال تمامی ابزارها را در اختیار انسان گذاشته و خود نیز با قدرت از کسی که در این مسیر حرکت کرده، حمایت و حفاظت می‌کند؛ لذا انسان نیز باید خود را عرضه کند؛ البته ممکن است جوانی این سوال را مطرح کند که این اعمال چه فایده‌ای دارد؟ فردی خدمت امام صادق(ع) رسید و به ایشان عرضه کرد که این سخنانی که شما مطرح می‌کنید، خاصیتی ندارد. پاسخ به این شبهه این است که حتی اگر انسان از دنیا رفته و متوجه شود که هیچ عالمی پس از مرگ وجود ندارد، به‌هیچ‌وجه ضرر نکرده است؛ چراکه در این دنیا تلاش کرده انسان خوبی باشد اما اگر انسان به جهان بعدی رفته و مشاهده کند که در این دنیا کم‌کاری کرده، متوجه می‌شود که ضرر کرده است.
بنابراین باید این موضوع را جدی گرفته و به‌خوبی آن را دنبال کنیم. ماه رمضان ماه بسیار پربرکتی است. بندگان خوب خدا و اولیای الهی همواره برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای ماه مبارک رمضان داشته‌اند تا بیشترین استفاده را از آن داشته باشند. ما نیز باید برنامه‌ریزی خوبی برای این ماه مبارک داشته باشیم. سفره رحمت الهی در این ماه مبارک پهن بوده و بخشش خدا، پیشرفت و صعود در آسمان معنویت در انتظار همه ماست. یقین دارم که با عنایت امام زمان(عج) و با توسل و توجهی که همگی خواهیم داشت، رسیدن به مقام قرب به خداوند تبارک و تعالی دست‌یافتنی است.
مزیت توبه در ماه رمضان
یکی از اتفاقات بسیار خوبی که در ماه مبارک رمضان برای همه ما رخ می‌دهد، تغییر است. برخی افراد در برابر تغییر مقاومت می‌کنند. ماه رمضان فرصتی است که این مقاومت از بین رفته و انسان برای تغییر حرکت کند. همه ما مشکلاتی داریم؛ لذا نخست باید به این پذیرش برسیم و در وهله بعدی برای تغییر و جابه‌جایی مشکلات و حرکت به سمت کارهای خوب تلاش کنیم.
یکی از موضوعاتی که باید بدان بپردازیم، بحث توبه است. توبه یعنی می‌خواهیم انسانی دیگر و متفاوت شویم. توبه یعنی حرکت به‌سمت رشد و کمال و نفع بسیار خوبی برای انسان است، چرا بعضی افراد از اینکه به ایشان گفته شود توبه کنید، ناراحت می‌شوند؟ توبه حرکت به‌سمت آغوش خداوند متعال است. نباید توبه را سخت گرفت؛ کافی است کاغذ و قلمی برداشته و اشتباهات و وظایف خود را در آن بنویسیم و سپس به‌دنبال حل آنها باشیم.
باید باور کنیم گناهان، اخلاق‌های ناپسند و رذایل اخلاقی ما را از خداوند، امام زمان(عج) و جایگاه حقیقی انسانیت که باید بدان دست پیدا کنیم، دور کرده است. ماه مبارک رمضان فرصت خوبی برای این مسئله است و اگر انسان بخواهد در این ماه جزء توابین باشد، باید به حساب و کتاب اعمال خود پرداخته و بداند که در کجا قرار دارد. بعضی از انسان‌ها فقط مراقب دیگران هستند و از مراقبت خود غافل می‌مانند؛ لذا باید مراقب خود باشیم و به دیگران نپردازیم. انسان باید ابتدا طبق فرمایشات قرآن کریم، برای خود وقت بگذارد تا به توفیق الهی در زمره توابین قرار گیرد.
اخلاق برخی افراد پس از مدتی روزه‌داری تغییر می‌کند و ممکن است سیستم عصبی ایشان ضعیف شده و اخلاق ناراحت‌کننده‌ای پیدا کنند؛ البته گرسنگی و تشنگی بر این موضوع تاثیرگذار است. انسان روزه می‌گیرد که دچار تغییر و تحولات جسمی و روحی شود. انسان روزه می‌گیرد تا به این باور برسد که در این ۳۰روز ماه مبارک رمضان می‌تواند تغییر کرده و انسانی دیگر شود.
یکی از کارهایی که باید برای تغییر انجام دهیم، این است که روی اخلاق خود کار کنیم. حیف است که انسان ساعت‌ها روزه‌داری کند اما مردم روی خوش او را نبینند. روزه‌داری صرفاً خالی کردن شکم نیست، بلکه اثر روزه‌داری، انسان‌سازی است. پیامبر(ص) فرمودند که هر کسی در ماه مبارک رمضان، اخلاق خود را خوب کند، مجوز عبور از صراط را دریافت خواهد کرد. صراط مقدمه بهشت و پل رسیدن به بهشت است که با اخلاق پسندیده و خوش‌اخلاقی به دست می‌آید. ماه رمضان فرصتی برای دستیابی به این صفت پسندیده است.
باید بدانیم که خداوند متعال صفت خوب را از انسان می‌خرد. صفت خوب داشتن یعنی انسان ویژگی‌های مثبتی داشته باشد که انسان‌ساز است. یکی از دلایلی که خداوند متعال ۴۰سال بعد از اینکه فرعون ادعای خدایی کرد، به او مهلت داد، خوش‌اخلاقی او بود؛ چراکه فرعون ذاتا انسان خوش‌اخلاقی بود. خداوند متعال کافر سخاوتمند را از مومن بخیل بیشتر دوست دارد؛ چراکه صفت خوبی دارد. در ماه رمضان باید مراقب رفتار خود باشیم تا خدایی ناکرده بداخلاقی ما باعث رنجش کسی نشود. طبق احادیث، مومنان همیشه باید خندان باشند.
سخاوتمندی و رسیدگی به نیازمندان
همانطور که مشخص است، طی ماه مبارک رمضان در ظاهر یک وعده از غذاهای روزانه روزه‌داران حذف شده است و قاعدتا پس از ماه رمضان باید وزن روزه‌داران کاهش پیدا کند اما این‌چنین نیست و وزن ایشان حتی بیشتر از گذشته می‌شود. دلیل این امر، دوری از فلسفه ماه رمضان است. یکی از فلسفههای ماه رمضان، کمک به دیگران است. این بدان معناست که روزه‌داران باید آن یک وعده غذایی را که در ماه رمضان مصرف نمی‌کنند به نیازمندان بدهند. کسی که درد گرسنگی مردم را در ماه مبارک رمضان نچشد، در طول سال نیز نمیتواند با نیازمندان همدردی کند.
لذا روزه‌داران باید عزم خود را در ماه مبارک رمضان جزم کرده و میزان صرفه‌جویی‌شده در سبد غذایی خود در ماه رمضان را به‌صورت نقدی یا کالا به نیازمندان اختصاص دهند. ما پیرو مکتب اهل‌بیتی هستیم که در رساندن اقلام غذایی به نیازمندان حتی درگیر مذهب نیز نبودند. یکی از یاران امام صادق(ع) نقل می‌کند که شبی امام صادق(ع) را همراهی کردم تا ایشان به محله فقیرنشینی در مدینه رفته و قطعه نانی را در کنار فقرا قرار می‌دادند. شاگرد امام صادق(ع) از ایشان سوال می‌کند که آیا این افرادی که به ایشان کمک کردید، شیعه بودند؟ امام(ع) فرمودند که خیر! اگر آنها از شیعیان بودند، نمک خانه خود را نیز با آنها تقسیم می‌کردم. این بدان معناست که ائمه(ع) رسیدگی به شیعیان را در اولویت فعالیت‌های خود داشته و دارند. امام سجاد(ع) در دوران امامت خود بیش از ۱۰۰خانواده را سرپرستی می‌کردند. ایشان سیستم مخفی خیلی جذابی به راه انداخته بودند که فرد کمک‌کننده در میان فقرا شناخته نشود؛ لذا یکی از اموری که باید در ماه مبارک رمضان بدان بپردازیم، تمرین مواسات و کمک به نیازمندان و گرفتاران است؛ البته این مسئله فقط مربوط به غذا نمی‌شود، بلکه تمامی شئون نیازمندی نیازمندان همچون پوشاک و... را نیز شامل می‌شود.
خداوند متعال از صفت سخاوتمندی افراد خوشحال می‌شود. وقتی دختر حاتم طایی اسیر شد، پیامبر(ص) احترام زیادی برای او قائل شده و از او خواستند تا روی عبای ایشان بنشیند، چراکه پدر او سخاوتمند و اهل بخشش بوده است؛ بنابراین، اگر شیعیان امیرالمومنین(ع)، به‌عنوان منتظران ظهور امام‌زمان(عج) صفت سخاوتمندی داشته باشند، خداوند متعال را بیش از پیش از خود راضی کرده‌اند.
بهره‌گیری صحیح از فضای مجازی
روزه‌داری در گذشته آسان‌تر از امروز بود و روزه‌داران با مراقبت گرسنگی، تشنگی و مراقبت از چشم و گوش خود روزه‌داری می‌کردند اما امروزه روزه‌داری مشکل‌تر از آن ایام است. امروز شبکه‌های اجتماعی، ماهواره‌ای، تلویزیونی و... دنیا را زیر و رو کرده‌اند. یکی از مراقبت‌های ویژه‌ای که روزه‌داران باید در ماه رمضان انجام دهند، مراقبت از خود در فضای مجازی است.
البته این بدان معنا نیست که روزه‌داران از فضای مجازی استفاده نکنند، بلکه روزه‌داران و کاربران باید سوار بر فضای مجازی بوده و آن را مدیریت کنند. انسانی که قصد پرواز در آسمان‌های معنویت را دارد نباید بیش‌ازحد در فضای مجازی بچرخد. باید بدانیم که برخی از گشت و گذارهای ما در فضای مجازی هیچ خاصیتی ندارد و بیشتر انسان را از رشد معنویت دور می‌کند. یکی از امور مهمی که باید رعایت کنیم، کنترل چشم و گوش در ماه مبارک رمضان نسبت‌به فضای مجازی است.
امروزه حتی کار به جایی رسیده است که دوری و نزدیکی به موبایل روی روح و روان انسان در تصمیم‌گیری‌ها موثر است؛ لذا درگیر بودن بیش‌ازحد با فضای مجازی روحیه معنوی را کاهش می‌دهد؛ البته استفاده صحیح از فضای مجازی نیز ممکن است موجب فرصت‌آفرینی برای انسان شود اما در کل باید مراقب باشیم که فضای مجازی ما را در ماه مبارک رمضان از انسانیتی که مدنظر خداوند متعال، پیامبر(ص)، امیرالمومنین(ع)، حضرت زهرای مرضیه(س) و امام زمان(عج) است، دور نکند.