آگاه: بررسی روند دو دهه اخیر نشان می‌دهد که به‌رغم فشارهای گسترده بین‌المللی، تحریم‌های سنگین اقتصادی و تهدیدهای مکرر، جمهوری اسلامی ایران توانسته است با تکیه بر توان داخلی و دانش بومی، به مراحل پیشرفته‌ای از چرخه سوخت هسته‌ای دست یابد. این پیشرفت‌ها تنها محدود به غنی‌سازی اورانیوم نیست، بلکه حوزه‌های مختلفی نظیر تولید انرژی، فناوری‌های نوین پرتودرمانی، کاربردهای کشاورزی، صنعتی و زیست‌محیطی را نیز در بر می‌گیرد. این موفقیت‌ها نه‌تنها وجه علمی دارند، بلکه به‌عنوان بخش مهمی از قدرت ملی و بازدارندگی استراتژیک ایران تلقی می‌شوند. بی‌تردید، هرگونه دست‌کاری یا کاستن از این توانمندی‌ها بدون دریافت تضمین‌های لازم، موجب تضعیف بنیان‌های قدرت کشور خواهد شد.
تجربه برجام؛ درسی برای آینده مذاکرات
توافق برجام که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ منعقد شد، اگرچه در ابتدا با امیدهای فراوانی برای رفع تنش و بهبود وضعیت اقتصادی همراه بود؛ اما خروج یک‌جانبه آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸، نقطه عطفی در بی‌اعتمادی ایران به طرف مقابل رقم زد. این اقدام نه‌تنها موجب بازگشت تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی شد، بلکه نشان داد که در غیاب تضمین‌های حقوقی و عملی، تعهدات سیاسی نمی‌تواند پشتوانه‌ای مطمئن برای توافقات بین‌المللی باشد.در این چارچوب، بسیاری از کارشناسان تأکید دارند که تجربه برجام باید به‌عنوان درسی عبرت‌آموز، در طراحی هرگونه توافق جدید لحاظ شود. بدون دریافت تضمین‌های عملی و بلندمدت، هرگونه عقب‌نشینی از مواضع هسته‌ای ایران می‌تواند به زیانی غیرقابل‌جبران بینجامد. در عرصه سیاست بین‌الملل، ابزارهای چانه‌زنی از اهمیت بالایی برخوردارند. برنامه هسته‌ای ایران، باتوجه‌به سطح بالای پیچیدگی فنی و گستره اثرگذاری آن، یکی از مهم‌ترین اهرم‌های چانه‌زنی جمهوری اسلامی در برابر قدرت‌های جهانی محسوب میشود. واگذاری امتیازات کلیدی در این حوزه بدون ملاحظات کافی و دریافت امتیازات متناظر، می‌تواند موازنه قدرت در مذاکرات را به سود طرف مقابل تغییر داده و جایگاه ایران را در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی تضعیف کند.
موضوع هسته‌ای؛ نماد استقلال علمی و اقتدار ملی
از منظر اجتماعی و فرهنگی، برنامه هسته‌ای ایران فراتر از یک پروژه علمی صرف دیده میشود. این برنامه به نمادی از پیشرفت، خوداتکایی و استقلال علمی تبدیل شده است و در میان اقشار مختلف جامعه، جایگاهی نمادین دارد. عقب‌نشینی یا تضعیف این دستاوردها ممکن است با واکنش‌های منفی از سوی افکار عمومی، نخبگان علمی و جریان‌های سیاسی مواجه شود و انسجام اجتماعی حول محور استقلال علمی کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد. در نهایت، ناظران و کارشناسان سیاست خارجی بر این باورند که هرگونه مذاکره با ایالات متحده آمریکا، باید در چارچوب اصول بنیادین نظام، با رعایت خطوط قرمز راهبردی و با هدف تامین منافع ملی کشور صورت گیرد. صیانت از دستاوردهای هسته‌ای تنها یک ضرورت علمی نیست، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از راهبرد کلان ایران برای حفظ اقتدار، تثبیت نقش منطقه‌ای و استفاده موثر از ابزارهای دیپلماتیک در جهت تعامل با جهان است. بر این اساس، نه‌تنها باید از تکرار تجربه‌های پرهزینه گذشته پرهیز کرد، بلکه لازم است که مذاکرات آتی، بر پایه توازن واقعی قدرت، دریافت تضمین‌های عینی و اجماع ملی پیرامون منافع راهبردی کشور شکل گیرد؛ تا دستاوردهای علمی ملت ایران، همچنان به‌عنوان نمادی از پیشرفت و قدرت ملی محفوظ بماند.
مقام رهبری اخیرا در دیدار با مسئولان سه قوه درباره مذاکرات صورت گرفته، تاکید داشتند: «من این نکته را می‌خواهم بگویم که این گفت‌وگوها، یکی از ده‌ها کار وزارت خارجه است؛ یعنی وزارت خارجه ده‌ها کار دارد که یکی‌اش هم این گفت‌وگوهای عمان و این مسائلی است که حالا اخیرا مطرح شده است. سعی کنید مسائل کشور را به این گفت‌وگوها گره نزنید؛ این تاکید من است. اشتباهی که در برجام کردیم، اینجا تکرار نشود. آنجا ما همه چیزمان را منوط کردیم به پیشرفت مذاکرات؛ یعنی کشور را شرطی کردیم. خب سرمایه‌گذار وقتی که کار کشور منوط به مذاکره باشد، سرمایه‌گذاری نمی‌کند دیگر، معلوم است؛ می‌گوید ببینیم عاقبت مذاکرات به کجا می‌رسد. این مذاکرات هم یک کاری است، یک حرفی است، یکی از کارهای چندین‌گانه وزارت خارجه است که دارد انجام می‌دهد. کشور هم کار خودش را در بخش‌های مختلف باید بکند: بخش صنعت، بخش کشاورزی، بخش‌های گوناگون خدماتی، بخش فرهنگ، بخش‌های سازندگی، موضوعات خاصی که تعریف خاصی برایش شده، مثل همین مسائل جنوب‌شرق کشور؛ اینها را با جدیت دنبال کنید؛ اینها اصلا هیچ ارتباطی ندارد به این گفت‌وگوهای جاری که در عمان شروع شده.»علاوه‌برآن سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی با اشاره به رهنمودهای رهبر انقلاب اسلامی در اولین دیدار سال نو با مسئولان ارشد سه قوه، گفت: رهنمودهای رهبری در خصوص مذاکرات مسقط بسیار روشنگرانه بود و باید این نکته را موردتوجه قرار داد که نباید برای حل مسائل منتظر نتیجه مذاکرات ماند؛ همان‌گونه که کشور در مذاکرات تا به امروز قدرتمندانه پیش رفته است. از این پس نیز باید توجه داشت تا از نگاه افراطی به مذاکرات و جانب‌داری کورکورانه پرهیز و همچنین نباید از سر ناآگاهی با این روند مخالفت کرد. وی ضمن اشاره به فرمایشات رهبری در مورد اینکه نگاه به مذاکرات نباید خیلی خوش‌بینانه و یا بدبینانه باشد، ادامه داد: مذاکرات باید شرافت‌مندانه و با نگاه عزت‌مندانه و عادلانه انجام شود و ضمن توجه به حقوق مردم، از دستاوردهای حوزه هسته‌ای نیز کوتاه نیاییم. همچنین ابوالفضل ظهروند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه در مذاکرات قطعا بر سر مسائل اختلافی بحث و گفت‌وگو خواهد شد، گفت: قطعا موضوعات مربوط به کیان و موجودیت ایران و ظرفیت ملی مانند برخورداری از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای و همچنین ظرفیت موقعیت منطقه‌ای و دفاعی در برخورد با تهدیدات، برای جمهوری اسلامی قابل‌مذاکره نخواهد بود. از سوی دیگر حسینعلی حاجی‌دلیگانی، در همین زمینه به خبرنگار روزنامه «آگاه»، با اشاره به تلاش آمریکا برای محدودسازی توان موشکی و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، خاطرنشان کرد: هیچ‌گونه عقب‌نشینی در این حوزه‌ها پذیرفتنی نیست، چراکه این ظرفیت‌ها بخش مهمی از قدرت بازدارندگی و استقلال کشور به شمار می‌آیند. وی با تأکید بر اینکه ملت ایران برای حفظ استقلال خود هزینه‌های زیادی از جمله تقدیم بیش از ۲۲۰ هزار شهید در دوران دفاع مقدس را متحمل شده است، گفت: اگر در آن زمان کوتاه می‌آمدیم، باید بخش‌هایی از خاک کشور را واگذار می‌کردیم. امروز نیز همان روحیه ایستادگی باید در مذاکرات حاکم باشد. این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: تیم مذاکره‌کننده باید با دقت و حساسیت بالا وارد گفت‌وگوها شود و حتی در جزئی‌ترین مسائل، حتی در استفاده از واژگان نیز دقت نظر داشته باشد.همچنین نادرقلی ابراهیمی در نشست علنی چهارشنبه، ۲۷ فروردین‌ماه مجلس شورای اسلامی، در تذکر شفاهی خود ضمن محکومیت جنایات آمریکا و اسرائیل که به دنبال نسل‌کشی مردم غزه هستند، به اراده همه جریان جبهه مقاومت برای ایستادگی در مقابل این جنایات تبریک گفت و افزود: هرچند آمریکای جنایتکار در سابقه خود هیچ کارنامه قابل‌دفاعی در عمل به توافقات ندارد، اما باتوجه‌به تایید این مرحله از مذاکرات توسط رهبر انقلاب با حفظ معیارهای مربوط به سه اصل عزت، حکمت و مصلحت، هدف مذاکره‌کنندگان صرفا باید لغو تحریم‌های بانکی و نفتی باشد، نه هیچ موضوع دیگری. نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید کرد: ما توان بالایی در حوزه صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای و موشک‌های دوربرد داریم و آن را افزایش خواهیم داد. ضمن اینکه هرگونه اقدام ناشیانه از سوی اسرائیل، تمامی منافع آنها و آمریکا در منطقه و جهان را مورد هدف ایران قرار خواهد داد.