۲۹ فروردین ۱۴۰۴ - ۲۳:۳۸

سیدعباس عراقچی اول هفته گذشته (شنبه) برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به عمان رفت و پایان هفته راهی مسکو شد تا یک پیام ویژه را به ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه منتقل کند. سکان‌دار دستگاه دیپلماسی، چهارشنبه ۲۷ فروردین‌ماه در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران، درباره سفرش به روسیه توضیح داده و گفته بود: «هدف من انتقال پیام مکتوب مقام رهبری به رهبری روسیه است و این پیام به امید خدا در ملاقات با رییس‌جمهور روسیه به او ارائه خواهد شد.»

آگاه: پنجشنبه سفر انجام شد و هواپیمای حامل هیات ایرانی در فرودگاه مسکو زمین نشست؛ سفر از قبل برنامه‌ریزی‌شده وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران به روسیه، بنا به دعوت سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه فدراسیون روسیه و در چارچوب مشورت‌ها و رایزنی‌های مستمر دو کشور به‌عنوان شرکای راهبردی صورت گرفت.
کاظم جلالی، سفیر کشورمان در روسیه ضمن بیان این مطلب در صفحه شخصی خود در فضای مجازی، نوشت: در ادامه تماس‌های سطح بالا میان ایران و روسیه، دکتر عراقچی به‌منظور رایزنی با مقامات عالی روسیه، به مسکو می‌آید. پیشبرد مناسبات دوجانبه، همکاری‌های منطقه‌ای و تعاملات بین‌المللی، در دستورکار این سفر قرار دارد. در میانه تحولات مهم جهانی، ارتباطات نزدیک، مستمر و معتمدانه میان مقامات ایران و روسیه، در خدمت منافع مردمان ما و صلح و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود.
 مهم‌ترین دیدار، رایزنی وزیر امورخارجه کشورمان با پوتین در کاخ کرملین بود که پیام ویژه ایران به او تحویل داده شد. سفیر ایران پنج‌شنبه‌شب در گفت‌وگوی ویژه خبری در تبیین اهمیت این سفر و پیامی که ارائه شد، با بیان اینکه از مدتی پیش مقرر شده بود که عراقچی، پیام مقام رهبری را خطاب به پوتین به مسکو بیاورد و آن را تسلیم او کند، اظهار کرد: خوشبختانه این هماهنگی انجام شد و وزیر امورخارجه ضمن ابلاغ پیام مقام رهبری به پوتین، مذاکرات بسیار مفصل و خوبی را در حوزه‌های مختلف با او داشت.
سفر عراقچیِ دیپلمات در حالی صورت گرفت که راندِ اول گفت‌وگوها در عمان با پالس مثبت طرفین روبه‌رو شد، ازاین‌رو سایه آنچه در مذاکرات عمان گذشت و تحولات منطقه به‌ویژه جنایات صهیونیست‌ها در غزه هم یکی دیگر از مطالبی بود که بین دو طرف ردوبدل شد.
جلالی جزئیات بیشتری در این باره داده و گفت: بخشی از دیدار به خواندن و تبیین پیام جامع و مهم مقام رهبری اختصاص یافت که طبعا این پیام بسیار مهم بود. در کنار آن روسیه از گفت‌وگوهای خودش نسبت به اوکراین و گفت‌وگوهایی که با آمریکایی‌ها داشت، توضیحاتی را به وزیر امورخارجه داد و آنها علاقه‌مند بودند که آخرین وضعیت گفت‌وگوهای مستقیم ایران را از زبان عراقچی بشنوند که وی توضیحاتی را در مورد گفت‌وگوهای ما با ایالات متحده آمریکا داد. همچنین بحث‌هایی در حوزه مسائل هسته‌ای بین عراقچی و پوتین مطرح شد. پیرامون مسائل و تحولات منطقه بخصوص درباره فلسطین و غزه و بحث و تبادل‌نظر شد.
اما در پیام رهبر انقلاب به چه نکاتی اشاره شده بود؟
سفیر ایران در روسیه خبر داد که مقام رهبری در پیام خود خطاب به پوتین بر گسترش روابط و پیشبرد پروژه‌هایی که اکنون بین دو کشور در جریان است، تاکید کرده بودند، پوتین نیز روی پروژه‌های اصلی و اساسی بین  دو کشور تاکید کرد.
بالاخره سفر مرد شماره یک ساختمان سی تیر به مسکو در حالی انجام شد که روز چهارشنبه ۲۷ فروردین‌ماه، شورای فدراسیون روسیه در یک جلسه عمومی معاهده مشترک جامع راهبردی ایران و روسیه را تصویب کرد. این سند چارچوب قانونی را برای توسعه بیشتر همکاری‌های مسکو و تهران در درازمدت تعیین می‌کند.
این توافق، وضعیت روسیه و ایران را به عنوان شرکای استراتژیک تعیین می‌کند و همه حوزه‌ها از جمله دفاعی، مبارزه با تروریسم، انرژی، مالی، حمل‌ونقل، صنعت، کشاورزی، فرهنگ، علم و فناوری را در بر می‌گیرد. نکته دیگر آنکه ما در آستانه برگزاری دور دوم گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا هستیم و به اعتقاد برخی صاحب‌نظران عرصه سیاست خارجی، تبادل‌نظر با روسیه برای برگزاری دور دوم اهمیت داشت.
نعمت‌الله ایزدی، کارشناس مسائل روسیه، رایزنی ایران با روسیه درباره مذاکرات را ضروری می‌داند و با بیان اینکه منطقی بود که حتی اگر این سفر از قبل برنامه‌ریزی نشده بود، در سطح مناسبی با روس‌ها تبادل نظر کنیم و گزارشی از روند مذاکرات ارائه دهیم، تاکید می‌کند: به‌هرحال، روسیه یکی از اعضای گروه ۵+۱ است و باید در جریان گفت‌وگوهای هسته‌ای ما باشد. این امر ضروری است تا در صورت پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای و رسیدن به توافق، کشورهای دیگر، از جمله روسیه، در جریان قرار گرفته باشند و احساس نکنند که از این روند دور مانده‌اند. روز گذشته (جمعه) عراقچی همچنان برنامه‌های مهمی را در روسیه داشت. او وقتی همره با همتای روسی خود در جمع خبرنگاران حاضر شد، از دعوت رسمی مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور از رییس‌جمهور روسیه برای سفر به ایران خبر داد و تاکید کرد: ایران و روسیه همکاری‌های خود در عرصه اقتصادی را باتوجه‌به تحریم‌ها تنظیم کرده‌اند. البته این بدان معنا نیست که دو کشور مشروعیتی برای تحریم‌ها قائل باشند اما همکاری‌های اقتصادی خود را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که حتی با وجود تحریم‌ها به نتیجه و شکوفایی برسند.
سرگئی لاوروف نیز به رویداد مهمی که این ایام بین ایران و آمریکا در حال انجام است، اشاره و تصریح کرد: تخریب برجام از سوی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ تأثیر منفی در روندها در پی داشت؛ با این وجود، هم اینک از تلاش‌ها برای توافقات از جمله مذاکرات ایران و آمریکا حمایت می‌کنیم.
براساس اخبار و اطلاعاتی که از سفر وزیر خارجه به روسیه در رسانه منتشر شد، می‌توان این تحلیل را عرضه کرد که این سفر در حالی صورت گرفت که سال گذشته معاهده مشترک جامع راهبردی بین ایران و روسیه به امضای رؤسای جمهور دو کشور در مسکو رسید و روند تصویب نهایی آن در دو کشور در حال انجام است. در گذشته این تصور شکل گرفته بود که وقتی روابط ایران با غرب بهبود پیدا می‌کند، مناسباتش با کشورهایی چون چین و روسیه کاهش پیدا می‌کند؛ اما امضای این توافق جامع این معنا را می‌دهد که حتی اگر ایران به توافقی با آمریکا نیز دست پیدا کند، باز به مناسبات خود با روسیه ادامه خواهد داد و خللی در این زمینه ایجاد نمی‌شود. روسیه از شرکای دیرین و قابل‌اعتماد ایران است و ما هیچ گاه متحدان خود را فراموش نخواهیم کرد.