آگاه: چهار دلیل اهمیت سفر وزیر دفاع عربستان به تهران را به شرح زیر می‌توان فهرست کرد: ۱- این اولین سفر یک وزیر دفاع از عربستان سعودی به ایران بعد از انقلاب اسلامی انجام شد. ۲- نشانه ارتقای بی‌سابقه بین روابط تهران- عربستان بعد از توافق بین دو کشور در پکن (۱۹ اسفند ۱۴۰۱) است. ۳- از جمهوری اسلامی ایران، علی شمخانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دولت اصلاحات (دوره هفتم) به عربستان سفر داشت و از همان مقطع سفر دیگری در قامت وزیر دفاع کشورمان صورت نگرفته بود. بنابراین سفر «بن سلمان آل سعود» فصل جدیدی را در روابط دفاعی بین دو کشور رقم زد. ۴-این مقام سعودی در جریان سفرش به تهران حامل یک پیام از سوی پادشاه عربستان به رهبر انقلاب بود. البته برخی کاربران فضای مجازی سفر او را به گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا گره‌زده بودند، درحالی‌که این سفر هیچ ارتباطی به مذاکرات عمان ندارد و هماهنگی‌های سفر قبل از آنکه مذاکرات کلید بخورد، صورت گرفته بود.
وزیر دفاع عربستان وقتی پنج‌شنبه هفته گذشته با رهبر انقلاب دیدار کرد، از ایشان شنید که ارتباط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان برای هر دو کشور مفید خواهد بود و دو کشور می‌توانند تکمیل‌کننده یکدیگر باشند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اینکه گسترش روابط دو کشور دشمنانی دارد، خاطرنشان کردند: باید بر این انگیزه‌های خصمانه فائق آمد و ما در این خصوص آماده هستیم.
ایشان با اشاره به برخی پیشرفت‌های ایران گفتند: جمهوری اسلامی آماده است در این عرصه‌ها به عربستان سعودی کمک کند. دیدار که پایان یافت، سید مهرداد سیدمهدی، مدیر روابط‌عمومی دفتر رهبر انقلاب در حساب کاربری خود در ویراستی جزئیاتی از مطالب مطرح‌شده توسط وزیر دفاع عربستان را رسانه‌ای کرد و نوشت: او از اقدامات توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی در منطقه ابراز نگرانی کرد و گفت: جنایت‌های این رژیم در غزه و کرانه باختری و لبنان چهره واقعی رژیم صهیونیستی را بیش از پیش نمایان کرد. اعلام این موضع نشان‌دهنده آن است که سعودی‌ها هم در سنگر مبارزه با صهیونیست‌ها قرار گرفته‌اند و نمی‌توانند در قبال جنایت‌های آنها نسبت مردم مظلوم فلسطین و غزه سکوت کنند و با افعال سیاسی که از سوی وزیر دفاع عربستان در تهران صرف شود، کار برای آمریکا و به‌خصوص رژیم صهیونیستی در منطقه سخت و دشوار می‌شود. باتوجه‌به اهمیت و بازتاب‌هایی که سفر مقام سعودی به تهران در رسانه‌ها داشت، پرسشی مطرح می‌شود، مبنی بر اینکه حضور او در پایتختِ ایران چه دستاوردهایی را برای منطقه و جهان اسلام به ارمغان می‌آورد؟
ابعاد منطقه‌ای سفر یک مقام سعودی به تهران
ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در تحلیل خود از اهمیت سفر «خالد بن سلمان آل سعود» به تهران، با بیان اینکه شرایطی که ما امروز در محیط بین‌الملل با آن مواجه هستیم، یک شرایط گذار است، می‌گوید: عربستان سعودی برای خود یک جایگاهی را متفاوت از جایگاه قبلی در منطقه و در روابط با کشورهای اثرگذار که در رأس آنها ایران است، ترسیم کرده است؛ ازاین‌رو این سفر بسیار مهم است و نشان می‌دهد که ریاض دارد یک تصمیم جدی را می‌گیرد و باید بیاید و در تهران آن را آزمایش کند و ببیند که دیدگاه‌ها چقدر با هم همسویی دارند یا در چه نقاطی از هم فاصله می‌گیرند.
وی تاکید می‌کند: اتفاقاتی را ما در شبه‌جزیره عربستان، از جمله در یمن شاهد هستیم که می‌تواند جهت تحولات را کاملا تغییر دهد و کسی که بیشترین تاثیر را می‌گیرد، عربستان سعودی است که بخشی از این بازیگری توسط رژیم صهیونیستی و آمریکا دارد دنبال می‌شود و این نکته خیلی مهم است.
نماینده مردم تهران در تبیین دستاوردهای این سفر برای دو کشور، منطقه و جهان اسلام نیز گفت: حضور وزیر دفاع عربستان در تهران نقطه عطفی در تحولات و نقش‌آفرینی این کشور در منطقه و جهان محسوب می‌شود. عربستان همواره کشوری بوده که امنیتش را برون‌زا تعریف کرد، اما الان تلاش می‌کند که به یک بازیگر موثر که امنیتش باید درون‌زا باشد، تبدیل شود. این فرآیند؛ یک فرآیند خاصی است. به‌عنوان نمونه تحولاتی که در صحنه اجتماعی و محیط داخلی عربستان شکل گرفت، خیلی تغییر ایجاد کرد یا تجربه سوریه برای او خیلی درس‌آموز بود. اتفاقاتی که الان در صحنه سوریه یا حتی لبنان پیش می‌رود، خلاف آن چیزی است که عربستان انتظارش را داشت؛ بنابراین به این سمت می‌رود که بهتر است که عربستان بیاید و باتوجه‌به روند نزولی که غرب و در رأس آن، ایالات متحده در جنبه ظرفیت نرم پیدا کرده، نقش خود را در منطقه تعریف کند. آن هم در این صورت‌بندی جدیدی که در محیط بین‌الملل اتفاق می‌افتد.
سفر مقام عربستان به کشورمان یک پیام دیگر هم به همراه داشت و آن اینکه اگر ارتباط ما با کشورهای همسایه و منطقه دایر و تقویت شود، این کشورها قطعا این واقعیت را بهتر درک می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران و توان نظامی ایران به ضرر منطقه و تهدیدی برای منطقه نیست، بلکه همین توانمندی در خدمت همسایگان ماست. جمهوری اسلامی ایران در واقع تامین‌کننده امنیت منطقه و همسایگان است و آن وحشت کاذبی که دشمنان از ایران در بین همسایگانمان ایجاد کردند، با این اقدامات خنثی می‌شود.
در این فضا، روابط مهم ایران و عربستان دارای تاثیر فراوان در تامین امنیت دو کشور و منطقه است و ازآنجاکه پادشاه عربستان نیز بر تقویت و توسعه روابط بین دو کشور تاکید کرد، می‌توان همسویی‌های ایجاد شده را به ضرر دشمن جبهه مقاومت رژیم صهیونیستی دانست. قطعا تعاملات و همکاری‌های کشورهای منطقه نتانیاهو و کابینه‌اش را با چالش عمیق در خاورمیانه روبه‌رو می‌کند.
ایران و تاجیکستان؛ فصل جدید روابط دفاعی
از سوی دیگر دیپلماسی دفاعی در هفته گذشته فقط محدود به سفر یک مقام بلندپایه سعودی نشد و وزیر دفاع تاجیکستان با همتای ایرانی و فرمانده کل ارتش دیدار و گفت‌وگو کرد. چند سالی می‌شود، تسری همکاری‌ها و روابط دو کشور به حوزه‌های امنیتی و دفاعی نشان از سطح بالاتر اعتماد متقابل و نیز ارتقای تعاملات گوناگون دو کشور می‌دهد.در تاریخ چهار اسفند سال ۹۹، عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در دولت دوازدهم، در یک سفر رسمی دوروزه وارد تاجیکستان شد. در این سفر توافقات مهمی میان وزارتخانه‌های هم‌تراز در حوزه‌های امنیتی و سیاسی نظیر تبادل زندانیان، مبارزه مشترک با تروریسم، مقابله مشترک با قاچاق مواد مخدر و نیز حوزه‌های دیگر صورت گرفت. اجرایی‌شدن موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی و انتظامی دو کشور نیز از جمله مهم‌ترین توافقات در سفر وزیر کشور به تاجیکستان بود. رحمانی‌فضلی در این سفر همچنین با مقامات عالی‌رتبه تاجیکستان از جمله رمضان رحیم‌زاده، وزیر امور داخلی و امامعلی رحمان، رییس‌جمهوری تاجیکستان دیدار کرد.
در همین راستا، محمدجواد ظریف، وزیر وقت امورخارجه کشورمان نیز حدودا یک‌ماه بعد از این، در روزهای ۹ و ۱۰ فروردین به‌منظور شرکت در کنفرانس بین‌المللی قلب آسیا - روند استانبول به دوشنبه سفر کرد. ظریف در این سفر ضمن دیدار با مقامات عالی‌رتبه تاجیکستان، مذاکرات بسیار مهمی را نیز در خصوص مهم‌ترین حوزه منافع مشترک همسایگی دو کشور، یعنی افغانستان انجام داد.
از جمله اقدامات بسیار کلیدی دیگر ظریف در این سفر برگزاری نشست سه‌جانبه با حضور وزرای امورخارجه افغانستان و تاجیکستان، به‌عنوان یک پلتفرم پارسی برای هماهنگی در مسئله صلح در افغانستان بود. باتوجه‌به وضعیت افغانستان و مرزهای مشترک بیش از ۱۲۰۰ کیلومتری با تاجیکستان، پروسه صلح یکی از مهم‌ترین محورهای سیاست خارجی و دفاعی تاجیکستان محسوب می‌شود. سومین گام جدی از توسعه همکاری‌های امنیتی و دفاعی دو کشور با سفر شیرعلی میرزا، وزیر سابق دفاع تاجیکستان و یک هیات همراه به تهران در سال ۱۴۰۰ رقم خورد.
در این سفر که بیش از دو روز به طول انجامید، وزیر دفاع تاجیکستان علاوه‌بر دیدار با مقامات عالی‌رتبه نظامی ایرانی از جمله امیر حاتمی، وزیر اسبق دفاع و سردار باقری، رییس‌ستاد کل نیروهای مسلح، بازدیدهایی نیز از دستاوردهای حوزه صنایع دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران داشت. طرفین در این تعاملات ضمن توافق در خصوص تهدیدات مشترک و حوزه‌های متقابل سودمند، در خصوص تشکیل یک کارگروه مشترک دفاعی نیز توافق کردند. این کارگروه با هدف تنظیم محورهای روابط نظامی و دفاعی دو کشور تشکیل شده است، چرا که به گفته سردار باقری این سفر در حقیقت نقطه آغاز توسعه روابط نظامی و دفاعی بین دو کشور است.
توسعه مناسبات امنیتی، دفاعی و نظامی از جنبه‌های مختلفی برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است. با لغو تحریم‌های تسلیحاتی کشورمان از مهرماه سال ۱۳۹۹ در پی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، ایالات متحده آمریکا تلاش‌های زیادی برای لغو و کم‌اثر کردن یا ممانعت از تعاملات تسلیحاتی ایران صورت داده است. اما در سفر اخیر این مسئول تاجیکستانی به کشورمان، بر مبارزه با تروریسم تاکید شد؛ تروریسمی که صحنه‌گردانش رژیم اشغالگر صهیونیستی است.
به‌هرحال جمهوری اسلامی ایران، جزو نخستین کشوری بود که استقلال جمهوری تاجیکستان را به رسمیت شناخت و اولین کشوری بود که سفارتخانه خود را در شهر دوشنبه افتتاح کرد. در سیاست خارجی ما، جمهوری تاجیکستان پیوسته از جایگاه یگانه و ممتازی برخوردار بوده و جنس روابط بین دو کشور را از همسایگی صرف بالاتر و آن را نوعی «روابط خویشاوندی» می‌داند. فلذا چتر گسترش همکاری‌ها، حوزه‌های مهم از جمله اقتصادی و دفاعی را در بر می‌گیرد؛ روی‌هم‌رفته سفرهایی که اخیرا به تهران انجام شد، ابعاد مهم خود را در آینده نشان خواهد داد؛ ابعادی که به نفع منطقه و به ضرر دشمنان است.