الناز برکاتی_ خبرنگار سرویس فرهنگی: تاسیس و افزایش شبکه‌های فارسی‌زبان در دو دهه اخیر چشمگیر و تاثیرگذار بوده است. تغییر مناسبات و تعاریف تازه از رسانه و حتی وجود جنگ‌های رسانه‌ای باعث شده تا هر کشور یا فرهنگی برای محافظت از خود یا مقابله با کشورها و فرهنگ‌های دیگر توجه بیشتری به شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی بکند. استفاده از ماهواره‌ها برای پخش برنامه‌های تلویزیونی به دهه ۷۰ میلادی برمی‌گردد. فعالیت شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در بیرون از قلمروی کشور نیز پدیده تازه‌ای نیست اما فعالیت این شبکه‌ها در سال‌های اخیر به‌لحاظ کمی و کیفی با رشد و گسترش چشمگیری همراه بوده و همین امر سبب اقبال مخاطبان فارسی‌زبان به این شبکه‌ها نیز شده است. موج افزایش توجه مخاطبان به شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان به اواخر سال ۱۳۸۰ باز می‌گردد که با تاسیس شبکه‌های تلویزیونی سیاسی مانند «بی‌بی‌سی فارسی» و شبکه‌های سرگرمی جدید نظیر «فارسی‌وان» و «جم تی‌وی» آغاز شد. با توجه به این هدف‌گیری‌ها و با تکیه بر شرایط ایران پس از انتخابات ۸۸، شبکه «من و تو» در سال ۲۰۱۰، یعنی آبان ۱۳۸۹ برنامه خود را روی ماهواره فرستاد و با جهت‌گیری برنامه‌های تفریحی – سرگرمی، عملا در امتداد شبکه‌هایی چون «فارسی‌وان» ظهور یافت.
مدیرانی بهایی برای شبکه‌ای ایرانی
شبکه منوتو در ۲۸ اکتبر سال ۲۰۱۰ در لندن توسط کیوان و مرجان عباسی تاسیس شد. کیوان عباسی فرزند فریبرز عباسی یکی از بهائیان خارج نشین که مالکیت و مدیریت تلویزیون پارس در امریکا و Hostlertv در کانادا را بر عهده داشت و «تهمینه برزگر» از کارکنان وقت سفارت رژیم پهلوی در کانبرا، پایتخت استرالیا است. فریبرز عباسی پیش از این ۶ سال در تلویزیونی‌های مبتذل لس آنجلسی در آمریکا به عنوان حسابدار و مشاور تبلیغاتی فعالیت کرده است.
او در سال ۱۹۹۶ برای ادامه تحصیل به دانشگاه بنگوریون تلاویو رفت و همان‌جا با دختر فرهاد اسکندری از اساتید ایران شناسی دانشگاه حیفا آشنا شد. مرجان اسکندری که بعدها نامش را به مرجان عباسی تغییر داد، باعث آشنایی کیوان عباسی با رهام هارونی مسئول دفتر یهودیان ایرانی در لندن شد تا این آشنایی در نهایت باعث تاسیس شبکه منوتو شد. مرجان عباسی، همسر کیوان عباسی مدیر نیروی منابع انسانی این مجموعه است و بر خلاف برخی نوشته‌ها که این دو را خواهر و برادر میدانند، آنها در سال ۲۰۰۱ در لندن با هم آشنا شدند و ازدواج کردند.
هویت و برندینگ
منوتو از روز اول تا آخرین روز فعالیت خود، به هویت لوگو، رنگ سازمانی و المان‌های بصری خود پایبند ماند. همچنین یکی از اصول مهم در برندسازی یک رسانه، استفاده از تولیدات اختصاصی شبکه است.
با تمرکز مدیران منوتو به موسیقی، باعث شد تا از روز اول با همراهی بابک سعیدی و هومن خلعتبری، استفاده از موسیقی اختصاصی در تمام کالبد این شبکه نهادینه شود؛ از موسیقی شروع بخش تبلیغات تا تیتراژ برنامه‌ها. همه این‌ها به ثبت برند، کپی رایت محتوا و در نهایت اصالت شبکه می‌انجامد.
از طرفی استفاده از واژه‌های “من” و “تو” راه برقراری ارتباط با مخاطب را هموار می‌کند. تمامی شعارهای رسانه‌ای این شبکه نیز ترکیبی از این واژه‌ها بود.
سیاه‌نمایی برای رسیدن به اهداف شوم
شبکه من وتو در لندن مستقر بود که با پخش برنامه‌های سیاسی، فرهنگی و سرگرمی از سال ۸۹ شروع به فعالیت کرد؛ اشاعه روابط آزاد و ترویج خیانت و همجنس بازی، تطهیر حکومت پهلوی، سیاه نمایی از وضعیت کنونی با چاشنی جنگ و تجزیه‌طلبی از مهمترین اهداف این شبکه در این مدت بوده است.
«منوتو» در ۱۰ سال اخیر هرچند به ظاهر تلاشش بر پرکردن اوقات فراغت و سرگرمی مردم بوده اما در بزنگاه‌های اجتماعی و سیاسی، هدف مدیران و پشتیبانان مالی‌اش از تاسیس این شبکه را آشکارا نشان داده است. همچنین با ساخت برنامه‌هایی مانند بفرمایید شام، شعر یادت نره، منوتوپلاس، سالی‌تاک، استیج، شب جمعه و... سعی در ایجاد سرگرمی با استفاده از جذابیت‌های جنسی کرد. اما با گذشت زمان و با ساخت برنامه‌هایی مانند روبه‌رو، اتاق خبر، و در این اواخر امیدam، چهره و نیت اصلی خودش را نشان داد. حتی در یک سال اخیر تمام برنامه‌های سرگرمی منوتو تبدیل به محفلی برای بیان دغدغه‌ها و خواسته‌های سیاسی این شبکه ضدانقلابی شده بود.
ترویج سگ‌گردانی به‌جای فرزندآوری
«مادران و زنان» جامعه ایران که پرورش دهنده نسل آینده این جامعه‌اند، مخاطب هدف این شبکه بودند و «منوتو» با اضافه کردن چاشنیهایی از جمله آشپزی، طنز، رقص، مسائل پزشکی و... به جذب مخاطب هدف خود پرداخت. سگ‌گردانی و فرهنگ جایگزینی سگ و حیوانات خانگی به جای فرزند در خانواده‌های ایرانی، یکی از دستاوردهای شبکه منوتوست که سال‌ها برای جا انداختن آن زحمت کشیده و هزینه کرده است. منوتوپلاس و سمت نو از جمله برنامه‌های این شبکه ضدانقلاب بودند که در جااندازی این فرهنگ غیر ایرانی ممارست و تلاش کرده‌اند. حتی یکی از این کارشناسان مدعی بود که مسؤولیت نگهداری از سگ کمتر از بچه است. تا زمانی که سگ هست چرا باید مسؤولیت یک انسان را پذیرفت؟
عزیزم! بفرمایید شام پ ا ی ن...
یکی دیگر از برنامه‌های پربازدید منوتو «بفرمایید شام» بود که در ظاهر دوستی و رقابت بر سر ۱۰۰۰ پوند یا دلار آمریکا را به نمایش می‌گذاشت. این برنامه که توسط کارشناسان و مجریان بهایی این شبکه برای مخالفت با قوانین جامعه اسلامی تدارک دیده شده بود، با سرو مشروبات الکلی، طبخ غذا با انواع نوشیدنی‌های الکلی و در مواردی تمسخر زیرکانه شرکت‌کننده‌های این برنامه که تمایلی به خوردن این نوع از نوشیدنی‌ها نداشتند تلاش زیادی برای عادی سازی این کار کرد.
شکست شبکه منوتو ۲
یک شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان وابسته به شبکه تلویزیونی مرجان بود. این شبکه تلویزیونی به پخش برنامه‌های فرهنگی، برنامه‌های مستند علمی و غیر علمی، و تفریحی با دوبله یا زیرنویس فارسی می‌پرداخت. شبکه تلویزیونی منوتو ۲ برنامه‌های خود را از شهر لندن واقع در بریتانیا پخش می‌کرد. این شبکه ۲۴ ساعت شبانه‌روز و هفت روز هفته برنامه داشت. شبکه تلویزیونی منوتو ۲ در تاریخ ۶ دسامبر سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. دفاتر تجاری و هنرگاه‌های مرکزی این شبکه تلویزیونی در شهر لندن واقع بود. شاید این شبکه در سال ۸۸ افتتاح شده بود تا به مشکلات پیش امده دامن بزند با نرسیدن به اهدافش نهایتاً در سال ۲۰۱۱ با شبکه منوتو ۱ ادغام شد.
شعاری که برای منوتو ناکام ماند
این شبکه با هدف قرار دادن ارزش های اسلامی و استفاده از مجری‌های زنی که گریم شده بودند، سعی در ترویج فرهنگ بی‌حجابی داشت. همچنین او از ابتدا با شگرد دشوار جلوه دادن حجاب برای زنان و مانع بودن آن برای پیشرفت دختران تلاش کرد تا مردم را به این باور برساند. این شبکه بهایی که برای «از سر برداشتن حجاب زن‌های ایرانی» سرمایه گذاری زیادی کرده بود، با آغاز جنبش شکست خورده «زن زندگی آزادی» ماهیت ضد دینی خود را بیشتر افشا کرد.
منابع مالی مخفی!
منابع مالی شبکه منوتو بر خلاف همه شبکه‌های تلویزیونی هیچ‌وقت به طور رسمی شفاف سازی نشد و همیشه برای مخاطب‌ها علامت سوال بود. اما به مرور جهت گیری‌های خاص منوتو و پخش برنامه‌هایی هدف‌دار از ویژه برنامه‌های مخصوص به رژیم اسرائیل گرفته تا حمایت‌های همه جانبه سلطنت طلبانه از خاندان پهلوی و بهره بردن از امکانات دولتی کشور انگلستان، همه این‌ها باعث شد تا بینندگان این شبکه به غیر مستقل بودن و البته دولتی بودن این تلویزیون پی ببرند. از طرفی انتقال سازمان تلویزیونی منوتو درست یک هفته پس از قدردانی "تل آویو" از این شبکه به یک ساختمان دولتی در انگلستان حرف و حدیث های زیادی را برای این شبکه به همراه داشت.
شبکه فارسی زبان منوتو با ساخت و پخش مستندها تلاش کرد تا روی دیگری از خاندان پهلوی و اسرائیل را به ایرانیان نشان دهد، برای مثال چند سال اخیر مجموعه‌ای در قالب مستند توسط هومان دیوید راورپور با هدف آموزش ایرانیان درباره اسرائیل از طریق ارائه نگاهی اجمالی به تاریخ، فرهنگ و غذای اسرائیل به مخاطبان، ساخته و ارائه شد.
حمایت‌های مخفیانه و آشکار اسرائیل
علاوه بر آن، سال ۹۳ بود که روزنامه دولتی اسرائیل(هاآرتصHAARETZ) طی گزارشی با تیتر «تلویزیون منوتو، سفیر صلح خاورمیانه» خروجی این تلویزیون لندنی را رضایتمند و موفقیت‌آمیز توصیف کرد. این روزنامه اسرائیلی تلویزیون منوتو را یکی از بهترین شبکه‌های فارسی‌زبان معرفی کرد و در پایان مدعی شد: «به نظر می‌آید این تلویزیون می‌تواند سفیر صلح مردم ایران با مردم اسرائیل باشد، تحقق این امر به همکاری رسانههای اسرائیل با منوتو بستگی دارد و البته نباید کارشکنی‌های جمهوری اسلامی را نیز نادیده گرفت. همکاری و پخش مشترک برنامه طنز اسرائیلی از کانال ۱۰ اسرائیل و منوتو و مصاحبه کیوان عباسی پایه گذار این شبکه با خبرگزاری اسرائیلی می‌تواند سندی محکم باشد که پرده از روابط میان منوتو و اسرائیل برمی‌دارد. او در این مصاحبه با شبکه ۱۰ تلویزیون اسرائیل از همکاری با شبکه اسرائیلی حرف زد و گفت: «من باور دارم که ساکنین اسرائیل مردم خوبی هستند، به زودی شهروندان ایرانی و اسرائیلی قادر به مشاهده این برنامه طنز خواهند بود و امیدوارم که همراه با پخش برنامه موفق شویم پیام اصلی خود را به بینندگان انتقال دهیم. می‌خواهیم به دنیا بگوییم که ما ایرانی‌ها با اسرائیلی‌ها و کانال‌های اسرائیلی همکاری و همیاری داریم» او در ادامه صحبت‌هایش ضمن تشکر از دولت انگلستان گفت: «در حال حاضر اجازه رفتن به ایران را ندارم چون به طور کامل از دولت انگلستان حمایت می‌شوم.»
کاسه چه‌کنم چه‌کنم در دست منوتو
این شبکه به جایی رسید که در برنامه برای تامین منابع مالی‌اش به صورت رسمی از ایرانیان درخواست کمک کرد. امید تجریشی مجری شبکه ماهواره‌ای منوتو روی آنتن این شبکه در برنامه امیدam، کاسه گدایی به دست گرفت و از مردم خواست به جای قهوه خوردن، پولش را به آنها بدهند تا در لندن برنامه بسازند.
بیانیه‌ای رسمی مبنی بر شکست منوتو
روز ۱۵ دی ماه شبکه بهایی منوتو رسماً اعلام کرد که روز ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴ یعنی ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ آخرین روز پخش این شبکه خواهد بود. در صفحه دوم بیانیه روز ۲۲ آبان منوتو آمده بود: «در همان ماه‌های ابتدایی، درآمد تلویزیون ما از محل پخش تبلیغات، فراتر از انتظارمان بود و بیش از پیش ما را به موفقیت مدل تجاری تلویزیون امیدوار کرد. اما تداوم بی‌ثباتی سیاسی و نابسامانی اقتصادی در منطقه(!)، ادامه این مدل تلویزیون تجاری را ناممکن کرد و ما را از رشد، گسترش و درآمدزایی در این صنعت در حال تحول ناتوان ساخت.»
مالکان شبکه منوتو، دلیل اصلی تعطیلی این شبکه را عدم موفقیت در درآمدزایی و مشکلات مالی عنوان کردند. زنگ این خبر به قدری بود که باعث شد رسانه‌ها و فعالان این حوزه دوباره به سراغ پرونده گنگ و باز مالی این شبکه پرادعا بروند!
افشاگری‌های حسن اعتمادی
حسن اعتمادی پدر رها اعتمادی و یکی از قدیمی‌ها و بنیانگذارهای شبکه منوتو در مصاحبه‌ای سال ۲۰۱۶ درباره بودجه این شبکه صحبت کرد و گفت:«به طور قطع این بودجه رو فرد نمیتونه بپردازه! اسپانسرها و یا نمایندگان آنها، اولین بار در آمریکا کیوان و رها رو ملاقات کردند.بودجه تلویزیون من و تو بودجه دولتیه، مال پنتاگونه!» باتوجه به اینکه، این شبکه نه تبلیغات چندانی پخش می‌کرد که هزینه‌هایش را توجیه‌پذیر کنند و نه اشتراک می‌فروخت می‌توان گفت، خرج کردن بدون بازگشت برای منوتو دیگر نمی‌صرفد، چون این شبکه تاثیرگذاری‌اش را از دست داده است.
شکسته شدن کمر پنتاگون زیر بار مالی شبکه!
شروع شبکه با پنتاگون و ادامه آن با پول یهودیان و بهائیان بود. سلطنت طلبان نیز پول دزدی از مردم ایران در سال ۵۷ را بابت رپرتاژ پهلوی خرج منوتو می‌کردند. یک ماه قبل از بیانیه منوتو، ماشین جنگی اسرائیل، بزرگترین کارزار کودک‌کشی قرن را به راه انداخت اما تا جایی در گل فرو رفته است که وزارت دارایی رژیم صهیونیست پیشنهاد تعطیلی ۱۰ وزارتخانه رژیم را به منظور پوشش هزینه‌های هنگفت تجاوز به نوار غزه داد. این وزارتخانه‌ها شامل: وزارت میراث، وزارت شهرک‌ها، وزارت موسوم به اورشلیم و سنت یهودی، وزارت اطلاعات، وزارت توسعه نقب و الجلیل، وزارت تعاون منطقه‌ای، وزارت دیاسپورا (جوامع دور از وطن)، وزارت امور راهبردی و وزارت ارتقای وضعیت زنان هستند.
باتوجه به اینکه طی حوادث سال گذشته، شبکه اسرائیلی منوتو سودای براندازی جمهوری اسلامی ایران را در سر داشت و تلاش داشت تا به آشوب‌ها پر و بال بدهد، امسال خودش در نقطه‌ای بی‌بازگشت گیر افتاد. درست پس از عملیات طوفان الاقصی و با قطع شدن حمایت‌های مالی اسرائیل چراغ شبکه بهایی خاموش شد.
دکتر ایمان شمسایی کارشناس و تحلیل‌گر ارشد حوزه رسانه نیز در این زمینه معتقد است که « دلیل اصلی تعطیلی شبکه من و تو پایان ماموریت آن است، این شبکه برای بزک کردن نظام سلطه در جامعه ایرانی تاسیس شد. امروز با وجود همکاری عیان آمریکا با رژیم صهیونیستی و انزجار تمامی اقشار مردم از این رژیم و همچنین شکست و پایان اعتبار این شبکه برای مخاطبانش در شورش زن، زندگی، آزادی دیگر این ماموریت غیر قابل تحقق است.»
منوتویی جدید در شبکه‌ای دیگر
باتوجه به اینکه شبکه به صورت رسمی تعطیل شده است اما همچنان پیج اینستاگرام منوتو فعال است و به اشتراک‌گذاری پست‌ها و استوری‌های خود ادامه می‌دهد بنابراین می‌توان گفت احتمالا این شبکه با نام و برندی دیگر و در قالب یک شبکه جدید برای ادامه ماموریت‌های خود و به شکلی دیگر فارغ از مسائل سیاسی و برای پرداخت به جنبه‌های سرگرمی، تفریحی و اثرگذاری بازخواهد گشت. یکی از فعالین یوتیوبی نیز که با افشاگری‌هایش معروف است، در یکی از ویدیوهای خود به بازگشت این شبکه با نامی دیگر اشاره کرده است.