اختصاصی آگاه، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور «بیانیهی گام دوم انقلاب» و برای ادامهی این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف چهار دههی گذشته پرداخته و توصیههایی اساسی بهمنظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرمودند.
در دیباچه این بیانیه مرقوم است؛ بیانیهی «گام دوم انقلاب» تجدید مطلعی است خطاب به ملت ایران و بهویژه جوانان که بهمثابه منشوری برای «دومین مرحلهی خودسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی» خواهد بود و «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد. همچنین در این دیباچه آورده شده است؛ این گام دوم، انقلاب را «به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) هست» نزدیک خواهد کرد. در این بیانیه نقشه راه اقتصاد و همچنین عدالت و مبارزه با فساد تبیین شده است؛ نقشهای که عملکردهای ضعیف را عامل چالشهای بیرونی و درونی اقتصاد میداند.
مقام معظم رهبری در ترسیم یک نگاه خوشبینانه به آینده و توجه به امر اقتصاد دربیانیه گام دوم انقلاب تاکید داشتند؛ «اقتصاد یک نقطهی کلیدیِ تعیینکننده است. اقتصاد قوی، نقطهی قوّت و عامل مهمّ سلطهناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطهی ضعف و زمینهساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است. فقر و غنا در مادّیّات و معنویّات بشر، اثر میگذارد. اقتصاد البتّه هدف جامعهی اسلامی نیست، امّا وسیلهای است که بدون آن نمیتوان به هدفها رسید. تأکید بر تقویت اقتصاد مستقل کشور که مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیّت، و توزیع عدالتمحور، و مصرف بهاندازه و بیاسراف، و مناسبات مدیریتی خردمندانه است و در سالهای اخیر از سوی اینجانب بارها تکرار و بر آن تأکید شده، بهخاطر همین تأثیر شگرفی است که اقتصاد میتواند بر زندگی امروز و فردای جامعه بگذارد.»
همچنین در این بیانیه آمده است؛ «انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی تحریم و وسوسههای دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کماثر و حتّی بیاثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی است.»
همچنین وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخشهایی از اقتصاد که در حیطهی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفادهی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجهبندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاستهای اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویتها و وجود هزینههای زائد و حتّی مسرفانه در بخشهایی از دستگاههای حکومتی است. از جمله مهمترین عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریتی در این بیانیه است. با این حال تمرکز بر علم و پژوهش هم در این بیانیه مورد تاکید بوده است و هرچه جلوتر میرویم قرینههای عینی توجه به بیانیه گام دوم انقلاب رخنمایی میکند.
مدت زیادی از بازدید مقام معظم رهبری از «نمایشگاه توانمندیهای تولید داخلی» نمیگذرد. آنچه در این نمایشگاه در معرض بازدید رهبر معظم انقلاب قرار گرفت گوشهای از همین «ظرفیت امیدبخش کشور» است که نشان میدهد «نیروی انسانی مستعد و کارآمد» در «دههدوم چشمانداز» روی «بهرهبرداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیتهای استفاده نشده» تمرکز کرده است تا پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملی ارتقا یابد. با این حال و در راستای عمل به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تلاشهای زیادی از سوی مسئولین صورت گرفته اما به زعم برخی از کارشناسان هنوز حق مطلب در این بخش ادا نشده است.