۵ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۴

چهارم اسفند روز وعده بازگشایی زاینده‌رود گذشت و نه آبی به این خشک‌رود که آن را هنوز رود زندگی می‌دانند، رسید و نه لب‌های ترک‌خورده کشاورزان با لبخندی تازه شد. وقتی رئیس هیئت‌مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان از «بازگشایی زاینده‌رود از روز چهارم اسفند برای دوره دوم آبیاری مزارع شرق و غرب این استان» خبر داد، نه‌تنها تقویم کشاورزان که تقویم دستکم ۶ میلیون اصفهانی ورق خورد تا به این روز برسد. روز موعود گذشت و البته همچنان یک‌چشم کشاورزان به تونل کوهرنگ است و چشم دیگر آنها به آسمان.

آگاه ـ امیر گودرزی: وقتی آقا رشید در طنزی تلخ سعی دارد تلفنی به آقای قالیباف آدرس بدهد، از یک جاده خاکی صحبت می‌کند که از زیر سی و سه پل می‌گذرد... رود پر آبی که روزگاری رود زندگی بود، امروز گاه زمین فوتبال می‌شود برای کودکان و گاه بوم نقاشی برای کنشگران محیط زیست. گاهی هم طنزپردازان به این جاده خاکی می‌زنند. چه اتفاقی برای زاینده رود افتاد که امروز شادی مردم و معیشت دهقانان یک دم جاری و دمی دیگر راکد می شود؟ جریان و رکودی که نه تنها حیات و ممات ۱۸۰ باغ و مزرعه آن منطقه را در گرو خود دارد بلکه زیست بوم ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نقش حیاتی نشانی از وجود یک رود همیشگی و جاری است، نه رودی فصلی. شواهد نشان می‌دهد زاینده‌رود همیشه پر آب بوده است و این را نه‌تنها اهالی اصفهان، بلکه کارشناسان تایید می‌کنند و آن قدر در عقیده خود جدی هستند که وقتی یک فعال فضای مجازی، در ادعایی خلاف آن را منتشر می‌کند، بازخوردی شدیدی دنبال دارد.

فریاد تشنگی از زیر زمین

خشکی زاینده‌رود تنها آن چیزی نیست که به چشم می‌بینیم؛ چون با کمبود آب‌های سطحی، بهره‌برداری از سفره‌های آب زیرزمینی تشدید می‌شود. کمبود آب در اثر خشکسالی و با حفاری و بهره‌برداری از آب چاه‌ها شدت یافته و کار را به جایی رسانده که بیش از ۱۰ هزار حلقه چاه جدید در ۵ سال حفر شده است. در همین مدت میانگین عمق چاه‌ها ۵ متر اضافه شده و سطح آب زیرزمینی حدود پنج متر کاهش یافته است. تحلیل آمار قنات‌ها نیز حاکی از آن است که در اثر خشکسالی، منابع آب قنات تقریبا نصف شده و تعداد چشمه‌ها نیز کاهش یافته است. همه این فریادهای زیرزمینی نشان می‌دهد تشنگی زاینده‌رود، عمقی ده‌ها متری دارد و با تر کردن لب‌های این رود دردی دوا نمی‌شود.

جریان زلال زندگی در بستر رود

نبود آب در این حوزه آبی تنها خطری برای کشاورزان و محیط‌زیست نیست. بلکه این زندگی رابطه مستقیمی با سطح نشاط و امید به زندگی در شهری مانند اصفهان دارد. این رودخانه در تمام قرن‌های گذشته نبض تپنده زندگی در شهر اصفهان بوده و این امر را می‌توان از گعده‌های گروه‌های سنی مختلف این شهر در اماکنی چون  زیر پل‌های این رودخانه می‌توان متوجه شد. 

به همین دلیل است که تقویم اصفهانی‌ها با تقویم کشاورزان هم استانی خود کوک می‌شود و با جاری‌شدن آب قبل از رونق کشاورزی، نشاط مردم رونق می‌یابد. نشاطی که میوه آن لبخند و امیدواری مردم است. میوه‌ای که بی‌درنگ با جاری‌شدن آب حاصل می‌شود. این خوشحالی بی درنگ و شاید بی‌حد مردم را در ویدیویی چند ثانیه‌ای می‌توان خلاصه کرد که رسانه‌ها از آن با عنوان «واکنش عجیب یک شهروند اصفهانی به بازگشایی زاینده‌رود» یاد کردند. جوانی که صورت خود را در آب‌های تازه جاری شده در زاینده‌رود فرو برده بود و شاید سعی داشت ضمن شکرگزاری، زندگی را برای روزهای خشکی پس‌انداز کند.

امیرحسین بانکی پور، نماینده مردم اصفهان: 

نشاط اصفهانی‌ها از بین رفته است

بر خلاف آنچه اعلام شده بود آبی به این استان نرسیده و زاینده رود همچنان خشک است. نشاط اصفهانی‌ها از بین رفته است. هر مسافری هم که وارد اصفهان می‌شود با مشاهده وضعیت اسفبار زاینده‌رود دلش می‌گیرد چه برسد به مردم اصفهان که به این رودخانه تعلق خاطر دارند، بر همین اساس معتقدیم این موضوع یک کار اساسی می‌طلبد که  آقای رییس جمهور در این زمینه بسیار جدی است.

خشکی زاینده رود (تایم لاین)

۱۳۷۹ نخستین خشکی خود را تجربه کرد

۱۳۸۸ همایشی برای بررسی این خشکی برگزار شد

۱۳۹۰ موضوع اجرای تونل گلاب مطرح و با آن مخالفت شد

۱۳۹۱ کشاورزان اصفهانی معترض با مدیران گفت و گو کردند

۱۴۰۱ جاری شدن آب در زاینده رود و شادمانی مردم

نقل قول‌ها


احمد وحیدی وزیر کشور: طرح آبی بن- بروجن برای مصرف آشامیدنی استفاده می‌شود و بارگذاری اضافه‌ای بر زاینده رود انجام نشده است.


مهدی طغیانی نماینده اصفهان: با حران‌های بزرگی زیست محیطی در کشور مانند زاینده‌رود و دریاچه ارومیه مواجه هستیم که باید به آنها توجه شود.


منصور شیشه فروش مدیرکل بحران اصفهان: اتخاد هرگونه سیاست جدید برای زاینده رود بر عهده ماست.