آگاه ـ گروه جامعه - امیرگودرزی: زندان قزلحصار از بزرگ‌ترین زندان‌های ایران است که سال ۱۳۴۳ در کیانمهر کرج احداث شد. در این زندان، محکومانی اعم از حبس ابد، محکومان به اعدام و زندانیان مواد مخدر روزگار می‌گذرانند. اما روی دیگر این زندان فراهم کردن بستر مناسب برای حرفه آموزی زندانیان است. هفته گذشته کارگاه دوچرخه‌سازی زندان قزلحصار با ظرفیت ۵۰۰ نیروی کار در محیطی به وسعت حدود هفت هزار متر مربع با حضور مددجویان که نیروی کار آنجا هستند، آغاز به کار کرد. در این کارخانه، زندانیان ساخت دوچرخه را از ابتدا تا انتها انجام می‌دهند تا ضمن کسب درآمد برای خانواده‌هایشان پس از آزادی از زندان، شغل و منبع درآمدی داشته باشند.
اشتغالزایی و درآمدزایی برای زندانیان
«علی حاج کاظم» مشاور ویژه استاندار کرج در امور زندان‌ها می‌گوید: هم و غم سازمان زندان‌ها همواره بحث اشتغالزایی و درآمدزایی برای زندانیان است. درخواست نیروی کار از سوی شهرک‌های صنعتی، نقطه قوتی است تا زندانیان در شهرک‌های صنعتی به کار گرفته شوند. پیش از این نیز با عقد تفاهم‌نامه بین اداره کل زندان استان البرز و سازمان پارک‌ها، کمربند سبز به وسعت ۲۰۰هکتار از سوی زندانیان ایجاد شد.
«حسین فاضلی» رییس دادگستری استان البرز هم با تاکید بر این موضوع می‌گوید: به دنبال این هستیم تا با اشتغال زندانیان در واحدهای تولیدی زمینه اصلاح آنان را برای بازگشت سالم به جامعه فراهم کنیم. چراکه بیکاری منشا فساد است.
هم چنین غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندان‌های کشور ایجاد اشتغال صنعت محور را رویکرد سازمان زندان‌ها دانسته و عنوان می‌کند: افزایش درآمد و سرانه فرد شاغل در کنار ظرفیت بالای به‌کارگیری نیروی کار از مزیت‌های این مراکز اشتغال است. آموزش مددجویان و تجربه کاری در این دوران می‌تواند بعد از آزادی از زندان و دریافت تسهیلات راهی برای ایجاد کسب و کار و کارآفرینی شود.
به گفته مدیر کل امور زندان‌های استان البرز این کارخانه با داشتن خط تولید، قابلیت اشتغالزایی برای ۵۰۰ مددجو را دارد. نکته قابل توجه در افتتاح این کارخانه دوچرخه این است که خط تولید در این کارخانه فعال شده و نه خط مونتاژ. به گفته او این کارخانه از ابتدا برای حضور مددجویان طراحی و احداث شد از این رو محلی هم به عنوان خوابگاه برای مددجویان در نظر گرفته شده است. مددجویان تا زمانی که مشتاق کار باشند می‌توانند در محیط همین کارخانه حضور داشته باشند.
اکثر زندانیان قزلحصار همراه با امیدهایی که به زندگی داشتند، نگران پس از آزادی از زندان بودند؛ البته از دستمزد کم هم گلایه مند بودند که رحیم مطهر نژاد، مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور قول مساعد داد که حقوق آنها را به حقوق وزارت کار برساند. طبق آیین نامه مراکز مراقبت بعد از خروج، فراهم کردن زمینه مساعد به منظور بازگشت مددجویان به یک زندگی سالم اجتماعی، اداره مراقبت بعد از خروج در مرکز هر استان و در صورت نیاز در شهرستان‌ها با تصویب ریاست سازمان تحت نظارت اداره کل زندان‌های استان مربوطه ایجاد شده است.
دور خلاف را خط می‌کشم
حسین، مددجوی زندان قزلحصار: به جرم حمل و فروش مواد مخدر به چندین سال حبس محکوم شدم. گرچه درآمد کار در کارخانه دوچرخه سازی بسیار کم است ولی برای آزادی از زندان و احتمال دریافت عفو، هرکاری می‌کنم و امیدوارم بعد از آزادی از زندان هم با حرفه‌ای که آموختم منبع درآمدی داشته باشم. هر بار که از زندان آزاد می‌شوم به خود قول می‌دهم خلافی انجام ندهم تا دوباره به زندان بیفتم ولی بیکاری چنین بلایی به سرم می‌آورد. حالا امیدوارم با یادگرفتن این حرفه به کار آبرومندانه‌ای مشغول شوم و دورخلاف را برای همیشه خط بکشم.
از بیکاری معتاد شدم
مجید، مددجوی زندان قزلحصار: ماه‌های اول کار در این خط تولید برایم سخت بود. در حال ترک اعتیاد بودم توان کافی برای کار کردن نداشتم ولی خدا کمک کرد و توانستم در این خط تولید بمانم. امیدوارم با راه‌اندازی کسب‌وکاری که می‌آموزم بعد از آزادی راه درست زندگی را طی کنم. اعتیاد همیشه مرا به خلاف وا داشت و بیکاری هم عامل اعتیاد من بود. این روزها سختی‌های کار در زندان را تحمل می‌کنم تا بعد از آزادی کسب و کاری داشته باشم و دچار لغزش نشوم. اینجا یاد گرفتم بلایی که سر ما می‌آید از بیکاری است و نباید بیکار باشیم.
مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان:
۵۰ هزار زندانی شغل دارند
مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور درباره اهمیت شغل برای مددجویان به «آگاه» می‌گوید: بر اساس آمار سازمان زندان‌ها بازگشت زندانیان شاغل به زندان کمتر از ۲ درصد است. زندانیان پس از آموزش و حرفه‌آموزی مدرک فنی و حرفه‌ای دریافت می‌کنند که پس از آزادی به کارشان می‌آید. در این مدرک درج نمی‌شود آموزش در زندان صورت‌گرفته است. ازاین‌رو با مراجعه به مراکز مراقبت پس از خروج، می‌توانند حرفه‌آموخته شده را ادامه دهند و نگران اشتغال پس از آزادی نباشند. رحیم مطهرنژاد با ارائه آمار سعی می‌کند نقش اشتغال در کاهش جرم را نشان دهد. او تاکید می‌کند «اشتغال تحمل روزهای محکومیت را آسان می‌کند و روزهای زندانیان شاغل راحت‌تر سپری می‌شود. این امر مهم‌ترین مزیت اشتغال در زندان است.»
مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور درباره میزان حقوق دریافتی زندانی‌ها نیز می‌گوید: زندانیان بر اساس توانمندی در ۳ دسته ماهر؛ نیمه‌ماهر و ساده قرار می‌گیرند و بر اساس مهارت‌های فنی به‌صورت میانگین ۲ تا ۶ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند.
مطهرنژاد به کارت‌هایی اشاره می‌کند که حقوق شاغلان زندانی به آن واریز می‌شود تا با استفاده از آن بتوانند مایحتاج روزانه خود را از طریق فروشگاه‌ها یا کترینگ موجود در زندان تهیه کنند. او می¬گوید: چنانچه زندانی تمایل به پرداخت بخشی از درآمد به خانواده خود داشته باشد این امر با همین کارت‌ها صورت می‌گیرد. به گفته او هم اکنون ۴۰ هزار زندانی در زندان شاغل هستند و ۱۰ هزار محکوم هم با پایند الکترونیکی به کار اشتغال دارند. او در ادامه تأکید می‌کند: اشتغال زندانیان کاملاً به‌صورت اختیاری است و هیچ‌گونه اجباری برای به‌کارگیری فرد زندانی تحمیل نمی‌شود.
هم اکنون هزار واحد تولیدی ۵ هزار محصول را در زندان تولید می‌کند. مطهر نژاد معتقد است باید بر این آمار افزود. مدیر عامل بنیاد تعاون زندانیان کشور در این باره می‌افزاید: کارآفرینان محترم در سراسر کشور می‌توانند با مراجعه به نمایندگی‌های بنیاد تعاون زندانیان در سراسر کشور درخواست نیروی کار مورد نیاز را اعلام و پس از عقد قرارداد با این بنیاد از نیروی کار زندانیان بهره‌مند شوند.
انواع شغل در زندان
اول
اشتغال نشسته
این مشاغل به گونه‌ای است که نیاز به کارگاه و کارخانه ندارد.
دوم
اشتغال در محیط بسته
خارج از آسایشگاه‌ها، کارخانجات و کارگاه‌هایی ایجاد می‌شود که در آنجا فعالیت می‌کنند.
سوم
اشتغال در محیط نیمه باز
زندانیان در این شرایط از زندان خارج می‌شوند و فعالیت می‌کنند و ادامه محکومیت خود را به این شیوه می‌گذرانند و دیگر به زندان باز نمی‌گردند.
چهارم
کار، دور از زندان
بر اساس قوانین و مقررات شورای طبقه‌بندی، مددجویان هر زندان به شهرک‌های صنعتی و جنگل‌ها و مراتع منتقل می‌شوند تا در آنجا فعالیت کنند.
*انواع محصولات زندان
۱. با سفارش تولید می‌شود
۲. براساس نیاز بازار
آیتم
* زندانیان مالک حقوق خود بوده و می‌توانند بخشی از آن را به خانواده‌هایشان بدهند
*صنایع پوشاک قوی‌ترین صنعت با حدود هفت هزار نفر شاغل است
*۲۰۰ رشته فنی و حرفه‌ای به زندانیان به صورت استاد شاگردی کار یاد داده می‌شود