آگاه ـ زهرا بذرافکن- خبرنگار سرویس فرهنگی: با اعلام نتایج و لیست اولیه از ۳۰ نماینده پایتخت که ۱۳ نفر اول به عنوان نماینده به مجلس راه یافتند و افراد بعدی نیز در دور دوم به رقابت می‌پردازند، در این گزارش به جست و جویی در کارنامه فعالین حوزه فرهنگ میان ۱۳ نفر مذکور و همچنین نمایندگان حاضر در کمیسیون فرهنگی ادوار مجلس شورای اسلامی پرداخته‌ایم تا در ابتدای امر، مطالبات عمومی در حوزه فرهنگ و هنر را مطرح و مورد توجه قرار دهیم. آن‌چه تا کنون در این کمیسیون و در دیگر کمیسیون‌ها به مشی و سیاست تخصصی آن‌ها بدل نشده است، آسیب‌شناسی در هر حوزه و متمرکز کردن دغدغه‌ها و مطالبات در صحن مجلس در راستای تحقق این مطالبات است که خروجی را از آن‌چه انتظار می‌رود فرسنگ‌ها دور کرده است.
راه‌یافته‌های قطعی و احتمالی مجلس «دوازدهم»
«مرتضی آقاتهرانی»، سیاستمدار و روحانی شیعه که در دوره‌های «هشتم»، «نهم» و «یازدهم» در مجلس شورای اسلامی نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلام‌شهر و پردیس بود و همچنین در دوره «یازدهم» از سال‌های ۱۳۹۹ تا کنون رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بوده است. او در دوره فعلی یعنی «دوره دوازدهم» از گزینه‌های قطعی حضور در مجلس نمایندگان است. تحصیلات او در حوزه علوم دینی و عرفان است و سوابق او نیز بیشتر به تدریس و فعالیت در همین زمینه اختصاص دارد. در واقع با نگاهی به کارنامه او هیچ تجربه و حضوری به طور خاص در عرصه فرهنگ وجود ندارد و بدتر آن که او طی چهار سال گذشته به عنوان رئیس و هدایت‌کننده کمیسیون فرهنگی هیچ دستاورد فرهنگی ویژه‌ای را به مرحله ثبت و اجرا نرسانده است و بیشتر در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی به پیگیری مسائل پرداخته است.
همچنین در لیست کاندیداهای راه برده به دور دوم انتخابات نام «حسن خجسته باقرزاده» دیده می‌شود که در کارنامه، چند عنوان تجربه مدیریت فرهنگی در رادیو، عضویت در هیات مدیره بنیاد سینمایی فارابی و معاونت صدا در سازمان صدا و سیما و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت را در همین سازمان دارد که به این واسطه امید آن می‌رود که در صورت راه‌یابی به مجلس شورای اسلامی «دوازدهم»، این ارتباط با حوزه فرهنگ و رسانه را حفظ کرده و از محل این سابقه، بررسی و پیگیری مسائل و بحران‌های فرهنگی را دست‌کم در ارتباط با انواع مدیوم‌های رسانه‌ای به عنوان زمینه تخصصی در اولویت قرار داده و پیگیری کند.
در کمیسیون فرهنگی «دوره یازدهم» چه گذشت؟
«بیژن نوباوه وطن»، خبرنگار و نماینده مجلس در دوره‌های «هشتم» و «نهم» و نائب رئیس دوم کمیسیون فرهنگی مجلس «یازدهم» در استان تهران و همچنین عضو شورای نظارت بر صدا و سیما نیز بوده است. او در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر دریافت کرده است که به خاطر حضور در مقام خبرنگار در جنگ بوسنی‌وهرزگوین بوده است. با این وجود، موارد ذکر شده نزدیک‌ترین ارتباط او با حوزه فرهنگ بوده است که در نهایت در لوایح و طرح‌های امضا شده به ندرت موضوعات فرهنگی یافت می‌شود و همچنین دستاورد ویژه‌ای نیز دیده نشد.
«احمد راستینه هفشنجانی» نماینده مجلس «یازدهم» از استان چهارمحال و بختیاری و سخنگوی کمیسیون فرهنگی بوده است. او برای «دوره دوازدهم» نیز به مجلس راه یافته است. وی همچنین، سرهنگ پاسدار و در سمت فرمانده بسیج حوزه امام علی (ع) منطقه هفشنجان مشغول بوده است. در سوابق اجرایی او معاونت بازرسی سپاه پاسداران چهارمحال و بختیاری، مسئولیت بسیج دانشجویی دانشگاه‌های این استان و همچنین مرکز رشد خلاقیت و فناوری بسیج استان نیز قید شده است. چنانچه پیداست سوابق او کاملا دفاعی و امنیتی است و ارتباطی با حوزه فرهنگ ندارد و بدیهی است که آورده ویژه‌ای نیز برای این حوزه نداشته باشد.
«زهره سادات لاجوردی»، با سابقه مدیریت کل مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و همچنین یکی از دبیران کمیسیون فرهنگی در «دوره یازدهم» مجلس شورای اسلامی بوده است. تحصیلات او در زمینه علوم قرآنی و همچنین دارای مدرک سطح دو حوزوی است. لاجوردی نیز همچون دیگر افراد برشمرده تا کنون، مداخله و پیگیری علنی و ملموسی در زمینه‌های فرهنگی نداشته و بیشتر پیگیر مسائل سیاسی و اجتماعی بوده است.
به علاوه، «سید علی یزدی‌خواه» نیز در «دوره یازدهم» مجلس شورای اسلامی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بوده است که در کارنامه، مدیریت کل آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران را دارد. با آن که این حوزه ارتباط مستقیمی با فرهنگ به طور ویژه ندارد اما به واسطه تجربه او در حوزه آموزش و پرورش لازم است که مطالبات جدی و اساسی موجود در این زمینه را در صورتی که در مجلس فعلی نیز به کمیسیون فرهنگی راه یابد، پیگیری کرده و به سرانجام برساند تا شاید کمبود دستاوردهای دوره گذشته مجلس و به خصوص کمیسیون فرهنگی را جبران کند.
«محمدرضا مبلغی» با سابقه مدیریت حوزه علمیه خرم آباد و امام جمعه موقت کوهدشت، «سید مجتبی محفوظی» با سوابق اجرایی در سپاه پاسداران و دکترای زبان و ادبیات عرب، «غلامرضا منتظری»، مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان و دارای دکترای فرهنگ و تمدن اسلامی، «امیرحسین بانکی پورفرد»، هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه اصفهان، دارای دکترای فلسفه غرب و همچنین سابقه ریاست کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، «سیدرضا تقوی»، روحانی و ریاست اسبق شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در اواخر دهه ۹۰ و همچنین معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، «حسین جلالی»، سیاستمدار و رئیس دفتر سابق مرحوم محمدتقی مصباح یزدی و دارای مدرک معادل دکترای حوزوی، «حسین میرزایی»، روحانی و سابقه معاونت نهاد رهبری یک دانشگاه صنعتی و دارای تحصیلات حوزوی، «مجید نصیرایی» با سابقه مدیریت حوزه‌های علمیه استان خراسان جنوبی و دارای تحصیلات حوزوی، «جواد نیک‌بین» با سابقه سرپرستی حوزه علمیه کاشمر و دارای تحصیلات حوزوی، «علی نیکزاد ثمرین»، وزیر اسبق راه و شهرسازی و دارای مدرک تحصیلی در زمینه مدیریت و «محمد کعب امیر» با سابقه کار در شرکت نفت و تحصیلات در زمینه نفت از اعضای عادی کمیسیون فرهنگی «دوره یازدهم» مجلس بودند. چنانچه در سوابق این افراد ذکر شد، هیچکدام تجربه نزدیک، تحصیلات و تخصص مرتبط با امور و حوزه‌های فرهنگی نداشته و بنابراین واضح است که در خروجی «دوره یازدهم» مجلس شورای اسلامی نیز چه در فعالیت‌های جنبی و چه در امضای طرح‌ها و لوایح، دستاورد مرتبطی با زیرشاخه‌های عرصه فرهنگ یافت نشود.
گریزی به کمیسیون فرهنگی دوره «دهم» مجلس شورای اسلامی
اعضای اصلی و سوابق کمیسیون فرهنگی در «دوره دهم» مجلس شورای اسلامی نیز به این ترتیب بوده است: «جمشید جعفرپور»، عضو هیات علمی دانشگاه، وکیل پایه یک دادگستری و معاون کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی، «احمد سالک کاشانی»، روحانی سیاستمدار، «سیدصادق طباطبایی نژاد»، روحانی و با سابقه تدریس در حوزه علمیه قم و اصفهان، «سیده فاطمه ذوالقدر» با سابقه تدریس در دانشگاه و مدارس و دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات عرب، «احد آزادی‌خواه» با تجربه مدیریت کل سازمان تبلیغات سازمان اسلامی و «علیرضا ابراهیمی» که در سابقه او در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تنها به واژه «فرهنگی» اکتفا شده است. هرچه در اعضای کمیسیون فرهنگی ادوار مجلس شورای اسلامی به عقب می‌رویم، روند سوابق، تحصیلات آکادمیک و تخصص بی ربط به حوزه فرهنگ، ثابت و پابرجاست و دستاوردها نیز در نتیجه، آن چیزی نیست که مطابق انتظار و مطالبات مردم باشد.
در «هشتمین» و «نهمین» کمیسیون فرهنگی خبری نبود
دوره «نهم» و «هشتم» مجلس شورای اسلامی نیز ریاست کمیسیون فرهنگی به ترتیب با «مرتضی آقاتهرانی» و «سید رمضان شجاعی کیاسری»، با سابقه تدریس در دانشگاه‌های پیام نور و مشاور صدا و سیما بوده است. نتیجه در تمام ادوار همانی بوده که پیشتر بیان شد، بحران‌ها و مسائل حوزه‌های فرهنگ، همچون سینما، موسیقی، هنرهای تجسمی، فرهنگ عمومی و ... هرگز بحث و دغدغه اصلی این افراد به شکل مستقیم و ملموس نبوده و پیگیری مطالبات و معضلات در این عرصه عمدتا بر عهده بدنه فرهنگ و هنر است و بنابراین همیشه سطوح دغدغه را در اجتماع هنرمندان بالا و میزان بازدهی مطالبه و پیگیری را در پایین‌ترین حد ممکن می‌بینیم.
به امید آن که...
با توجه به این موضوع، امیدواریم که در تعیین اعضا و رئیس کمیسیون فرهنگی در دوره جاری سیاست و توجهی اعمال شود تا افرادی با سواد و پیش‌زمینه فرهنگی بتوانند در این کمیسیون قرار گیرند و در راستای مطالبات عمومی مردمی که آن‌ها را انتخاب کرده‌اند مفید واقع شوند.
در نهایت، مایه تاسف است که در نمایندگان قطعی مجلس شورای اسلامی تا انتهای اعلام نتایج دور اول به جز دو شخص مذکور، هیچ یک از آن‌ها تجربه فعالیت تخصصی در زمینه‌های فرهنگی که در چند سال گذشته در همه شاخه‌های جزئی‌تر آن درگیر رکود و معضلات جدی بوده‌ایم، ندارند. امید آن که در ترکیب نتایج اعلامی دور دوم افرادی که در این زمینه تخصص و تجربه بیشتری دارند، همچون اشخاص با سابقه و باتجربه دیگر در زمینه‌های فرهنگ و مدیریت فرهنگی قرار گیرند تا بتوانند بخشی از مطالبات و نیازهای اساسی از جمله مشکلات هنرمندان عرصه سینما، تئاتر و موسیقی، بحران‌های حوزه کتاب و به علاوه امور فرهنگ عمومی را پیگیری و رفع کنند.
باری، آن‌چه به عنوان کمبود می‌توان تا پیش از برگزاری دور دوم انتخابات مجلس «دوازدهم» طرح و مطالبه کرد، استفاده از فرصت تبلیغات چه درباره کاندیداهایی که از طریق ائتلاف‌ها ورود کردند و چه در افرادی که مستقل در این عرصه حاضر می‌شوند، برای بیان دغدغه‌ها و طرح‌های این‌چنینی در زمینه‌های مذکور است تا در نهایت بدنه هنرمندان و هنردوستان از عموم مردم انگیزه بیشتری برای مشارکت در این امر مهم سیاسی و در نهایت نیز، مطالباتی هدفمند داشته باشند و اهالی فرهنگ و هنر و جامعه نتیجه مطلوب آن را نیز ببینند.