آگاه: نامگذاری روزها در تقویم رسمی کشور همیشه مورد توجه مردم بوده است، چون هر سال با فرارسیدن آن روز، نامی سر زبان‌ها می‌افتد که تکرار هرساله مجال فراموش‌شدنش را نمی‌دهد، مانند روز معلم. ۱۲اردیبهشت روزی مشخص در تقویم است که به گرامیداشت معلم در روز شهادت استاد مطهری یا نخستین روز شهریور که روز تولد ابوعلی سیناست به روز پزشک اختصاص دارد. به دلیل مورد توجه قرار گرفتن نام روزها، در طول سال‌های متمادی درخواست‌های زیادی برای نامگذاری روزها در تقویم مطرح می‌شد، به‌طوری‌که ۳۶۵صفحه تقویم برای بخشی از آنها هم جا ندارد. باوجوداین سال۱۴۰۳ درحالی آغاز شده است که شاهد چند نامگذاری جدید در تقویم رسمی کشور هستیم. حالا سوال اینجاست که ثبت‌نام در تقویم رسمی کشور بر چه اساس است؟ این نامگذاری‌ها تا کجا ادامه دارد؟ و سوالات دیگری که در ادامه به دنبال پاسخ آنها می‌گردیم.
موضوع نام‌گذاری‌های امسال از اواخر سال گذشته مطرح شد؛ روزی که شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی اعلام کرد چند مناسبت جدید برای درج در تقویم سال تصویب شد که ۱۵مهرماه به‌عنوان روز حماسه فلسطین یکی از آنهاست. همچنین ۱۷مرداد به‌عنوان روز خبرنگار در تقویم رسمی کشور نامگذاری شد. این نامگذاری در متن تقویم درج می‌شود؛ اما چند نامگذاری دیگر هم به تصویب رسید تا در ضمیمه تقویم به ثبت برسد. روز گندم و نان، عسل، خرما، زعفران، انار، زیتون و گلاب از امسال در ضمیمه تقویم‌ها حضور دارند. شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی هدف این تصمیم را احیای سنت‌ها و بازآفرینی آیین‌های بومی و توجه به جایگاه معنوی محصولات کشاورزی در فرهنگ بومی مناطق مختلف کشور عنوان کرده است.
متن یا ضمیمه؟
محمد مختاری، آگاه حوزه فرهنگی هدف چنین نام‌گذاری‌هایی را چنین به «آگاه» توضیح می‌هد: «هدف از نامگذاری روزها و مناسبت‌های خاص، تقویت مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان و بزرگداشت شخصیت‌ها، ارزش‌ها و تحکیم پیوندهای دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه است.» به گفته او، روزها و مناسبت‌های خاص براساس اهمیت و ویژگی در متن یا ضمینه تقویم جا می‌گیرند.
مختاری می‌گوید: سه ویژگی در نظر گرفته شده است که اگر مناسبتی بخواهد در متن تقویم ثبت شود باید دستکم یکی از این شرایط را داشته باشد. اولین شرایط این است که برای تمام قشرهای مختلف جامعه مهم و تاثیرگذار بوده و از دیدگاه همه ملت ارزشمند و معتبر باشد. همچنین همه مناطق کشور، آن مناسبت را با خود مرتبط بدانند و اهمیت آن منحصر به یک منطقه جغرافیایی خاصی نباشد. او در ادامه به شرایط سوم اشاره می‌کند و می‌گوید: هویت ملی ایرانیان مورد توجه قرار گرفته است. اگر مناسبتی تقویت‌کننده حداقل یکی از مولفه‌های هویت ملی ایرانیان باشد می‌تواند به ثبت‌شدنش در تقویم رسمی کشور امیدوار باشیم. به گفته او، اگر مناسبتی دارای این شرایط نباشد در ضمیمه ثبت می‌شود.
ارزش‌آفرینی هویت ایرانی
بررسی‌ها نشان می‌دهد پیشنهاد نامگذاری، کاهش، افزایش یا هر گونه تغییر و اصلاح روزها و مناسبت‌های خاص ازسوی اشخاص مختلف به شورای فرهنگ عمومی ارائه می‌شود و پس از بررسی و تصویب در آن شورا به تایید شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی رسیده و به‌عنوان روز و مناسبت خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج می‌شود. پس از تصمیم‌گیری همه اشخاص حقیقی و حقوقی که تقویم منتشر می‌کنند، موظف‌اند روزها و مناسبت‌های مصوب شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی را در متن یا ضمیمه تقویم درج کنند. ممکن است روزهایی میان مردم یا اقشاری از مردم به مناسبتی معروف شود بی‌آنکه در تقویم جایی داشته باشد؛ مانند روز وکیل‌مدافع یا روز سردفتر.
حمیدرضا نجار، پژوهشگر فرهنگی با بیان اینکه برای ارزش‌آفرینی در هویت ایرانی روش‌هایی مانند نامگذاری معابر و اماکن وجود دارد به «آگاه» می‌گوید: «در حوزه‌هایی که از نامگذاری برای تقویت ارزش‌های موردنظر نظام استفاده می‌شود، به نظر می‌رسد نامگذاری روزهای سال در تقویم به دلیل اثربخشی و تاثیرگذاری از سایر روش‌ها بیشتر موردتوجه است. در نامگذاری روزهای سال در تقویم سالانه از معیارها و شاخص‌های متعددی استفاده می‌شود.»
او می‌گوید: «ازآنجایی‌که هدف اصلی نامگذاری روزها در تقویم سالانه تقویت ارزش‌ها یا ایجاد آنها در حوزه‌های مختلف است، با مشخص‌شدن درصد روزهای نامگذاری شده براساس ارزش‌های حوزه‌های ارزشی چهارگانه ملی، مذهبی، حکومتی و بین‌المللی به‌نوعی اولویت و اهمیت تقویت ارزش‌ها در نامگذاری روزها نیز مشخص می‌شود.»
باتوجه‌به نام‌گذاری‌های انجام‌شده و تلاش‌های فرهنگی در این زمینه اگر مناسبت‌های تقویم مورد توجه قرار نگیرد و با بی‌برنامگی ورق بخورد، نتیجه‌ای دنبال ندارد و گام برداشتن در راستای تقویت هویت فرهنگ ایرانی از هم‌اکنون نیاز به برنامه‌ریزی دستگاه‌های اجرایی دارد، قبل از اینکه مناسبت‌ها فرابرسد.