آگاه: رخ‌نمایی بی‌عدالتی آموزشی رویای افراد براساس موقعیت‌های جغرافیایی آنها ساخته می‌شود، ممکن است همین امروز پای صحبت دانش‌آموزان در کوچه پس‌کوچه‌های تهران بنشینید و آنها حرف از موبایل و تبلت گران‌قیمت بزنند، اما چند کیلومتر آن‌طرف‌تر رویای یک کودک می‌تواند چند خشت گلی باشد که برایش معنای سرپناهی امن تحت عنوان کلاس درس بدهد؛ سرپناهی که باد و طوفان نتواند آن را واژگون کند و حادثه‌ای به بار بیاورد. یکی از الزامات تحقق عدالت آموزشی، وجود مدارس و کلاسهای درس استاندارد و باکیفیت است اما یکی از چالش‌های آموزش در نقاط مختلف کشور به‌ویژه مناطق کم‌برخوردار و محروم، کمبود مدرسه و کلاس درس ایمن و استاندارد است، اما مگر اینها برای تمام کسانی که در وزارت آموزش‌وپرورش پست و مقام گرفتند، اهمیتی داشته و دارد؟
چندی پیش بود که یک کلاس کانکسی در روستای «باغ‌یری» مراغه بر اثر شدت طوفان و گردباد واژگون شد که متاسفانه پنج دانش‌آموز و یک معلم حاضر در کانکس مصدوم شدند. مهم‌ترین دلیل واژگونی کانکس متصل نبودن این کانکس به زمین بود. عدم تهویه مناسب و نبود وسایل گرمایشی و سرمایشی، فضای اندک، گرم شدن بیش‌ازحد در تابستان و سرمای نامناسب در فصول سرد ازجمله مشکلات مدارس کانکسی است. هرچند همین کانکس غیرایمن برای عده‌ای دیگر که در چادر یا زیر برف و آفتاب تحصیل می‌کنند هم می‌تواند آرزو باشد. در واقع این آرزوها کیلومتر به کیلومتر جنس‌شان با یکدیگر فرق می‌کند و به‌وضوح تفاوتی عمیق را نشان می‌دهد و معنایش تبعیض در تحصیل است؛ تبعیضی که قرار بود بساطش جمع شود، اما آنچه این روزها جمع‌شده بساط درس است، نه بی‌عدالتی آموزشی. اما مسئولان وعده داده‌اند تا این مدارس جمع‌آوری شود.
مجید عبداللهی، معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور می‌گوید: افتتاح دومرحله‌ای پروژه‌های عمرانی فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی در کشور را داشتیم که یکی در پایان مهرماه سالی که گذشت و دیگری در دهه فجر افتتاح شد و در مجموع دوهزار و ۹۷۰فضا بالغ بر ۱۳هزار و ۲۳۰کلاس درس و حدود یک‌میلیون و ۷۰۰هزار مترمربع زیربنا در سطح کشور به بهره‌برداری رسید. ما به فضاهایی توجه کردیم که در توسعه فضاهای آموزشی کمتر مورد اقبال بوده‌اند؛ به عنوان نمونه، توجه به نقاط روستایی یکی از همین موارد است. همه فکر می‌کنند چون تعداد دانش‌آموز روستایی کم شده، فضاهای آموزشی روستایی نیز خالی شده است، ولی ما در نقاط روستایی و حاشیه‌ای نکته‌ای که مدنظر داریم کیفیت‌بخشی است. از منظر کیفیت‌بخشی فضاهای آموزشی کانکسی در کشور، فضاهای تخریب و بازسازی، فضاهایی که نیازمند جایگزینی با فضاهای ایمن بوده‌اند، توجه جدی صورت گرفته است و حدود ۶۴درصد از پروژه‌هایی که در ۱۴۰۲ افتتاح کردیم، پروژه‌های روستایی بود.
معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس کشور خاطرنشان کرد: مدرسه ۴۰کلاسهای که در کرمان افتتاح کردیم، به‌عنوان بزرگ‌ترین مدرسه‌ای که امسال افتتاح شد معادل ۲۰ یا ۳۰مدرسه روستایی در کشور است که فضاهای آن یک کلاسه یا دوکلاسه است.
عبداللهی با بیان اینکه مدارس کانکسی حتما جمع‌آوری می‌شود، اظهار کرد: ما هزار و ۷۳مدرسه کانکسی در کشور داشتیم که تامین منابع برای جمع‌آوری آنها انجام شده است و حدود ۶۰۰میلیارد تومان هزینه‌های مربوط به این موضوع تامین و پرداخت شده و حدود ۵۷۰کلاس درس آن تحویل داده و در اختیار فعالان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. وی در ادامه اضافه کرد: سیستان و بلوچستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و آذربایجان شرقی ازجمله استان‌هایی هستند که برنامه‌ریزی ویژه می‌خواهند. حتما سیاستگذاری که وزیر دستور دادند به‌جد در نوسازی دنبال می‌شود. معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس کشور در پایان ابزار امیدواری کرد که با منابع ارزی و کمک ۶۰میلیون دلاری دولت از محل بند۳ حساب ذخیره ارزی و سایر منابع اعتباری که برای این امر پیش‌بینی‌شده، بتوان تمامی مدارس کانکسی را جمع‌آوری کرد.
حق مسلم دانش‌آموزان
حمیدرضا خان‌محمدی، رییس سازمان نوسازی، در گفت‌وگو با «آگاه» می‌گوید: «تحصیل در مدرسه مناسب برای تمام دانش‌آموزان کشورمان یک حق است که در این راستا تمام تلاشمان را خواهیم کرد. مدارس سنگی و کانکسی تا پایان سال۱۴۰۳ باتوجه‌به اولویت‌ها در هر منطقه، ساماندهی خواهند شد. در این بین ساماندهی مدارس کانکسی بالای ۱۰دانش‌آموز و مدارس سنگی بالای سه‌کلاسه و ۴۵دانش‌آموز در اولویت قرار خواهند گرفت.» او می‌افزاید: «برخی از مدارس سنگی جزو میراث فرهنگی و هویت منطقه هستند که مقرر شد با هماهنگی میراث فرهنگی تصمیم‌گیری و درصورت نیاز به نگهداری مقاوم‌سازی شوند.»
نگاهی به آمار
تعداد کل هزار و ۷۳کانکسی که در برخی مناطق دانش‌آموزان در آن درس می‌خواندند، تاکنون ۳۶۳کانکس با ۶۰۰کلاس درس جایگزین شده و ۷۱۰کانکس باقی مانده که تا پایان سال مالی۱۴۰۲ این تعداد نیز با اولویت کانکس‌های بالای ۱۰دانش‌آموز ساماندهی شوند.