آگاه: چندسال پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در خلال بیانات مهم خود در حرم مطهر امام خمینی رحمه‌الله‌ علیه، انقلابی‌گری را مفهومی مشکک (مقول به تشکیک) دانستند. به ‌نظر می‌رسد اینکه مفهوم مشکک چیست و تشکیکی بودن انقلابی‌گری به چه معناست، قدری نیازمند تبیین باشد.

در مباحث فلسفی، مفهوم کلی از جهت اینکه بر همه افراد و مصادیقش به یک نحو صدق می‌کند یا نه، بر دو قسم است: «کلی متواطی» و «کلی مشکک». کلی متواطی به مفهومی اطلاق می‌شود که بر تمام مصادیقش به‌طور یکسان و یکنواخت صدق کند. یعنی مصادیقش از جهت آن مفهوم کلی با هم یکسان‌اند و تفاوتی بینشان نیست؛ برای مثال، «انسان» یک مفهوم کلی متواطی است که بر تمامی انسان‌ها به‌طور یکسان صادق است و نمی‌توان گفت شخصی از شخص دیگر انسان‌تر است؛ زیرا انسانیت درجات و شدت و ضعف ندارد. اما کلی مشکک آن مفهومی است که بر افراد و مصادیقش به‌طور متفاوت و غیریکسان (با شدت و ضعف) تعلق می‌گیرد؛ یعنی میان مصادیقش از جهت صدق این مفهوم، تفاوت وجود دارد و این مفهوم، بر بعضی بیشتر و بر بعضی کمتر صدق می‌کند؛ برای مثال، مفهوم «نور و روشنایی» یک کلی مشکک است، زیرا مصادیق آن پدیده‌هایی از قبیل خورشید، ماه، چراغ، آتش و غیره هستند که روشنی آنها یکسان نیست و مثلا نورانیت و روشنایی خورشید به‌مراتب بیش از چراغ است؛ لذا چنین مفاهیمی را که صدق آنها بر مصادیقشان متفاوت و گوناگون است، کلی مشکک و خود این تفاوت را «تشکیک» می‌گویند.

براساس این تعریف، وقتی «انقلابی‌گری» را یک مفهوم مشکک می‌خوانیم، بدین معناست که این مفهوم دارای مراتب و درجاتی است که تجلی آن در شخصیت و روحیات افراد انقلابی ممکن است شدت و ضعف داشته باشد؛ یعنی می‌توان افراد بسیاری را تصور کرد که همگی واجد معیارهای انقلابی‌گری هستند اما صدق این مفهوم بر آنها یکسان نیست، بلکه در برخی برجستگی و ظهور بیشتری دارد و در برخی کمرنگ‌تر است. دقیقا براساس همین تعریف تشکیکی است که رهبر معظم انقلاب اظهار می‌دارد: «این هم خطاست که ما از همه‌ کسانی که انقلابی هستند، یک نوع عمل انقلابی توقع داشته باشیم؛ یا یک درجه از انقلابی‌گری توقع داشته باشیم... ممکن است یک نفر نسبت به مفاهیم انقلاب و عمل انقلابی بهتر حرکت کند، یک نفر به آن خوبی حرکت نکند اما در همان راه دارد حرکت می‌کند. اینکه ما هرکسی خوب حرکت نکرد یا به‌طور کامل حرکت نکرد، متهم بکنیم به غیرانقلابی یا ضدانقلابی این هم خطاست؛ نه، ممکن است یک نفری صد درجه میزان حرکت او ارزش دارد، یک نفری کمتر ارزش دارد، یک نفری از او کمتر ارزش دارد اما همه در این راه حرکت می‌کنند. مهم این است که آن شاخص‌ها تطبیق بکند. مهم شاخص‌هاست. مهم این است که آن کسی هم که با آن شدت و با آن جدیت حرکت نمی‌کند، شاخص‌های انقلابی‌گری را داشته باشد. اگر این شاخص‌ها وجود داشت، آن‌وقت طرف انقلابی است، فرد انقلابی، مجموعه‌ انقلابی، دولت انقلابی، سازمان انقلابی؛ عمده این است که شاخص‌ها را بشناسیم... (بیانات در مراسم بیست‌وهفتمین سالگرد رحلت امام خمینی، چهاردهم خرداد ۱۳۹۵)