آگاه: در شرایط کنونی باتوجهبه حضور پررنگ فضای مجازی، نقش رسانه ملی در برگزاری و پوشش برنامههای انتخابات بیشازپیش حائزاهمیت است و میتواند با برنامهریزیهای مناسب جایگاه خود را نزد افکار عمومی جامعه هویدا و آشکار سازد. در پارهای اوقات دیدگاهها نسبتبه رسانهها در زمان برگزاری انتخابات فقط محل تبلیغات است، اما رسانهها باید مطالبهگران اصلی باشند، چراکه پل ارتباطی بین مردم و مسئولان شناخته میشوند. رسانهها بهویژه رسانه ملی میتوانند با انعکاس هنرمندانه و موثر فضای انتخاباتی کشور، رسالت خود در راستای دیپلماسی عمومی منجر به تقویت قدرت نرم انجام دهند.
نقش اساسی صداوسیما در انتخاباتی زودتر از موعد
در این مدت وظیفه جانشینی رییسجمهوری برعهده محمد مخبر، معاون اول رییسجمهوری است؛ وظیفهای سنگین که به نظر میرسد باید در راستای اهداف و آرمانهای رییسجمهوری فقید سید ابراهیم رئیسی تداوم یابد و سفرهای برنامهریزیشده و افتتاحیهها و سایر اقدامات به همان شکل انجام شود تا مرام و مسلک مردمی و روحیه خدمتگزار دولت تا انتها تداوم یابد.
در این میان و در طول تحقق اقدامات این ۵۰روز، متولیان سیاسی موظف هستند انتخابات ریاستجمهوری را برگزار کنند و صداوسیما بهعنوان یکی از مهمترین ارکان برگزاری پرشور انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ نقش مهمی را برعهده دارد. این ۵٠روز آینده دوره بسیار مهمی بوده، اما مسلم است که امور جاری کشور در همان مسیر حرکت خود ادامه خواهد داشت. مسئولان با قدرت بیشتر به وظایف خود عمل خواهند کرد تا فرآیند قانونی تعریفشده طی شود و رییسجمهوری آینده انتخاب شود. چهاردهمین دوره از انتخابات پیشبینینشده و زودتر از موعد رقم خواهد خورد؛ اتفاقی که بیش از چهار دهه است که در کشور رخ نداده است. حال صداوسیما وظیفه دارد برنامهریزیهایی را که در مدت یکسال انجام میداد ظرف ۵۰روز انجام دهد و مدیریت بحران داشته باشد و عملکردی استثنایی از خود نشان دهد، چراکه براساس قانون میبایست انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری در خرداد سال۱۴۰۴ و بعد از پایان دوره چهارساله دولت سیزدهم برگزار میشد اما بهعلت سانحه بالگرد حامل آیتالله سید ابراهیم رئیسی، رییسجمهوری و همراهانش و شهادت آنان، زودتر از موعد برگزار میشود. اولین جلسه ستاد انتخابات با حضور همه بخشهای محتوایی، پشتیبانی و فنی روز اول خرداد تشکیل شد. پیمان جبلی، رییس رسانه ملی، روز چهارشنبه و طی مراسم تشییع شهیدان خدمت، آمادگی صداوسیما برای برگزاری این دوره از انتخابات و تولید برنامههای متنوع در راستای حضور حداکثری و مشارکت مردم در انتخابات را اعلام کرد. این دوره بسیار مهم است و با وجود محدودیت زمانی به نسبت ادوار گذشته، طراحی برنامهها حتما متفاوت خواهد بود، اما آنچه مسلم است این است که امور جاری کشور در همان مسیر ادامه یابد و مسئولان صداوسیما با قدرتی بیش از قبل به وظایف خود ادامه دهند تا براساس فرآیند قانونی که در قانون اساسی تعریفشده، برنامههای مربوط به انتخابات دولت چهاردهم را بهدرستی پوشش دهد تا در ۵۰روز آینده رییسجمهوری جدید انتخاب شود.
مناظرههایی پابرجا
مناظرات انتخاباتی نامزدها در ادوار گذشته مورد اقبال عموم مردم قرار گرفته بود، علاوهبرآن برنامههای رسانه ملی درخصوص انتخابات همچون مستند و گفتوگوهای ویژه خبری، جریانساز و موثر بودند. باتوجهبه محدودیت زمانی گمانهزنیها بر آن بود که برای چهاردهمین دوره از انتخبات ریاستجمهوری شاهد چنین برنامههایی نخواهیم بود اما رییس صداوسیما از پخش قطعی اینگونه برنامهسازی با وجود برخی حواشی و پیچیدگیها خبر داد، امید داریم با درنظرگرفتن کمبود زمانی مناظرهها به شکلی موثرتر و به دور از آسیبهایی که در دورههای قبل برگزار شود.
سرپرست ستاد انتخابات رسانه ملی
محمدعلی صائب، سرپرست ستاد انتخابات رسانه ملی شد. او مدیر دفتر رییس سازمان صداوسیما در زمان دکتر جبلی بود و از شهریور۱۴۰۱ ریاست خبرگزاری صداوسیما را برعهده داشت. در ۱۹اسفندماه ۱۴۰۲ نیز جبلی، صائب را به سرپرستی معاونت سیاسی صداوسیما منصوب کرده بود. حسن عابدینی معاون امور استانهای صداوسیما، در حکمی، ابراهیم شکوری قائممقام این معاونت را بهعنوان دبیر ستاد انتخابات ریاستجمهوری استانها منصوب کرد. همچنین طی حکمی ازسوی محسن برمهانی، معاون سیما «محمدباقر اعلمی» مدیر شبکه تهران، بهعنوان دبیر ستاد انتخابات ریاستجمهوری صداوسیما منصوب شد.
آغاز جنجالها در فضای مجازی علیه رسانه ملی
با شروع رسمی تحرکات انتخاباتی ازسوی مراجع رسمی، کانالهای تلگرامی و برخی رسانهها به انتشار محتوای جنجالی و حاشیهای پرداختند که با اهداف مختلف از جمله فشار به رسانه ملی، ایجاد شور و اشتیاق انتخاباتی و همچنین حضور حداکثری نامزدهای انتخاباتی اصلاحطلب و اعتدالی انجام شد. یک کانال تلگرامی در مطلبی با عنوان «تلویزیون جبلی «لاریجانی» و «ظریف» را بایکوت کرد» نوشت: «ظاهرا با تشکیل ستاد انتخابات در صداوسیما دستور عدم پخش تصویر و صدای برخی چهرههای مطرح برای انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری دوره چهاردهم صادر شده است. در هیچیک از بخشهای خبری، اظهارات و تصاویر علی لاریجانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رییس سابق مجلس و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت روحانی پخش نشد، درحالیکه گفتوگوهای سخنگویان پیشین وزارت امور خارجه پخش شد». اوج واکنشها، بازدیدها و بازنشرها در این چند روز به سخنان کارشناس یکی از برنامههای صداوسیما صورت گرفته است. سخنان کوتاهی که بارها در فضای مجازی و رسانههای داخلی و خارجی بازنشر شد. ویدئویی منتشر شده است که در آن کارشناس صداوسیما در پخش برنامه زنده، اظهارات عجیبی را درباره رییسجمهوری آینده مطرح کرده است و میگوید: «شورای نگهبان کار بسیار خوبی کرد که رقبای ابراهیم رئیسی را در انتخابات۱۴۰۰ ردصلاحیت کرد و الان هم باید رقبا را ردصلاحیت کند تا یک رییسجمهوری شبیه رئیسی در ۸تیر انتخاب شود.»
نقشی انکارناپذیر
این دوره از انتخابات درحالی است که از آبانماه انتخابات آمریکا با حضور دونالد ترامپ برگزار خواهد شد و نقش نامزدها و ریاستجمهوری آینده ایران در تقابل و مواجهه با رییسجمهوری احتمالی جمهوریخواهان جنگطلب ایالاتمتحده بسیار موثر و تعیینکننده خواهد بود و نقش رسانه ملی در تبیین و تحلیل این روند انکارناپذیر است، چراکه با وجود بحران پیشآمده نقش رسانهها بهویژه رسانه ملی بهعنوان نمایندگان افکار عمومی و رکن چهارم دموکراسی در ایام انتخابات بیش از پیش اهمیت مییابد و با اقداماتی مناسب چون پخش مناظرهها و برنامههای تبلیغاتی نامزدها کمک شایانی به افزایش آگاهی و شناخت مردم، حضور گسترده و درنهایت انتخاب اصلح داشته باشند. رسانهها بخش جداییناپذیر زندگی مردم شدهاند و بهعنوان یکی از دستگاههای فراگیر و گسترده در دسترس همگان قرار دارند، در چگونگی شکلگیری رفتارهای سیاسی و انتخاباتی موثر و تعیینکننده هستند؛ ازاینرو علاوهبر توجهبه کارکردهای مثبت و سازنده آن در توسعه سیاسی جوامع، باید با تدوین راهبردها و سیاستگذاری مناسب به منظور تقویت مبادلات فرهنگ اسلامی- بومی در تقویت و رشد رفتار انتخاباتی شهروندان گام برداشت و توسعه سیاسی در رفتار انتخاباتی را به نسلهای آینده منتقل کرد.