آگاه: در سالهای اخیر و پس از تاکیدات مقام معظم رهبری بر جهاد تبیین، این کلیدواژه به یکی از واژگان پرتکرار در ادبیات نظری انقلاب اسلامی تبدیل شده است. گاه البته بهکارگیری این واژه جنبههای تزیینی و سیاستزده نیز داشته است. اما بهراستی نقش رسانهها در جاریسازی این راهبرد چیست و کدام رابط رسانهای بهترین ظرفیت را برای تبیین ایجاد میکند؟ پاسخ به این پرسشها در شرایطی که شبکههای اجتماعی و هوش مصنوعی ذهن مخاطبان و متخصصان را به خود مشغول ساخته است، پیش از هر گزینه دیگری اذهان را متوجه بهکارگیری ابزارهای فناورانه و استفاده از آخرین ظرفیتهای آن برای ارائه یک پیام به مخاطبان مینماید.
این واقعیت که موازنه مصرف رسانهای به نفع آخرین ابداعات فضای مجازی در حال تغییر بوده، مشهود و غیرقابل انکار است؛ اما مسئله اینجاست که در ارزیابی و تصمیمگیری نمیتوان تنها به این شاخص اکتفا کرد. برای هر مجموعه رسانهای لازم است تا با درنظرگرفتن راهبردها و جامعه مخاطب بهترین شیوه را در برقراری یک تعامل پایدار اتخاذ کند. از سوی دیگر، کمعمق شدن محتوا و پرشتاب شدن آن اگرچه مخاطب را با حجم گستردهای از دادههایی که پیش از این به آنها دسترسی نداشت مواجه ساخته اما درعینحال قدرت تحلیل او را نیز در این انبوه نامتجانس محتوا بهشدت کاهش داده است. شاید بتوان گفت انبوه محتوا بهجای تسهیل، تصمیمگیری را دشوارتر ساخته است.
سرعت و تنوع اطلاعات عرضهشده فارغ از صحت و دقت آن به قدری اهمیت پیدا کرده که گاه بیش از درستی و صداقت در اطلاعرسانی، حتی مخاطب نخبه را به اخبار غیررسمی و محرمانه وابسته ساخته است و در اغلب موارد منتظریم تا یک خبر پشت پرده ما را شوکه کند و بهناگاه واقعیت را آشکار نماید. سادهترین تعبیری که درمورد جهاد تبیین نیز ارائه میشود با این نگاه منطبق است. اما ما در گروه رسانهای مهر لازم دیدیم تا کمی عمیقتر به مسئله نگاه کنیم و پیش از هر تصمیمی ابتدا ببینیم مهمترین شاخصهای مورداشاره ازسوی مقام معظم رهبری در تشریح جهاد تبیین چه بوده است.
دو نمایه اصلی در بیانات ارائهشده در مبحث جهاد تبیین پرتکرار و به لحاظ رسانهای حائز اهمیت بودهاند؛ نخست ایجاد آگاهی و پس از آن امیدآفرینی، بر همین مبنا سوال اصلی ما شکل گرفت که گروه رسانهای مهر برای تکمیل چرخه ایجاد آگاهی به چه رابطه رسانهای نیاز دارد؟ اتفاقا برعکس رویکرد معمول رسانهها که امر مهم ایجاد آگاهی را پیش از هرجا در فضای مجازی جستجو میکنند، به دلایلی که ذکر شد به نظر میرسید فضای مجازی بهتر مناسب این امر نیست؛ چه بسا پیشتر خبرگزاری مهر در این عرصه فعال و نقشآفرین بود و ظرفیت شبکههای اجتماعی آن نیز نمیتوانست بهطور دقیق این هدف را محقق نماید. اگرچه بهینهسازی افزایش اثربخشی شبکههای اجتماعی خبرگزاری حتما امری ضروری و بهصورت مستمر لازم است اما ایجاد آگاهی امری زیرساختی و نیازمند تمرکز بیشتر است. باید گفت آنچه آگاهی ما را شکل میدهد مجموعهای از دادههای متعدد در اختیار ما نیست، بلکه تحلیلی است که این دادهها را یکپارچه و بستهبندی میکند.
سرعت پرشتاب خبررسانی کمتر این فرصت را به خبرگزاریها قرار میدهد تا فراتحلیل لازم را در اختیار مخاطب قرار دهند. فارغ از نگاه غالب فناوری پایه که تطبیق با روندهای پرشتاب فناوری را تنها راه موفقیت آنها میدانند، گروه رسانهای مهر به این نتیجه رسید که نقش منحصربهفرد روزنامهها در دنیای امروز هم فراموششدنی نیست و مخاطبی فرصت آگاه شدن را دارد که تحلیلها و فراخبرهای متقنی زمینه شکلگیری باورهای او را مهیا کند. بر همین اساس، امروز روزنامه آگاه به خانواده گروه رسانه مهر اضافه شده است. باور داریم تعامل با مخاطب تحلیل ما را تقویت میکند و ظرفیت فراگیری بیشتری را ایجاد مینماید؛ پس بهعکس بسیاری از رسانهها، فضای مجازی برای ما نقش رسانه مکملی را دارد که ظرفیت ارتباطات دوسویه با مخاطب را برایمان مهیا میکند و ما مشتاقانه خواهیم کوشید تا به این هدف برسیم. به لطف خداوند، امیدوار و به همت همکارانمان، مفتخریم.