آگاه: برنامه صداوسیما در روزهای اخیر ازسوی پیمان جبلی، رییس رسانه ملی مشخص شده بود. برای این دوره از انتخابات پنج مناظره، سه میزگرد، برنامه صف اول، گفتوگوی ویژه خبری، برنامه بدون تعارف، چهار مستند رادیویی و تلویزیونی و برنامه رو به دوربین تدارک دیده شده است که در این برنامه قرعهکشی با اجرای یراقبافان تکلیف برنامههای انتخاباتی روشن شد.
قدرت رسانه
نقش رسانهها بهعنوان نمایندگان افکارعمومی و رکن چهارم دموکراسی در ایام انتخابات بیش از پیش اهمیت مییابد. بهویژه این دوره از انتخابات ریاستجمهوری که زودتر از موعود مقرر برگزار میشود. در این دوره نیز مانند دورههای پیشین پخش مناظرات و برنامههای تبلیغاتی نامزدها کمک شایانی به افزایش آگاهی و شناخت مردم، حضور گسترده و درنهایت انتخاب کاندیدا اصلح خواهد داشت. در شرایط کنونی باتوجهبه حضور پررنگتر فضای مجازی، نقش رسانه ملی در برگزاری و پوشش برنامههای انتخابات بیشازپیش حائزاهمیت است و با برنامهریزیهای مناسب میتواند جایگاه خود را نزد جامعه آشکار سازد.
شروعی توأم با بدسلیقگی
شروع آیین قرعهکشی با تلاوت آیاتی از قرآن مجید همراه بود که دقایق طولانی ادامه داشت. بعد از آن مجید یراقبافان که اجرای برنامه را برعهده داشت مخاطبان را به صحن حرم مطهر امامرضا(ع) هدایت کرد تا این آیین با صلوات خاصه امامرضا(ع) آغاز شود. پس از آن پیمان جبلی در مقابل دوربین حاضر شد تا مراسم بهصورت رسمی ادامه یابد. برای این آیین بخشهای گوناگونی پیشبینی شده بود که موجب شد برنامه بیشازحد معمول طولانی شود. بخشهایی که میتوانست از کنداکتور برنامه حذف شود یا حداقل بهصورت کوتاهتری برگزار شود، مانند سرود جمعی از نوجوانان یا آیتمهایی که هریک در طولانی شدن مراسم دخیل بود. در بخشی از این مراسم، مادر شهید زینالدین سخنانی را مطرح کرد که واکنشهایی هم در فضای مجازی بههمراه داشت. نکته قابلتامل در این بخش آن بود که گویی تلاش میشد تا پاسخ بخشهایی از سوالاتی که از ایشان پرسیده میشد همراستا با اهداف مجری باشد؛ بهعنوانمثال، پرسشگر در نخستین سوال با قطع سخنان مادر شهید زینالدین از او میپرسد: «الان بخواهید رأی دهید ملاک شما برای انتخاب شخص چیست؟ بر چه اساسی انتخاب میکنید؟» و زمانیکه که مادر شهید میخواهد پاسخ دهد، او اینگونه پرسشش را ادامه میدهد که «به کسی رأی میدهید که...» تا جمله را مادر شهید تکمیل کند. و در بخش پایانی نیز پرسشگر به حالتی دیکتهوار تلاش دارد تا پاسخها ازسوی مادر شهید بیان شود. این حضور کوتاه مادر شهید زینالدین اگرچه شاید به پنج دقیقه هم نرسید اما در همان زمان کوتاه هم شیوه سوال و جواب به گونهای بود که نهتنها بازتاب مثبتی نداشت، بلکه واکنشهایی را هم در پی داشت. این در حالی است که ظاهرا بنا بود تا با دعوت از یک مادر شهید روی برخی مبانی اخلاقی برای انتخاب شخص اصلح تاکید شود اما از همین ابتدا با نوعی بدسلیقگی و کجسلیقگیها مواجه شدیم؛ البته باید گفت این پرسش و پاسخها به جهت حمایت از نامزد خاصی نبوده است اما با سوءبرداشتها بهراحتی میتواند اعتبار تلویزیون را در مقابل مخاطب زیر سوال ببرد. نورپردازی و کارگردانی نامناسب، تاخیر هنگام پخش، نوع برگزاری مراسم و... در همان وهله نخست موجب شد که با برنامهای کسلکننده و بهدور از فضای حرفهای روبهرو شویم. انتظار میرفت با برنامههای اعلامشده ازسوی رییس صداوسیما و بهرهگیری از نظرات نخبگان و اندیشکدهها شاهد مراسماتی بینقص باشیم اما گویی زمان کوتاه رسانه ملی برای برپایی برنامههای زودتر از موعد انتخابات موجب شده تا در برپایی مراسم قرعهکشی دچار چالش شود و نتواند آنطور که باید و شاید از عهده آن برآید.
درباره مراسم قرعهکشی تبلیغات کاندیداها در رسانه ملی
میتوانست بهتر باشد!
دیروز و پس از اعلام رسمی و نهایی لیست افراد احراز صلاحیتشده ریاستجمهوری، تلویزیون بهصورت ویژه و فوری مکرر بهصورت زیرنویس اعلام کرد که که قرار است پس از خبر ساعت۲۱ ویژهبرنامه قرعهکشی و تعیین برنامههای تبلیغاتی نامزدها انجام شود و کنداکتور نهایی این ویژهبرنامههای انتخاباتی مشخص شود. بهتبع همه مخاطبان رسانه ملی و آنهایی که بهنوعی درگیر این رخداد شدند، پای تلویزیون نشستند که برنامه سر موعد شروع و درنهایت یکساعت به پایان برسد. اما چیزی که بیننده در پیش روی خود دید، تاخیر حدود دوساعته برای شروع رسمی این برنامه و قرعهکشی بود که در همین دوساعت و در حین این برگزاری رسمی، متعدد و بهصورت بینظمی ارتباطهای زنده با خانواده شهدا، مشهد و قم و انجام یک قرائت یکسری دعا و مناجات و نیز مصاحبه تصویری برقرار بود و ناهماهنگی در سین برنامه و اجرای نهایی موج میزد. برنامهای که باید کاملا حرفهای و رسمی به این حوزه تخصصی کاملا سیاسی بپردازد و در کنارش گریزی نیز به یکسری اشارات اعتقادی، ملی و مذهبی بزند. اما شاهد غلبه چنین رویهای آن هم مشوش و غیرحرفهای باتوجهبه ادعاها و نکاتی که رییس سازمان ملی در نشست خبری به همین مناسب داشت، برپا شد. پیمان جبلی در نشست خبری ستاد انتخابات رسانه ملی بهنوعی از ارائه محتوا و ویژهبرنامههای تبلیغاتی کاندیداها باکیفیت بالا و حضور و نقش پررنگ صداوسیما در این زمینه خبر داد. اما چیزی که در همین بدو شروع و در مراسم قرعهکشی رخ داد، خلاف همه این نکات پشت تریبون بود. چیزی که ما از این برنامه حدود چهارساعته دیدیم یک برنامه مناسبتی ملی مذهبی خارج از محفل رسمی سیاسی انتخابات بود که بیننده را خسته میکرد و جدای از نکات فنی رسانهای از استودیو، نورپردازی، تاریکی حضور مهمانان ویژه، بلاتکلیفی سین برنامه و غیره، درنهایت برنامهای مناسب برای همه افکار جامعه باتوجهبه سند تحول رسانه ملی نبود. برنامه طوری پیش رفت که شائبه سوءگیری فکری و اعتقادی غالب برای آن میشد متصور شد. در هر صورت مراسم این دوره چندان تفاوتی از منظر مکانیزم اجرای رسمی، با مراسمهای ادوار گذشته نداشت، مگر در برخی جزییات که لزوما قابلاعتنا نیست.