آگاه: مناظره انتخاباتی قطعا برای ایجاد شور انتخاباتی و ایجاد چالش و گفتوگوی منطقی و درعینحال هیجانی میبایست طراحی شود تا موجب توسعه نظام شناختی و معرفتی مخاطب و درعینحال تحریک احساسات انتخاباتی او شود.
اما آنچه در مناظره اول شاهد بودیم مناظره نبود حتی شبیه آن.
شاید روشهای غیرمنطقی گذشته و بداخلاقیهای برخی مناظرات در دورههای پیشین، صداوسیما و نامزدها را به این سمت سوق داده است اما باید گفت: نه به آن شوری شوری، نه به این بینمکی. آنچه در این مناظره شاهد آن بودیم بیشتر شبیه کلاسهای درس بود تا جلسات مناظره، کلاس درسی که معلم سوالی میکند (گویا سوالات هم قبلا داده شده بود) و شاگرد و دانشجو هم چهار دقیقه فرصت دارد بهصورت کتاب باز پاسخ دهد؛ آنهم پاسخهای کلی و کلیشهای که در مغازه هر عطاری پیدا میشود.
به نظر میآید با این روش نه وجه شناختی مردم تقویت میشود و نه احساسات مخاطب برانگیخته میشود.
چون نه از مجری کارشناس و مسلط به موضوع و برخوردار از تسلط حرفهای و رسانهای خبری بود نه از سوالات دقیق و نقطهزن و نه از طراحان و کارشناسان زنده و حاضر در استودیو؛ سوالات کلیشهای و پاسخها هم کلیشهای بود، مثلا اینکه تورم بالای ۴۰درصد در کشور یک مشکل اقتصادی جدی و اساسی است همه میدانیم یا جوابهای کلی مبنی بر اینکه تورم باید کنترل شود؛ نقدینگی باید کنترل شود؛ سیاستهای ارزی باید درست شود و … را همه میدانند، مهم این است که کارشناسارشد اقتصادی بهصورت دقیق چالشهای اصلی موضوع تورم را مطرح کند، مثلا بگوید خلق پول یکی از دلایل تورم است اما اینکه خلق پول ازسوی چه مرجعی صورت میگیرد و چالشهای این حوزه چیست و چگونه میخواهید این موضوع را کنترل کنید یا موضوع دیپلماسی اقتصادی و چالشهای ما در این حوزه چیست و گرانیگاه موضوع دیپلماسی اقتصادی ما کجاست؛ مشکل و چالشهای آن کدام است و اگر نامزدی در پاسخ و بیان و گزارههای خود دچار نقص و نقض است؛ از نظر دیگران این نقص و نقض چیست؟ و دیگر نامزدها پاسخ دیگر نامزدها را به چالش بکشند.
بههرحال اگر میخواهیم کسانی را که با صندوق قهر کردهاند به صحنه بیاوریم یا شناخت مردم را از رویکردها و تواناییهای نامزدها ارتقا ببخشیم با این روش اتفاقی نمیافتد و برنامه مناظرهها خستهکننده و بیحاصل خواهد شد؛ لذا نیازمند این هستیم که: فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم.
۳۰ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۱
حسن صفرخانی ـ آگاه امور بینالملل