آگاه: در جریان مناظره شب گذشته که از ساعت ۲۰ آغاز شد و تا ۱۲ شب استمرار داشت، آقایان مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و مصطفی پورمحمدی ۶ کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری به سوالاتی در زمینه فرهنگ پاسخ دادند.
مناظره شب گذشته نسبت به دو مناظره قبلی که با محوریت مسائل اقتصادی بودند، اندکی چالشی‌تر و داغ‌تر بود، گویا آفتابِ تیزِ تموز(اول تابستان) بر حرارت کلام نامزدها نیز اثر گذاشته بود. دو مناظره قبلی اگر چه مشاجراتی خفیف و البته دوستانه بین برخی کاندیداها ایجاد شد، اما محوریت غالب در آن دو مناظره، وعده و بشارت بود و هر کدام از کاندیداها از برنامه‌های قابل تحقق خود سخن می‌گفتند؛ نامزدی از حل مشکل مسکن طی ۵ سال سخن گفت و نامزدی دیگر بر تغییر ریل نظام آموزش و پرورش تاکید کرد.
مردم به مناظره‌ها اقبال دارند
اگر چه نظرسنجی‌هایی از نهادهای افکارسنجی پیرامون میزان اقبال مردم به تماشای دو مناظره قبلی منتشر شده بود و یکی از نهادهای معتبر این حوزه اعلام کرده بود که حدود ۷۰ درصد مردم دو مناظره ابتدایی را تماشا نکردند، اما نمی‌توان کتمان کرد که موضوعات مطرح شده در آن دو مناظره به موضوع روز و پربحث فضای مجازی ایرانیان تبدیل شد؛ مناظره دیشب نیز از این قاعده مستثنی نبود و در همان حین مناظره، گشت و گذاری در محیط کنشگری مجازی ایرانیان نشان می‌داد که لحظه به لحظه اخبار مناظره و موضوعات مطروحه در آن، مخابره می‌شود و همان موضوعات به مَحمل منازعه کلامی هواداران نامزدها و البته سایر کاربران بدل می‌شود.
انتقادات و تعریضاتی به برخی از کنش‌ها و نمودهای دو مناظره قبلی وارد بود؛ از جمله کسل‌کننده بودن، دیالوگ‌های دو نفره‌ی غیرمنسجم و خارج از محتوا و همچنین برخی کلی گویی‌ها و ارجاعات بلاوجه. این قبیل کنش‌ها و نمودها در مناظره دیشب کمتر رخ داد و نامزدها تلاش کردند منسجم‌تر و البته چالشی‌تر به بحث بپردازند. اما همانطور که در سطور ابتدایی این وجیزه اشاره شد، محتوای مناظره دیشب، مقولات فرهنگی بود؛ فرهنگی که در جامعه اسلامی ما یک رکن رکین و زیربنای اجتماعی است و بر سایر مقولات اعم از اقتصادی و سیاسی و اجتماعی، تأثیر دارد. مناظره فرهنگی شب گذشته، با موضوع حقوق و جایگاه زنان آغاز شد؛ زنانی که ستون‌های حریم خانواده در جامعه اسلامی هستند و در نظام جمهوری اسلامی، نقش‌آفرینی آنها در جامعه با حفظ نقش مقدس‌شان در خانواده، مضاعف شده است و فرصت‌های شگرفی برای آنها ایجاد گشته است.
چرا از مطالبه‌گر بودن انقلاب اسلامی در بحث زن، چیزی نگفتید؟!
«در مسئله‌ی زن، موضع ما در قبال مدّعیان ریاکار غربی، موضع مطالبه است، موضع دفاع نیست»؛ این بخشی از فرمایش رهبر انقلاب است که به کرّات در نشست‌ها و دیدارهایی با محوریت موضوع زن، بیان فرموده‌اند؛ اما متأسفانه شب گذشته هیچکدام از نامزدها به این عرصه ورودی نداشتند و دفاع از موضع مستحکم و مستدل نظام در مقوله کرامت و حقوق زن را مغفول گذاشتند؛ کرامت و حقوقی که در دنیای غرب دهه‌هاست پایمال می‌شود. البته ناگفته نماند که یکی از کاندیداها در مناظره دیشب به درستی اشاره کرد که باید به گونه‌ای عمل کنیم که زنان در دو راهی حضور در خانواده و حضور در اجتماع قرار نگیرند. کاندیدای دیگری نیز به درستی بر تمرکز دشمنان بر روی زنان جامعه اسلامی ما اشاره کرد و زنان ایران اسلامی را نقطه قوت ملت ما دانست.
ماجرای حجاب‌بان‌ها
در بحث حجاب بانوان نیز بحث‌های صریح و خوبی درگرفت؛ کاندیدایی که دیشب متهم شد ابداع‌کننده و تسهیل‌گر طرح موسوم به «ححاب‌بان‌ها» بوده است، در همین زمینه گفت که درباره حجاب باید صریح صحبت کنید؛ حجاب هم شرعی است هم قانونی، ولی نوع مواجهه با بی‌حجابان جز از طریق احترام میسر نیست.
البته برخی از ناظران و تحلیلگران در همان اثنای مناظره دیشب چنین نوشتند که کاندیدای مورد اشاره در بحث «حجاب‌بان‌ها» نباید در موضع دفاعی قرار می‌گرفت و این مقوله را انکار می‌کرد، بلکه باید با حرارت و جدیت بیشتری، بر مقوله رعایت حجاب قانونی اصرار می‌ورزید.
«دغدغه اصلی بانوان حجاب نیست تبعیض در فرصت‌هاست»؛ این گزاره درستی بود که دیشب از لسان یکی از کاندیداها در قضیه حجاب خارج شد. مطابق آمار موجود، فارغ‌التحصیلی بانوان کشور ما با حضورشان در مناصب مدیریتی و کرسی‌های اداری و تخصصی، تناسبی ندارد؛ نقیصه‌ای که حتماً باید نسبت به رفع و ترمیم آن اهتمام داشت. در جریان مناظره دیشب، دو کاندیدای نزدیک به جریان اصلاحات و اعتدال، سعی کردند از موضع دیگری به قضیه زنان بنگرند؛ موضعی که بیشتر جنبه ژورنالیستی و تهییجی داشت؛ یکی از آنها تاکید کرد که اگر رای بیاورم لایحه عفاف و حجاب را پس‌خواهم گرفت! دیگری معتقد بود که داریم دختران را عقدهای می‌کنیم!
کارت اعتباری یک میلیاردی!
در مناظره شب گذشته در میانه‌های بحث داغ پیرامون حجاب بانوان، یکی از کاندیداها، برگه جالبی رو کرد و از کارت اعتباری یک میلیارد تومانی برای خانواده جوانی ایرانی رونمایی کرد. همین کاندیدا البته چند دقیقه قبل از آن نیز وعده داد که چنانچه رئیس‌جمهور شود، سواحل خاص برای جت اسکی زنان ایجاد می‌کند!
همین برگه رو کردنِ کاندیدای مورد اشاره سبب شد صحنه بازی عوض شود و مناظره وارد عرصه مجادله‌های دو نفره شود؛ یکی از کاندیداها که در مناظره دو شب گذشته، مقوله SFO را پیش کشیده بود و آن را در چارچوب ماجرای «کرسنت» به یکی از کاندیداهای دیگر نسبت داده بود، این بار هم نوک تیز انتقاداتش را نثار همان نامزد کرد و خطاب به او گفت: دوستان شما ۳۲ سال کشور دستشان بوده و باید پاسخ دهند چرا کار نکردند؟
بحثِ فضای مجازی و موضوعی که مغفول ماند!
پس از مبحث زنان، مناظره دیشب وارد کانال فضای مجازی شد؛ فضایی که بر خلاف نامش، حقیقی است و بسیاری از مقدرات اجتماعی در آن رقم می‌خورد. تقریباً اکثر کاندیداها دیشب تأکید کردند که با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مخالف هستند و آن را فسادزا می‌دانند. البته هیچکدام از نامزدها به روشنی و وضوح اعلام نکردند که تدبیرشان برای پیشگیری و جلوگیری از شرارت‌ها و اقدامات ضد امنیتی دشمن در بستر پلتفرم‌هایی که پایگاه‌های‌شان در خاک دشمن و در تصاحب دشمن است، چیست؟
البته ناگفته نماند که در همین مبحث، یکی از کاندیداها به درستی به مقوله انحصارگری دشمن و استانداردهای دوگانه او در قضیه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و یادآور شد که دشمن اجازه انتشار تصاویر قهرمان ایرانی مبارزه با تروریسم تکفیری یعنی حاج قاسم سلیمانی را در محیط اینستاگرام نمی‌داد. یکی دیگر از نکات جالب در جریان مناظره دیشب، آن جایی بود که یکی از نامزدها اعلام کرد دولت ۱۱ و ۱۲ را در مسئله فضای مجازی مقصر جدی می‌داند؛ جالبی این قضیه آنجایی است که نامزدِ مورد اشاره خودش از وزرای دولت یازدهم بود.
مبحث دیگری که در مناظره فرهنگی ۶ کاندیدای ریاست‌جمهوری چهاردهم مطرح شد، موضوع تولیدات فرهنگی و نمایش خانگی بود. مقوله ممیزی‌ها و مداخلات برخی نهادها در این حوزه، ترجیع‌بند سخنان دو کاندیدای وابسته به جناح اصلاحات و اعتدال بود؛ یکی از آنها در این بخش از مناظره از کارگردانی نام برد که متخصصِ تولید فیلم‌های سیاه از وضعیت ایران است و تِم اصلی فیلم‌هایش که غالباً با کف و سوت جشنواره‌های خارجی مواجه می‌شود، بازنمایی رذیله‌های اخلاقی نظیر دروغ و خیانت و منسوب کردن این رذایل به جامعه غنی و متدین و عزتمند ایرانی است.
حاشیه‌هایی پر رنگ‌تر از متن
اما مناظره دیشب خالی از حاشیه‌های بعضاً پررنگ‌تر از متن هم نبود؛ آنجایی که دو نامزدِ نزدیک به هم همزمان نامزد دیگری را تلویحاً پوششی خطاب کردند که تا آخر در صحنه انتخابات نمی‌ماند و نامزد مزبور در پاسخ به آنها گفت تا آخر در صحنه می‌مانم و نمی‌گذارم شما رئیس‌جمهور شوید. این نامزد همچنین به دو کاندیدای دیگر توصیه کرد ستادهایشان را هماهنگ کنند تا به گونه‌ای نشود که یک موضوع به صورت توأمان از زبان هر دوی آنها خارج شود.