۱۸ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۰۷

صبح دیروز زمانی که شاخص کیفیت هوای شهر قم به ۳۰۴ رسید، با صدور هشداری شرایط خطرناک اعلام شد. جدی بودن خطر وقتی احساس می‌شود که بدانیم این عدد که از ۲۰۰ بگذرد هوا بسیار ناسالم داریم که قابل تنفس نیست و اما ۳۰۰ به قدری خطرناک است که شاخصی بالاتر از آن در نظر گرفته نشده است!  دیروز دمای هوای قم به ۴۱درجه رسید و کمینه آن نیز ۲۶درجه و متوسط سرعت وزش باد در امروز و فردا از ۱۵ تا ۲۱کیلومتر بر ساعت پیش‌بینی شده است.

آگاه: در پی افزایش احتمال رخداد گردوخاک و وزش باد شدید در استان قم طی روزهای شنبه و یک‌شنبه هشدار هواشناسی سطح نارنجی صادر شد. این شرایط جوی تا روز سه‌شنبه نیز ادامه خواهد داشت و شاهد افزایش دمای هوا تا ۴۴درجه سانتیگراد نیز خواهیم بود.

معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم نیز از افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی، کودکان و سالمندان و مبتلایان به آسم و زنان باردار درخواست شده تا از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را خودداری و از تردد غیرضروری به‌منظور کاهش تماس مستقیم با آلاینده هوا اجتناب کنند. مرکز بهداشت استان از واحدهای صنفی عرضه موادغذایی نیز خواسته تا از قراردادن محصولات غذایی آماده مصرف از قبیل آجیل، خشکبار و… در خارج واحد و کنار معابر عمومی که در معرض آلودگی هوا هستند، خودداری کنند. افرادی که به اقتضای کاری چند ساعت در فضای باز قرار می‌گیرند از ماسک تنفسی مناسب و استاندارد استفاده کنند.چنانچه اعلام شد ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰میکرون بیشترین سهم را در آلودگی هوای این شهر دارند و باوجوداین ادارات قم صبح روز گذشته به‌طور کامل تعطیل نشد و کارمندان دولت تا ساعت۱۱ که تصمیم تعطیلی به آنها اعلام شد، سرکار خود حاضر بودند. دراین‌حال مسئولان استانی با چند توصیه برای حفظ سلامت ساکنان این شهر تلاش کردند. مانند معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم که از افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی و زنان باردار خواست از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را خودداری از تردد غیرضروری اجتناب کنند. همچنین استفاده از ماسک یادآوری شد. همچنین آمبولانس در میادین پرتردد مستقر شد تا سریع‌تر بتوانند به داد افرادی برسند که دچار مسمومیت می‌شوند. همه این اتفاقات هر سال تکرار می‌شوند و انگار آلودگی هوا یک پدیده فصلی است که باید انتظارش را کشید. چرا آلودگی هوای شهرهای بزرگ تمام‌شدنی نیست؟ 

مقصر اصلی آلودگی هوا عوامل تولید است
دکتر یوسف رشیدی، عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ می‌گوید: غلظت آلودگی هوا در هر منطقه تابع دو پارامتر تولید آلودگی (از خودروها، صنایع و منازل) و شرایط هواشناسی است. شرایط هواشناسی (شامل وزش باد، تابش خورشید، دما، وارونگی دما و پایداری) مقصر آلودگی هوا نیستند و نباید در ماه‌های سرد سال مشکلات آلودگی هوا را به گردن آنها انداخت، بلکه مقصر اصلی آلودگی هوا عوامل تولید است که شامل منابع ثابت و متحرک است. 
رشیدی ادامه می‌دهد: مشابه هر فرآیندی درصورتی‌که ما کاری کنیم نتیجه آن را خواهیم دید و مثال‌های متعددی در ارتباط با آلودگی هوا در این زمینه می‌توان اشاره کرد. کاهش بسیار قابل‌ملاحظه سرب از هوای تهران، کاهش الیاف آزبست و کاهش آلاینده منواکسیدکربن نتیجه اقدامات دهه۸۰ است، اما متاسفانه در سال‌های اخیر اقدامات موثری مانند از رده خارج شدن خودروهای فرسوده کلا تعطیل شده است. او معتقد است نوسازی و ارتقای ناوگان حمل‌ونقل عمومی که رکن اصلی کاهش آلودگی هواست نیز متاسفانه وضعیت مناسبی ندارد. 
رشیدی تاکید می‌کند: پرداختن به موضوعات فرعی و بی‌اثر مانند تاکسی برقی و دوچرخه کوچک‌ترین نقشی در کاهش آلودگی هوا ندارد و تا زمانی که حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ سر و سامان نداشته باشد نباید منتظر هوای پاک باشیم. او می‌گوید: در دنیای امروز با اندکی جست‌وجو در اینترنت می‌توان به تجارب کشورهای موفق در خصوص آلودگی هوا دسترسی داشت و کاملا مشخص است که تمرکز اصلی اقدامات روی توسعه سیستم حمل‌ونقل عمومی است و در کنار آن اقدامات دیگر شامل کم کردن انتشار آلاینده‌ها از خودروها و ارتقای کیفیت سوخت و معاینه فنی مورد توجه قرار می‌گیرد.
رشیدی ادامه می‌دهد: نکته مهم در کشور ما این است که اطلاع موثقی از این مسئله که خودروهای تولیدی تا چه زمانی استاندارد تولید را رعایت می‌کنند، وجود ندارد. اطلاعات معاینه فنی خودروها به دلایل مختلف نمی‌تواند مرجع قابل‌اطمینانی از وضعیت خودروهای شهر ارائه کند. به‌عنوان یک پیشنهاد جدی لازم است تا خودروسازان قطعه کاتالیست خودرو را گارانتی مادام‌العمر کنند تا بتوان اطمینان داشت که تمامی خودروها در شهر در استاندارد تولید خود هستند.  این کارشناس می‌افزاید: نکته اساسی دیگر نظارت بر آلودگی صنایع بزرگ نظیر نیروگاه‌هاست تا شائبه استفاده از سوخت‌های سنگین برطرف شود. بهتر است این صنایع اطلاعات سیستم‌های پایش آنلاین نصب‌شده را در اختیار عموم بگذارند تا به‌عنوان مقصران آلودگی هوا بین افکار عمومی جامعه قلمداد نشوند. رشیدی عقیده دارد حل مسئله آلودگی هوا بیش از نیاز به منابع مالی نیازمند یک دانش پویا و جامع از عوامل تاثیرگذار بر آن است و قطعا این مسئله با کار و تلاش و تفکر علمی قابل حل است و ارتباط دادن همه بخش‌های آن به مشکلات مالی کشور درست نیست.