آگاه: به موجب مواد آیین‌نامه داخلی مجلس، سابقه خدمت در مقام‌های مدیریتی موضوع ماده۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری و هم‌ترازان آنان و حداقل ۲۰سال سابقه کار ازجمله شرایط احراز سمت رییس و دادستان دیوان محاسبات است.
انتخاب ۱۱عضو کمیته دیوان محاسبات مجلس
بااین‌حال و در راستای انجام این فرآیند، یکشنبه ۳۱تیرماه، کمیته دیوان محاسبات در کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی برای بررسی سوابق داوطلبان این انتخابات تشکیل و آقایان عباس قدرتی، رحیم زارع، فریدون همتی، محمد آشوری، نبی‌الله محمدی، نجیب حسینی، الهام آزاد، محسن زنگنه، جواد نیک‌بین، جبار کوچکی‌نژاد و محسن بیگلری برای عضویت در این کمیته انتخاب شدند.
ماموریت کمیته دیوان محاسبات
محمدمهدی مفتح در گفت‌وگو با آگاه با اشاره به فرآیند انتخاب کاندیداهای نهایی ریاست دیوان محاسبات و دادستانی این دیوان و معرفی آنها به صحن مجلس، تاکید کرد: ابتدا کمیته‌ای با عنوان کمیته دیوان محاسبات در این کمیسیون تشکیل شده و در ادامه، استعلام‌هایی از افراد ثبت‌نام‌کننده صورت می‌گیرد تا پیشینه این افراد بررسی شود.
سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه در ادامه کمیته مذکور چهار کاندیدا برای ریاست دیوان محاسبات و چهار کاندیدا برای ریاست بر دادستانی دیوان محاسبات را که تایید صلاحیت شده‌اند انتخاب کرده و به کمیسیون برنامه‌وبودجه معرفی می‌کند، بیان کرد: افراد معرفی‌شده در ادامه به کمیسیون برنامه‌وبودجه مراجعه کرده و از پیشینه کاری خود دفاع می‌کنند و نهایتا کمیسیون دو کاندیدا را برای ریاست دیوان محاسبات و دو کاندیدا را برای دادستانی دیوان محاسبات به صحن علنی مجلس معرفی می‌کند.
صف‌کشی ۲۸ متقاضی برای ریاست دیوان و ۲۳ داوطلب برای دادستانی
با این حال و طبق اعلام محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس ۲۸داوطلب برای ریاست دیوان به ترتیب آقایان محمد خدابخشی، سید کاظم دلخوش اباتری، سیدعلی ادیانی، سید احمدرضا دستغیب، سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، محسن پیرهادی، محمد حسینی، سید احمد رسولی‌نژاد، مهدی عیسی‌زاده، حمیدرضا سلیمانیان، داوود دانش جعفری، جواد ابدالی، سعید بیت‌عفری، حسن ونایی، اسدالله عباسی، علی‌اصغر خانی، حسن گروسی، احمد امیرآبادی فراهانی، داوود منظور، حمیدرضا تیموری، احمد لاشکی، پورابراهیمی، ضرغام صادقی، امیرحسین فلاحی، مهرداد بذرپاش، مهدی غضنفری، کیومرث داوودی و محمدعلی عبدالله‌زاده و ۲۳داوطلب برای ریاست دادستانی دیوان محاسبات به ترتیب آقایان هادی رادمان، ابراهیم مولایی‌جم، علی کامیار، مهدی حقیقی، عباس شیرزاد، فیاض شجاعی، سید هادی قره سید رومیانی، مهدیه نورایی، محمدمهدی امامی ناصری، مهدی دواتگری، رجب رحمانی، محسن عمرانی، عیسی مقیمی‌راد، مهدی آقاپور، علی‌اصغر شفیعی، فرهاد تجری، محمدمهدی غمامی، بنیامین شکوه‌فر، داوود محمدی، غلامرضا دلشادی، عبدالمجید اجتهادی و احمد امیرآبادی ثبت‌نام کرده و کمیته دیوان محاسبات از روز گذشته بررسی سوابق این متقاضیان را آغاز کرده است.
رقابت تنگاتنگ
فرآیند بررسی صلاحیت متقاضیان تصدی بر ریاست و داستانی دیوان محاسبات در حالی از روز گذشته آغاز شده که در بین متقاضیان، چهره‌های دولتی و همچنین نمایندگان ادوار دیده می‌شود که ازجمله مهم‌ترین این چهره‌ها، حضور مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم، داود منظور رییس سازمان برنامه‌وبودجه دولت سیزدهم، داوود دانش‌جعفری و همچنین محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم در این رقابت است. البته سیداحمدرضا دستغیب، رییس فعلی دیوان محاسبات نیز از جمله مدعیان کسب این کرسی بوده و به نظر می‌رسد رقابت تنگاتنگی بین این چهره‌ها برای رسیدن به کرسی ریاست دیوان محاسبات مجلس شکل خواهد گرفت.
از همین رو عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با آگاه، با اشاره به حساسیت انتخابات ریاست و دادستانی دیوان محاسبات در کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس گفت: این انتخابات یکی از پررقابت‌ترین انتخابات‌های داخلی در مجلس است و از روز گذشته فرآیند آن با تشکیل کمیته دیوان محاسبات در کمیسیون مربوطه آغاز شده است. جبار کوچکی‌نژاد با اشاره به اهمیت ریاست بر دیوان محاسبات در قوه مقننه، بیان کرد: این دیوان حائز قدرت زیادی در انجام ماموریت‌های محوله است. همچنین دیوان محاسبات یکی از بازوهای نظارتی قدرتمند مجلس شناخته می‌شود. وی با بیان اینکه جناح‌های سیاسی مختلفی برای کاندیداتوری در این انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند، ادامه داد: درواقع مجلس باید در این بخش دقت لازم را داشته باشد تا نهایتا فرد متخصصی بر ریاست و دادستانی دیوان محاسبات تکیه بزند.
چتر سیاست روی سر دیوان
همچنین رییس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی، با اشاره به اهمیت دیوان محاسبات به‌عنوان بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی و انتخاب فرد اصلح برای تصدی کرسی ریاست و دادستانی آن اظهار کرد: دیوان محاسبات نهاد و بازوی نظارتی مجلس در مسائل مالی و دیگر موضوعات مقرراتی در کشور است.
غلامرضا تاجگردون تاکید کرد: دیوان محاسبات یک دستگاه کاملا تخصصی است، بااین‌حال به دلایلی، مدتی است که یک نگاه سیاسی به آن می‌شود. درواقع رویکرد ما این است که دیوان محاسبات را یک دستگاهی مستقل، تخصصی و ثابت‌قدم کنیم تا ساختار فنی دیوان و استقامت لازم در این نهاد به‌خوبی حفظ شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی این را هم گفت که درحال‌حاضر کاندیداهای محترمی از دولت و نمایندگان مجالس قبل در این بخش ثبت‌نام کردند که سوابق آنها برای تصدی بر کرسی ریاست و دادستانی دیوان محاسبات در کمیته دیوان محاسبات مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بااین‌حال نباید فراموش کنیم که دیوان محاسبات مهم‌ترین و تنها ابزار نظارتی است که بر کل ارکان اجرایی کشور قضاوت خواهد کرد.
انتخابات دیوان محاسبات هفته آینده در صحن مجلس برگزار می‌شود
با همه این تفاسیر و طبق اعلام رحیم زارع، عضو کمیته دیوان محاسبات مجلس به خبرنگار گروه سیاست آگاه، کمیته دیوان محاسبات تا پایان هفته جاری چهار کاندیدا را براساس بررسی‌های صورت‌گرفته به کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس معرفی خواهد کرد. وی این را هم گفت که احتمالا انتخابات ریاست و دادستانی دیوان محاسبات هفته آینده در صحن مجلس برگزار خواهد شد.
ماموریت دیوان محاسبات
دیوان محاسبات کشور موسسه‌ای دولتی است که در امور مالی و اداری مستقل است و زیرنظر مجلس شورای اسلامی به‌عنوان بازوی نظارتی آن عمل می‌کند. این دیوان به تمام حساب‌های وزارتخانه، موسسات، شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند به ترتیبی که قانون مقرر می‌دارد رسیدگی یا حسابرسی می‌کند که هیچ هزینه‌ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد.
همچنین دیوان محاسبات حساب‌ها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع‌آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظارت خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می‌کند. با این حال دیوان محاسبات در اصطلاح حقوقی دادگاهی است مالی که مأمور معاینه و تفکیک محاسبات اداره مالیه و تفریغ کلیه حسابداران خزانه بوده و نیز نظارت می‌کند که هزینه‌های معینه در بودجه از میزان معین شده تجاوز نکند و تغییر و تبدیل نیابد و هر وجهی در محل خود صرف شود و نیز مکلف است که در امر معاینه و تفکیک محاسبات ادارات دولتی و جمع‌آوری سند خرج محاسبات و صورت همه محاسبات مملکتی اقدام کند؛ البته دیوان محاسبات کشور علاوه بر ستاد مرکزی مستقر در پایتخت، در همه مراکز استان‌ها نیز به موجب قانون تشکیلات استانی دارد.
اهداف، وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مقررات جاری مربوط، اهداف دیوان محاسبات کشور عبارت‌اند از: اعمال کنترل و نظارت مستمر مالی به‌منظور پاسداری از بیت‌المال، عدم تجاوز هرگونه هزینه از اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور، مصرف هرگونه وجهی از بودجه کل کشور در محل مصرف قانونی تعیین شده، کنترل عملیات و فعالیت‌های مالی کلیه وزارتخانه‌ها، موسسات شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند، بررسی و حسابرسی وجوه مصرف‌شده و درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار در ارتباط با سیاست‌های مالی تعیین شده در بودجه مصوب باتوجه‌به گزارش عملیاتی و محاسباتی مأخوذه از دستگاه‌های مربوطه، تهیه و تدوین گزارش تفریغ بودجه به انضمام نظرات خود و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی.
وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور
همچنین برخی از وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور بر اساس مقررات جاری مربوط عبارت است از: حسابرسی یا رسیدگی تمام حساب‌های درآمد و هزینه و سایر دریافت‌ها و پرداخت‌ها و نیز صورت‌های مالی دستگاه‌ها از نظر مطابقت با قوانین و مقررات مالی و سایر قوانین مربوط و ضوابط لازم‌الاجرا، اعم از وزارتخانه‌ها، موسسات، شرکت‌های دولتی و سایر واحدها که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند و هر گونه واحد اجرایی که بر طبق اصول ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی مالکیت عمومی بر آنها مترتب است یا واحدهایی که شمول مقررات عمومی در مورد آنها مستلزم ذکر نام است، همچنین بررسی وقوع عملیات مالی در دستگاه‌ها به‌منظور اطمینان از حصول و ارسال صحیح و به‌موقع درآمد یا انجام هزینه و سایر دریافت‌ها و پرداخت‌ها، رسیدگی به موجودی حساب اموال و دارایی‌های دستگاه‌ها، بررسی جهت اطمینان از برقراری روش‌ها و دستورالعمل‌های مناسب مالی و کاربرد موثر آنها در جهت نیل به اهداف دستگاه‌های مورد رسیدگی، بررسی جهت اطمینان از برقراری روش‌ها و دستورالعمل‌های مناسب مالی و کاربرد موثر آنها در جهت نیل به اهداف دستگاه‌های مورد رسیدگی، اعلام نظر در خصوص لزوم وجود مرجع کنترل‌کننده داخلی یا عدم کفایت مرجع کنترل‌کننده موجود در دستگاه‌های مورد رسیدگی باتوجه‌به گزارش‌های حسابرسی‌ها و رسیدگی‌های انجام‌شده برای حفظ حقوق بیت‌المال، از سایر وظایف دیوان شناخته می‌شود.