۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۲۳:۲۷

الناز برکاتی_ خبرنگار گروه فرهنگ: هنر شهری یکی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر، نظر بسیاری از مردم به‌ویژه نسل‌های جوان‌تر را به خود جلب کرده است؛ به‌طوری‌که افراد با تردد در سطح شهر با آثار هنری مختلفی روی دیوارها و اماکن عمومی و برخی از میدان‌های اصلی روبه‌رو می‌شوند که هریک از آنها مفاهیم و معانی خاصی را به همراه دارند و این موضوع تا جایی پیش رفته است که دیوارنگاری و دیوارنگاره‌ها توانسته‌اند تاثیر زیادی بر فرهنگ جامعه بگذارند و به‌عنوان ابزاری مهم و تخصصی برای زیباسازی شهرها محسوب شوند. در نتیجه، جوامعی مثل ایران که هنر نقاشی با فرهنگ و تمدن آن گره خورده است به‌راحتی می‌تواند از این ظرفیت استفاده کند.

آگاه: دیوارنگاری ازجمله هنرهای شهری و یکی از شاخه هنرهای تجسمی است که از ظرفیت‌ها و کارکردهای شهری و ساختار فرهنگی و تاریخی قابل‌توجهی برخوردار است. حضور این هنر در فضای شهری و کارآیی‌های آن در فرهنگ، هویت ملی، حیات جمعی شهری، امورتجاری، تبلیغات و آموزش‌های شهروندی امری انکارناپذیر است. اعلام، اشاعه و تحکیم مواضع فرهنگی و بنیان‌های هویتی در شهرها می‌تواند از طریق آثار دیوارنگاری صورت گیرد و دیوارنگاره‌ها می‌توانند به تطبیق سیمای شهر با هویت و فرهنگ آرمانی آن کمک کنند. اهمیت تصویر در شهر، به‌ویژه زمانی که در قالب اثر هنری ارائه می‌شود، از این جهت است که می‌تواند کارکردهای متعددی داشته و در جایگاه‌های مختلف، ایفای نقش کند.

چهره‌ها و مظلومیت غزه
پس از عملیات طوفان الاقصی (۱۵مهر)، رژیم صهیونیستی در مقابل رزمندگان جبهه مقاومت حماس کاملا مستاصل شد و با بمباران شدید مناطق مسکونی، درمانی و مساجد غزه برگی دیگر از جنایت ضد بشری را علیه فلسطینیان رقم زد که منجر به شهادت و زخمی شدن هزاران تن از مردم بی‌دفاع نوار غزه شده است. کشته شدن مردم بی‌دفاع، زنان و کودکان بی‌گناه غزه موجی از خشم و نفرت در میان اقشار مختلف مردم در سراسر جهان ایجاد کرد و اجتماعات ضد صهیونیستی حتی در پایتخت‌های اروپایی شکل گرفته است. همچنین بسیاری از چهره‌ها و شخصیت‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و علمی جهان با انتشار پیام، عکس و یادداشت نسبت‌به جنایت صهیونیست‌ها واکنش نشان دادند و با حمایت از رزمندگان مقاومت صدای مظلومیت فلسطینیان را به جهانیان رساندند.

حماسه حماس در هنر
هنر مقاومت را بی‌شک باید ویترین تمام‌نمای مبارزات و مجاهدت‌های آزادیخواهان جهان دانست. جلوه‌ای که به‌خوبی تلاش‌ها، ممارست‌ها و جانفشانی‌های ایثارگرانه مبارزان را به تصویر می‌کشند و جهان رسانه‌ها را که همواره در تلاش برای بایکوت صدای آنها هستند، مبهوت گستره نفوذ خود بر افکار عمومی می‌کنند.
نمونه مشهود و در دسترس این تلاش‌های هنرمندانه را می‌توان در واکنش به عملیات «طوفان الاقصی» دید. هنرمندان مقاومت به‌خوبی در قالب‌های مختلف هنری توانستند عمق این پیروزی بزرگ را به جهانیان نشان دهند و در دل آن، افکار عمومی را در جریان مصیبت‌هایی که دهه‌هاست یک جامعه به انزوا کشانده قرار دهند و علت این حماسه را شفاف‌سازی کنند. یکی از مهم‌ترین و فعال‌ترین هنرمندانی که به صورت خودجوش و قانونی نانوشته، از بدو حادثه به حمایت از حماسه حماس پرداختند، هنرمندان هنرهای تجسمی بودند.

دردِ فلسطین
میدان ولی‌عصر(عج) که مشهورترین دیوارنگاره تهران را در خود دارد، پس از عملیات طوفان‌الاقصی با طراحی گرافیک صالح کوشکی، از طرح جدیدش با عنوان «درد فلسطین» و با شعار «شرف همپاست با دردِ فلسطین» برای همدردی با مردم مظلوم فلسطین رونمایی کرد. پس از این دیوارنگاره، از آثار دیگری نیز رونمایی شد که بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌های اسرائیلی داشت. دیوارنگاره‌های میدان فلسطین در حمایت از فلسطین سوژه‌ رسانه‌های عبری شد و یکی از این رسانه‌ها در برنامه‌ای اعلام کرد که این میدان در تهران به محل ارسال پیام‌های رعب‌انگیز برای اسراییل تبدیل شده ‌است.

سیلی بعدی محکم‌تر است


فروردین‌ماه امسال، پس از حمله موشکی سپاه به سرزمین‌های اشغالی، از دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان «سیلی بعدی محکم‌تر است» رونمایی شد که واکنش کانال دوازدهم تلویزیون عبری را در پی داشت. این کانال دیوارنگاره‌های نصب‌شده در میدان فلسطین را مورد بررسی قرار داده و در واکنش به دیوارنگاره «سیلی بعدی محکم‌تر است» اعلام کرد: در میدان فلسطین تهران، دیوارنگاره‌ای با این تهدید نصب شده است که «اشتباه بعدی برای شما پایان دولت دروغین و ساختگی شما را رقم خواهد زد.»

خشم صهیون


یکی از دیوارنگاره‌هایی که خشم و واکنش رسانه‌ها و کاربران صهیونیستی و غربی را به‌دنبال داشت، دیوارنگاره میدان فلسطین با عبارت عبری «همیشه دریا برای فرعون‌ها ناامن است! از اجدادتان بپرسید» و تصویری از تهدید کشتی رژیم صهیونیستی در دریای سرخ بود. 
پس از آن دیوارنگاره میدان فلسطین تغییر کرد و در طرح جدید به دو زبان فارسی و عبری نوشته شد که «تابوت‌هایتان را آماده کنید!»
پر واضح است که همزمانی این دیوارنگاره با موشک‌باران پایگاه‌های داعش و موساد توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در صبحگاه سه‌شنبه (۲۶دی)، پیامی آشکار به تحرکات تروریستی دشمنان به شمار می‌رفت. این دیوارنگاره بلافاصله بعد از عملیات هوایی سپاه پاسداران و موشک‌باران و انهدام مقر جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) در اربیل عراق، محل تجمع فرماندهان و عوامل موثر عملیات‌های تروریستی در کرمان و راسک، محل‌های تجمع فرماندهان و عناصر اصلی مرتبط با عملیات‌های تروریستی اخیر به‌ویژه داعش در سرزمین‌های اشغالی سوریه اکران شد که مورد توجه صهیونیست‌ها، غربی‌ها و کاربران فارسی‌زبان قرار گرفت. 

زاویه دید صهیونیست‌ها 


با رصد فضای مجازی و مواضع مقام‌های غربی و صهیونیستی می‌توان به این نکته مهم پی برد که آنها به‌طور دائم به دیوارنگاره‌های میدان فلسطین و پیام‌های آن نظر دارند. 
«تامی رها میموف هونیگ» معاون امور راهبردی، امنیت منطقه‌ای وزارت دفاع رژیم صهیونیستی ازجمله مقام‌های رژیم است که این دیوارنگاره‌ها را دنبال می‌کند. این مقام صهیونیستی با انتشار تصویری از دیوارنگاره میدان فلسطین که به موضوع یمن می‌پرداخت، نوشته‌ بود: ایران به‌وضوح خود را به اقدامات نیابتی حوثی‌ها، مرتبط می‌کند و کشتی‌ها را در یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای دریایی جهان به خطر می‌اندازد. وی با انتشار تصویری از دیوارنگاره این میدان در توئیتی از تغییر سریع برای پوستر قبلی سخن به میان آورده و با زبان کنایه ادامه داده ‌است: خوشحال می‌شوم بتوانم کمک‌تان کنم...
«روعی کایس» رییس بخش جهان عرب در شبکه تلویزیونی «کان» رژیم صهیونیستی و خبرنگار شبکه۱۱ رژیم نیز ازجمله فعالان رسانه‌ای است که به‌طور مداوم تصاویر میدان فلسطین را رصد و انعکاس می‌دهد. درباره این دیوارنگاره در توییتر خود نوشته بود: تغییری که بی‌تردید برای مخاطبان پیام دارد.
کاربر صهیونیستی دیگر در صفحه توییتر خود همزمان به چند مسئله توجه نشان داد که عبارت‌اند از: «اقدام سپاه پاسداران» و «بنر بزرگ» که بر آن «تصاویری از موشک‌ها» و محتوایی به دو زبان «فارسی و عبری» نقش بسته‌ است و تمام آن در این جمله خلاصه می‌شود که «تابوت‌های خود را آماده کنید».
کاربر دیگری به زبان عبری از «رویه معمول» تغییر دیوارنگاره در میدان فلسطین سخن به میان آورده ‌است و جالب اینکه در بیان خبر به منبع «نورنیوز» وبسایت وابسته به شورای عالی امنیت ملی استناد کرده ‌است.
اما رمزگشایی از دیوارنگاره میدان فلسطین تهران بیشتر ازسوی یک وبسایت عبری‌زبان (JDN) صورت گرفت. این وبسایت با تاکید بر «حمله‌های حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری جهانی»، نوشت که در تهران تابلوهایی به زبان عبری با علامت فلش قرمز که توسط حماس استفاده می‌شود، نصب شد. این فلش که در بیلبورد روی کشتی با پرچم اسراییل قرار گرفته، معمولا بالای هر هدفی که قرار گیرد به این معنی است که ظاهرا موفق شده به آن حمله کند.

واکنش مقام‌های غربی 


تنها کاربران صهیونیستی نیستند که به دیوارنگاره میدان فلسطین خیره شده‌اند، بلکه مقام‌های غربی هم همواره این تصاویر را رصد و رفتار سیاسی و میدانی جمهوری اسلامی ایران را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند.
«جیسون برودسکی» مدیر سیاست‌گذاری پروژه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» (UANI) و «هالی داگرس» تحلیلگر مسائل ایران، فعال رسانه‌ای و تحلیلگر شورای آتلانتیک آمریکا نیز به این دیوارنگاره‌ها نگریسته و توییت زده‌اند؛ محتوایی که در آن «همزمانی استفاده از دو زبان فارسی و عبری» و نیز «حمله موشکی ایران به سوریه و عراق» برجسته ‌است.
برخی کاربران غربی نیز هراسان از پیام این دیوارنگاره‌ها و بدون توجه به جنایت‌های رژیم صهیونیستی خواستار واکنش جهانی شده‌اند. به عنوان نمونه، کاربری با بازتاب این تصویر، نوشته ‌است که قدرت‌های جهانی سکوت کرده‌اند درحالی‌که ایران صراحتا و آشکارا اسرائیل و یهودیان را به مرگ تهدید می‌کند. «اجماع‌سازی» و «ائتلاف‌سازی» پروژه‌ای است که همواره صهیونیست‌ها علیه ایران پیش می‌برند ولی تا کنون راه به جایی نبرده‌اند.

ذره‌بین توییتری 


دیوارنگاره‌های میدان فلسطین همواره با تحولات میدانی به‌روزرسانی می‌شوند، این دیوارنگاره‌ها از سوی اکانت «Theta__x» که گفته می‌شود اخبار جهان در زمینه‌های مختلف را پوشش می‌دهد، زیر ذره‌بین قرار گرفته ‌است. این حساب توییتری تاکید کرده ‌است که دیوارنگاره میدان فلسطین تهران تهدیدی علیه اسرائیل و پیامی مستقیم برای رژیم صهیونیستی در قالب یک نقاشی دیواری غول‌پیکر است. این عکس، موشک‌های بالستیک در حال پرتاب را به تصویر می‌کشد و متن روی آن - به دو زبان عبری و فارسی - نوشته شده‌ است: «پناهگاه؟ تابوت‌هایت را آماده کن!»
اکانت مذکور به دیگر تصاویر میدان فلسطین هم گریزی زده و نوشته ‌است: این میدان در جریان بازی فوتبال ایران و فلسطین در روز یکشنبه، مضامین نمادینی با پیامی با عنوان «قلب ما یکی است» ارائه کرد. روز شنبه هم کشتی حامل ستاره داوود به رنگ آبی و سفید اسرائیل با یک مثلث قرمز - که توسط مبارزان فلسطینی در غزه استفاده می‌شود - بالای آن به تصویر کشیده ‌شد. کشتی از طریق سوراخ کلیدی به شکل جامبیا، خنجر سنتی، دیده می‌شد. 

زاویه دید فارسی‌زبانان


همان‌طور که تصاویر و متون دوزبانه فارسی و عبری به مرکز توجه محور عبری- غربی تبدیل شده ‌است، فارسی‌زبانان هم توجهی ویژه به این دیوارنگاره‌ها دارند؛ با نگاهی اجمالی به محتوای پیام‌های کاربران، حس غرور و افتخار خودنمایی می‌کنند. «موشک‌باران»، «انتقام سخت»، «هراس صهیونیست‌ها»، «اهمیت رهبری»، «زبان عبری» و… از کلیدواژه‌هایی است که به‌طور مداوم در متن توییت‌ها تکرار می‌شود. 

«اصحاب طوفان» در میدان فلسطین تهران


پنج‌شنبه، ۱۴تیر ۱۴۰۳، در آستانه برگزاری مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری از جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین تهران، همزمان با میزبانی از خانواده شهدای غزه، با موضوع «اصحاب طوفان» رونمایی شد.