آگاه: زمانی یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های والدین و خانواده‌ها برای فرزندان در ایام تابستان و تعطیلی درس و مشق حضور آنها در کوچه و خیابان و بازی در فضای بیرونی خانه بود که ساعت‌ها وقت آنها را به خود می‌گرفت؛ اما اکنون بنا به گفته مادر یک دانش‌آموز، این نگرانی به حضور مداوم و بی‌قیدوشرط و زمان بچه‌ها در فضای مجازی و پرداختن به بازی‌هایی رایانه‌ای یا گردش در بستر اینترنت و سایت‌های مختلف تبدیل شده است. به گفته کارشناسان تربیتی اوقات فراغت، دوره تربیت غیررسمی برای دانش‌آموزان است که حتی بیش از تربیت رسمی می‌تواند در تغییر رفتار فرد آنها موثر باشد، زیرا فعالیت‌های غیررسمی این دوره غالبا موردعلاقه بچه‌هاست و آن را آزادانه انتخاب می‌کنند. همچنین اوقات فراغت زمانی است که فرد وظایف خود را انجام داده و فرصتی در اختیار دارد تا به فعالیت‌های موردعلاقه‌اش بپردازد؛ بنابراین ایام تعطیلات تابستان بهترین فرصت برای برگزاری و اجرای برنامه‌های متنوع، باکیفیت و غنی‌سازی کلاس‌های تابستانه با رویکرد مهارت‌آموزی برای دانش‌آموزان در گروه‌های مختلف سنی است که باید در دستورکار قرار گیرد.
سرانجام آیین‌نامه ملی اوقات فراغت
سال گذشته وزارت ورزش و جوانان از تدوین و ابلاغ سند اجرایی برنامه‌های «اوقات فراغت» که ذیل سند ملی اوقات فراغت تدوین شده است، خبر داده بود. البته وزیر آموزش‌وپرورش قبل از آغاز فصل تابستان گفت که برای اوقات فراغت دانش‌آموزان برنامه داریم. رضامراد صحرایی با بیان اینکه تربیت مسئله نخست جمهوری اسلامی ایران است، افزود: انقلاب ما یک انقلاب تربیتی عدالت‌محور است. صحرایی با اشاره به اینکه ورزش، مهارت‌آموزی و اردوها بسترهای مهمی برای انجام کار تربیتی هستند، گفت: آیین‌نامه ملی اوقات فراغت در دستورکار قرار خواهد گرفت.
۳۰هزار پایگاه تابستانی
معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش یکی از بازوهای مهم این وزارتخانه برای سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های مربوط به اوقات فراغت است که در این زمینه حجت‌الاسلام محمدحسین پورثانی، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش گفت: برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای تابستان دانش‌آموزان داریم، معتقدیم تربیت با تعطیل‌شدن کلاس درس و مدارس، تعطیل نخواهد شد.
وی با بیان اینکه شعار فعالیت‌های تابستانی امسال، «تربیت بدون توقف» است، افزود: در ۳۰هزار پایگاه تابستانی فعالیت‌های اوقات فراغت را با مشارکت تمام کنشگران اوقات فراغت مانند بسیج، سازمان تبلیغات، تشکل‌های دانش‌آموزی، گروه‌های مردمی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان خواهیم داشت.
استعدادیابی در سکوی کارینو
پورثانی گفت: هفت پروژه برای اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین مشخص شده است و از این هفت پروژه ماموریت معاونت پرورشی اوقات فراغت است و در این زمینه سند اوقات فراغت ایجاد کردیم. شعار تابستان امسال در حوزه اوقات فراغت، تربیت بدون توقف است. پورثانی عنوان کرد: استعدادیابی دانش‌آموزان در سکوی کارینو انجام می‌گیرد و از این طریق استعداد دانش‌آموزان معرفی و شناسایی می‌شود.
۱۴ کارویژه برای دانش‌آموزان
معاون پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش اعلام کرد: برای فعالیت‌های اوقات فراغت دانش‌آموزان در سال جاری ۱۴کارویژه برنامه‌ریزی شد که شامل اردوهای یک‌روزه دانش‌آموزی، برنامه عمومی و همگانی ۷*۷، راهیان نور، راهیان پیشرفت، طرح تا اوج (شوراهای دانش‌آموزی)، مسئولیت و سازندگی (اردوی متوسطه اول و دوم مدارس سمپاد)، پویش ایران فردا، طرح مزرعه تابستانی من، طرح به وقت خدمت، ماهرانه، پیاده‌روی و برپایی موکب اربعین، مدرسه کانون تربیت و پیشرفت محله (مدرسه کانون تربیتی مسجد)، آموزش مهارت‌های تشکیلاتی، رهرو توانایی (دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در مدارس استثنایی و تلفیقی فراگیر) است. معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش عنوان کرد: فعالیت‌های تابستانی دانش‌آموزان پس از پایان امتحانات در سراسر کشور آغاز شده و تا ۲۰شهریور ادامه خواهد داشت.
تنگنای هدایت و برنامه‌ریزی
هرچند براساس اعلام آموزش‌وپرورش، امسال برنامه‌های اوقات فراغت در ۳۰هزار پایگاه تابستانی ازجمله ۳۴۶اردوگاه و هزار و ۱۸۲کانون برگزار می‌شود ولی بسیاری از خانواده‌ها از این برنامه‌ها یا اطلاع ندارند یا آن را کافی نمی‌دانند. برخی هم این برنامه‌ها را مطابق سلیقه‌های مختلف نمی‌دانند و می‌گویند مباحث ورزشی و هنری یا توجه نشده یا کمتر دیده شده است. برنامه جامع ساماندهی اوقات فراغت مصوب شورای عالی جوانان است که براساس آن دستگاه‌های مرتبط موظف‌اند برنامه‌های خود را برای غنی‌سازی اوقات فراغت آنان تدوین و اجرایی کنند. اما به نظر می‌رسد این برنامه آنطور که باید مدنظر قرار نگرفته و حتی در اطلاع‌رسانی آن از طریق سامانه شاد هم چندان توجه جدی نشده است؛ لذا اوقات فراغت دانش‌آموزان در تنگنای هدایت و برنامه‌ریزی قرار دارد.
بنا به اعتقاد صاحب‌نظران و کارشناسان امور اجتماعی، داشتن یک برنامه مناسب، کارآمد و به‌نوعی مهندسی اوقات فراغت در ایام تابستان بسیار لازم و ضروری است و حتما باید نیازسنجی‌های دقیقی روی این موضوع صورت گیرد، چراکه اوقات فراغت به‌عنوان واژه‌ای که در فرهنگ ما بیشتر در ایام تابستان خودنمایی می‌کند، باید به فرصتی مطلوب و سالم برای گذراندن مفید روزهای هر فرد به‌ویژه نوجوانان دانش‌آموز در فصل گرم سال باشد.
توزیع ۱۵۶ میلیون کتاب‌درسی
مدیرکل ارزیابی و عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه امسال ۱۵۶میلیون جلد کتاب‌درسی چاپ و توزیع می‌شود، گفت: ۷۶.۴۵درصد دانش‌آموزان تاکنون کتاب‌های درسی خود را سفارش داده‌اند.
مجتبی هاشمی اظهار کرد: پروژه مهر از جنس راهبری است و موضوعاتی مانند توزیع کتاب‌های درسی، ساماندهی نیروی انسانی و ثبت‌نام را دربرمی‌گیرد. وی افزود: امسال بیش از ۱۰جلسه هماهنگی با استان‌ها داشتیم تا فرآیند آماده‌سازی مدارس برای سال تحصیلی جدید به‌درستی طی شود، در این راستا، هزار و ۴۹۱پروژه آموزشی شامل ۶هزار و ۸۶۰کلاس درس و یک‌میلیون و ۶۸هزار مترمربع افتتاح می‌شود.
مدیرکل ارزیابی و عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش درباره ثبت‌نام اتباع نیز گفت: دستورالعمل ثبت‌نام اتباع هم به‌زودی ابلاغ می‌شود. هاشمی با بیان اینکه حدود ۱۶میلیون دانش‌آموز در سال تحصیلی جدید در پایه‌های مختلف تحصیلی وارد مدارس می‌شوند، افزود: دانش‌آموزان میان‌پایه پس از درج نمره قبولی به صورت خودکار ثبت‌نام شدند که براین‌اساس از رفت‌وآمد حدود ۱۲میلیون والدین جلوگیری می‌شود. وی همچنین درباره آمار دقیق کمبود معلم در مدارس اظهار کرد: مهاجرت، اتباع، سیاست‌های جمعیتی و مرگ‌ومیر در تعداد نیروی انسانی تاثیرگذار است، ساماندهی نیروی انسانی را از هفته گذشته آغاز کردیم تا مشخص شود هر معلم باید به کدام مدرسه برود. مدیرکل ارزیابی و عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش افزود: تعداد کمبود معلم به‌طور دقیق در شهریور اعلام می‌شود.
هاشمی در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از مدارس دولتی از والدین هزینه دریافت می‌کنند، اظهار کرد: یک قاعده و قانون داریم که مدارس دولتی فقط باید پول کتاب را از والدین دریافت کنند و هیچ هزینه دیگری نباید دریافت کنند. وی ادامه داد: تاکنون چهارهزار و ۲۰۰شکایت در سامانه آموزش‌وپرورش برای دریافت وجه در مدارس دولتی از والدین داشتیم که نظارت لازم صورت گرفته و اگر تخلفی بوده، برخورد لازم انجام شده است. مدیرکل ارزیابی و عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش عنوان کرد: بیشترین موضوع شکایت دریافت وجه از والدین در مدارس دولتی، موضوع محدوده‌بندی جغرافیایی و آزمون و مصاحبه غیراستاندارد برای ثبت‌نام بوده است. هاشمی در پاسخ به این پرسش که اگر مدارس از والدین وجهی دریافت کرده باشند، آیا باید این هزینه را به خانواده‌ها برگردانند یا خیر؟ گفت: اگر والدین دچار ضرر شده باشند، باید این ضرر جبران شود.
ثبت‌نام یک میلیون کلاس‌اولی
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش گفت: ثبت‌نام یک‌میلیون و ۱۶۸هزار کلاس‌اولی قطعی شده است و پیش‌بینی می‌شود که امسال یک‌میلیون و ۴۹۵هزار نفر وارد پایه اول ابتدایی شوند.
حمید طریفی حسینی روز دوشنبه در نشست خبری اظهار داشت: امسال یک‌میلیون و ۴۹۵هزار دانش‌آموز وارد پایه اول دبستان می‌شوند که ۱۱۰هزار نفر نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. وی افزود: در مجموع ۹میلیون و ۱۹۰هزار نفر دانش‌آموز دوره ابتدایی هستند که تاکنون ۸۰درصد ثبت‌نام پایه اول دبستان و ۹۰درصد ثبت‌نام در کل دوره ابتدایی را انجام داده‌اند. وی بیان کرد: کلاس‌بندی ۹۰درصد دانش‌آموزان انجام و کار سازماندهی معلمان آغاز شده است. طریفی حسینی عنوان کرد: بخشی از معلمان ابتدایی براساس سازمان نظام دوری فعالیت می‌کنند، بخشی از معلمان که سال گذشته کلاس اول را تدریس کردند امسال به همراه دانش‌آموزان همان کلاس به سال دوم می‌روند و این موضوع تا کلاس سوم ادامه دارد. وی با بیان اینکه ۶۰ساعت آموزش ضمن خدمت برای توانمندسازی معلمان در نظر گرفته است، افزود: معلمان براساس سابقه کار، مدرک تحصیلی و شرکت در دوره‌های ضمن خدمت سال تحصیلی گذشته می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. وی ادامه داد: امسال یک نیازسنجی مدرسه محور صورت گرفته تا نیاز آنها را شناسایی و به مناطق اعلام کنند و برنامه‌ریزی لازم برای دوره‌های توانمندسازی به‌صورت حضوری از هفته سوم مرداد آغاز می‌شود. طریفی حسینی درباره بهسازی فضای آموزشی توضیح داد: قرارگاه عدالت تربیتی به‌همراه نوسازی مدارس بهسازی و شاداب‌سازی ۱۱۰هزار کلاس درس را آغاز کرده‌اند. معاون وزیر آموزش‌وپرورش با بیان اینکه الگوی مدرسه سند تراز به استان‌ها ابلاغ شده است، گفت: این الگو قرار است در ۱۰درصد مدارس دولتی مانند شاهد و ۵۰درصد مدارس غیردولتی انجام شود و بر این اساس باید وضعیت مدارس را با کمک راهبران تحول مشخص و ارزیابی کنند که منابعی هم برای این اقدام در نظر گرفته شده است.
وی درباره کمبود معلم در دوره ابتدایی گفت: بخشی از نیروهای انسانی به‌واسطه نیروهای حق‌التدریس تامین می‌شود، همچنین دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان و پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی هم به کار گرفته می‌شوند. وی با اشاره به اینکه قرار است نرخ حق‌التدریس افزایش پیدا کند، افزود: حق‌التدریس معلمان را ماهانه پرداخت کردیم تا همکاران بتوانند به این صورت به ما کمک کنند، همچنین با به‌کارگیری نیروهای بازنشسته امسال کمبود چشمگیری نخواهیم داشت.
تقویم آموزشی کشور تغییر نکرد
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش با بیان اینکه وزارت آموزش‌وپرورش طی بخشنامه ارسالی به استان‌ها، امتحانات شهریور را از ۱۵مردادماه آغاز و نهایتا تا پایان هفته اول شهریور به پایان می‌رساند، گفت: در ارتباط با تغییر تقویم آموزشی و آغاز سال تحصیلی اتفاق خاصی نیفتاده، آغاز سال تحصیلی تا این لحظه همان مهرماه است. موسی‌الرضا کفاش با بیان اینکه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، شروع سال تحصیلی، مهرماه و تا پایان اردیبهشت‌ماه کلاس‌های درس ادامه دارد، گفت: خردادماه هم فصل برگزاری امتحانات است.
کفاش با بیان اینکه براساس مصوبات شورای عالی آموزش‌وپرورش سال تحصیلی از مهرماه آغاز و تا شهریورماه سال بعد ادامه دارد، افزود: بعد از اعلام نتایج خردادماه، برای دانش‌آموزانی که شرایط قبولی را کسب نکرده‌اند، برنامه‌های تابستانی و کلاس‌های آموزشی برگزار می‌شود تا شهریورماه در ارزشیابی مجدد شرکت و اعلام نتیجه شوند.
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش با بیان اینکه شهریورماه، ماه پرتراکمی ازلحاظ کارهای آموزشی است، ادامه داد: مدارس باید آمادگی‌های لازم را برای آغاز سال تحصیلی کسب کنند ازجمله بحث ثبت‌نام‌ها، کلاس‌بندی و تامین نیروی انسانی؛ درنتیجه ماه شلوغی است، براین‌اساس پیشنهادی را مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام تعلیم‌وتربیت به شورای عالی ارائه داد مبنی بر اینکه امتحانات شهریورماه یا امتحانات تابستان زودتر آغاز شود. کفاش با بیان اینکه این درخواست به شورای عالی ارائه و در کمیسیون‌ها به‌ویژه کمیسیون اساسنامه‌ها و کمیسیون معین مطرح شد، گفت: درنهایت منجر به تهیه مصوبه‌ای شد که در آن به وزارت آموزش‌وپرورش این اجازه داده شد که امتحانات تابستان را در فاصله زمانی بعد از اعلام نتایج خردادماه لغایت شهریورماه برگزار کند. وی با بیان اینکه زمان‌بندی مشخصی در آن اعلام نشد، افزود: تنها اعلام شد در این فاصله زمانی وزارتخانه می‌تواند باتوجه‌به اقتضائات و شرایط مختلف، با عنایت به عدم کاهش سطح یادگیری دانش‌آموزان و تقویت یادگیری آنان، امتحانات نوبت تابستان را در فاصله زمانی بعد از اعلام نتایج خردادماه لغایت شهریورماه برگزار کند. وی با بیان اینکه طی بخشنامه ارسالی به استان‌ها، امتحانات شهریور را از ۱۵مردادماه آغاز و نهایتا تا پایان هفته اول شهریور به پایان می‌رساند، ادامه داد: در ارتباط با تغییر تقویم آموزشی و آغاز سال تحصیلی اتفاق خاصی نیفتاده، آغاز سال تحصیلی تا این لحظه همان مهرماه است و فقط بحث امتحانات شهریورماه دچار تغییر شده و مقداری زودتر برگزار می‌شود تا عوامل اجرایی در مدارس، مدیران مدارس، مناطق آموزش‌وپرورش و ادارات کل بتوانند به کارهای دیگری که در شهریورماه با آن مواجه هستند تمرکز بیشتری داشته باشند .