آگاه: اولین وزیر اطلاعات، مرحوم آیت‌الله محمدی ری‌شهری بود. پس از او و در دولت سازندگی علی فلاحیان سکاندار دستگاه امنیتی شد، در این دوره فعالیت‌های وزارت اطلاعات، در داخل و خارج کشور گسترش پیدا کرد. در دولت اصلاحات، موج تغییر به وزارت اطلاعات نیز رسید و قربانعلی دری نجف‌آبادی جای فلاحیان را گرفت. در این دوره به‌دلیل بروز قتل‌های زنجیره‌ای که سروصدای زیادی به پا کرده بود، دری نجف‌آبادی استعفا داد و از قطار دولتِ خاتمی پیاده شد و علی یونسی، رییس وقت سازمان قضایی نیروهای مسلح به وزارت اطلاعات رفت و تا پایان دولت هشتم عهده‌دار این مسئولیت بود.
با روی‌کارآمدن دولتِ نهم به ریاست «محمود احمدی‌نژاد»، حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای که در قوه قضائیه حضور داشت و قاضی دادگاه «غلامحسین کرباسچی» شهردار وقت تهران بود، به مدت چهار سال کلیددار امنیتی‌ترین وزارتخانه کشور شد، اما در دولت دهم حجت‌الاسلام حیدر مصلحی جای او را گرفت؛ البته وی در ۲۸فروردین ۱۳۹۰ از این سِمت استعفا داد و مورد پذیرش احمدی‌نژاد نیز قرار گرفت. اما به‌دلیل مخالفت رهبر انقلاب با این استعفا او تا پایان کار دولت دهم در سمت خود ماند. در دولت یازدهم و دوازدهم حجت‌الاسلام سید محمود علوی که نماینده ولی‌فقیه در ارتش بود هشت سال، همیار و همراه سربازان گمنام امام زمان (عج الله) بود. در سال۱۴۰۰ و با پیروزی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، حجت‌الاسلام سید اسماعیل خطیب ردای وزارت را برتن کرد و تا به امروز وزیر اطلاعات است.
پس از آوردگاه ۱۵تیر و پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات چهاردهم، رییس‌جمهوری جدید رایزنی‌ها و گفتگوهای خود را برای تهیه فهرست وزرای پیشنهادی آغاز کرد و به این جمع‌بندی رسید که تغییری در وزارت اطلاعات انجام ندهد، از این رو خطیب را به‌عنوان وزیر پیشنهادی اطلاعات به مجلس دوازدهم معرفی کرد.
او ۲۳مردادماه در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، علت انتخابش به عنوان وزیر پیشنهادی اطلاعات در دولت چهاردهم ازسوی رییس‌جمهوری را وفاق ملی دانست و گفت: کابینه پیشنهادی نشان می‌دهد رییس‌جمهوری خودش دنبال وفاق ملی است و این موضوع را باید با جدیت همه‌مان دنبال کنیم.
حجت‌الاسلام خطیب کیست و چه برنامه‌ای برای وزارت اطلاعات دارد؟
او، متولد سال ۱۳۴۰ در قائنات است، سید اسماعیل خطیب در ۳شهریور ۱۴۰۰ ازسوی سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان وزیر پیشنهادی اطلاعات در دولت سیزدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با تعداد ۲۲۲رأی موافق، ۴۸رأی مخالف و ۱۷رأی ممتنع از مجلس شورای اسلامی برای تصدی وزارت اطلاعات رأی اعتماد گرفت.
حضور در درس خارج فقه رهبر معظم انقلاب و آیات عظام فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی و مرحوم آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی، حضور و فعالیت در اطلاعات عملیات سپاه از سال۱۳۵۹، فعالیت در وزارت اطلاعات باتوجه‌به آشنایی با موضوعات اطلاعاتی و امنیتی، حضور در دفتر مقام معظم رهبری، ریاست مرکز حفاظت و اطلاعات قوه قضائیه و رییس حراست آستان قدس رضوی از سوابق اجرایی، مدیریتی و فعالیت‌های وی بوده است.
برنامه‌های وزیر پیشنهادی اطلاعات
- خطیب دو ماموریت اصلی وزارت اطلاعات را تولید محتوای اطلاعاتی و مشارکت در تامین امنیت کشور، مردم و جامعه می‌داند و می‌گوید: همه برنامه‌ها ذیل این دو ماموریت تعریف می‌شود.
- او براین باور است: اگر به آسیب‌های اجتماعی توجه نشود، لطمات بیشتری خواهیم خورد؛ به همین جهت این موضوع نیازمند رسیدگی ویژه است. همچنین امنیت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال باید با جدیت دنبال شود.
- وزیر پیشنهادی اطلاعات که هفته گذشته در جمع اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی سخن می‌گفت، همکاری دستگاه‌های اطلاعاتی را خوب ارزیابی و تاکید کرد: افرادی که در وزارت اطلاعات فعالیت می‌کنند در جبهه انقلاب هستند و در این جایگاه خواهند ماند.
- ساماندهی اتباع خارجی، مبارزه با فساد، تامین امنیت سرمایه‌گذاری تولید، استفاده از عناصر متخصص و متعهد، ارتباط با همسایگان، برخورد با رژیم صهیونیستی، رفع تعارض با برخی از کشورهای همسایه را از دیگر برنامه‌های خود می‌داند.
خطیب پس از ارائه برنامه‌های خود، رأی اعتماد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را به دست آورد و دوباره به یک قدمی صندلی وزارت اطلاعات در دولت چهاردهم نزدیک شد، او از جمله وزرای پیشنهادی شناخته می‌شود که در زمان فرآیند صلاحیت وزرا در صحن علنی مجلس با چالش روبه‌رو نمی‌شود و می‌تواند بار دیگر سکانداری دستگاه اطلاعاتی و امنیتی کشور را برعهده گیرد؛ البته در این بین برخی از حامیان سیاسی رییس‌جمهور (اصلاح‌طلبان) انتظار معرفی یک گزینه دیگر را از رییس‌جمهوری برای این مسئولیت به مجلس داشتنند، همان افرادی که نقدهای تند و تیزی نسبت به معرفی سردار اسکندر مومنی به‌عنوان وزیر پیشنهادی کشور کردند، درباره وزیر اطلاعات هم می‌گفتند تیم سیاسی دولت باید تغییر می‌کرد، مردم برای تغییر و تحول به پزشکیان رأی دادند! اما برخی دیگر از اصلاح‌طلبان هم نظر دیگر ارائه می‌دهند و می‌گویند در مقطع فعلی تغییر وزیر اطلاعات به صلاح نبود و آقای رییس‌جمهوری تصمیم درستی اتخاذ کرد.
اسماعیل دوستی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در واکنش به انتقادهای مطرح شد، گفت: «انتقادهایی که می‌شنویم بیشتر بر سر وزرای اطلاعات و کشور است. نکته این است بیشتر این انتقادها از سمت یک جناح سیاسی مطرح می‌شود. شاید از نظر حزبی ایراد آنها درست باشد، اما آقای پزشکیان نمی‌خواهد حزبی و جناحی رفتار کند. از طرفی این وزرای پیشنهادی در کارنامه خود نمره قبولی می‌گیرند.
مشخصا درباره آقای خطیب که به‌عنوان وزیر اطلاعات معرفی شده است، باید گفت که او سابقه طولانی‌ای در این وزارتخانه دارد. در دوره‌های قبل شاهد بودیم افرادی به‌عنوان وزیر اطلاعات تعیین شدند که پیش از آن هیچ سابقه کار اطلاعاتی نداشتند؛ مثل آقایان مصلحی، علوی و یونسی و از جاهای دیگری غیر از وزارت اطلاعات آمده بودند. آقای خطیب از بدنه وزارت اطلاعات است و تجربیات خوبی هم در این عرصه دارد. او تجربه گران‌بهایی در عرصه اطلاعاتی دارد و انتخابات او ازسوی آقای پزشکیان، انتخابی هوشمندانه بود».