۱۷ شهریور ۱۴۰۳ - ۲۳:۲۵

پس از برکناری بنی صدر نخستین رییس‌جمهوری، «محمدعلی رجایی» که پیش از این، نخست‌وزیر بود با رأی مردم به‌عنوان شخص دوم کشور انتخاب شد، اما فقط ۲۸روز ریاست کرد و در ۸شهریور ۱۳۶۰ در حادثه انفجار در دفتر نخست‌وزیری همراه با نخست‌وزیر وقت «محمدجواد باهنر» شهید شد.

آگاه: آیت‌الله سید علی خامنه‌ای هم سومین رییس‌جمهوری ایران بود. ایشان توانست دو دوره اعتماد مردم را کسب کند و در سال۶۸ بعد از درگذشت حضرت امام خمینی (ره) با رأی مجلس خبرگان رهبری به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی برگزیده شد و تاکنون این مسئولیت مهم را برعهده دارند و توانسته‌اند با هدایت‌های داهیانه خود انقلاب را از مسیرهای سخت و دشوار عبور دهند.از سال۶۸ تا به امروز، ۶رییس‌جمهوری به پاستور رفت و آمد داشتند و اگرچه ماموریت آنها پایان می‌یافت و هریک کلید نهاد ریاست‌جمهوری را به منتخب بعدی مردم تحویل می‌دادند، اما از متن سیاست کناره‌گیری نمی‌کردند و با وزرا، معاونان و مشاورانشان مشق سیاست می‌نوشتند و در معادلات قدرت تاثیرگذار بودند.

هاشمی رفسنجانی از دولت سازندگی تا حضور در کاخ مرمر


اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس دولت سازندگی از سال۷۶ به‌صورت کامل وقت خود را در کاخ مرمر مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گذراند و تا سال۹۵ بر کرسی ریاست این نهاد تکیه زده بود. او از جمله رؤسای جمهوری شناخته می‌شد که بعد از خروج از ریاست‌جمهوری، علی‌رغم فراز و فرودها و حاشیه‌هایی که برای او و خانواده‌اش ایجاد شد، از قطار حاکمیت پیاده نشد و تا آخرین روز حیاتش، خود را در ساختار سیاسی ایران تعریف می‌کرد.هاشمی رفسنجانی در سال۹۲ نقش اساسی در پیروزی حسن روحانی در یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ایفا کرد. او سال۹۴ در جمع اعضای ستادهای انتخاباتی مردمی و ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان و حامیان دولت ضمن تایید نقشی که در پیروزی روحانی در انتخابات بازی کرد، گفته بود: «دکتر روحانی یک هفته قبل از انتخابات۹۲، سه درصد رأی داشت که با حمایت من به بالای ۵۰درصد رفت.» نزدیکان و مدیران هاشمی رفسنجانی یا در مجمع تشخیص به ریاست او حضور داشتند که در این راستا می‌توان از افرادی همچون، حسن حبیبی، عبدالله نوری، محمد هاشمی، غلامرضا آزاده، بیژن نامدار زنگنه و محسن نوربخش اشاره کرد یا در حزب کارگزاران سازندگی برای انتخابات و بازگشت به قدرت برنامه‌ریزی می‌کردند.

سید محمد خاتمی و بنیاد باران


بنیاد باران موسسه‌ای غیرانتفاعی و غیردولتی است که سیدمحمد خاتمی پس از پایان دوره دوم ریاست‌جمهوری خود با همکاری تعدادی از وزیران و استانداران پیشین دولت اصلاحات راه‌اندازی کرد. بنیاد باران نام اختصاری بنیاد آزادی رشد و آبادانی ایران است.
اهداف بنیاد:
- تقویت زمینه‌های رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و بالابردن سطح دانش و فناوری جامعه
- توسعه منابع انسانی و پرورش نخبگان برای برنامه‌ریزی و مدیریت‌های راهبردی - کاربردی در عرصه‌های مختلف توسعه
- بسط و نهادینه کردن آزادی‌های قانونی
- تعمیق فرهنگ ملی، عدالت اجتماعی، رفاه عمومی
- پاسداری از حرمت و کرامت انسان با استفاده از همه امکانات ملی و بین‌المللی
همچنین، بررسی معضلات عمده کشور در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی، تشکیل جلسات ماهانه با حضور اعضا، طرح معضلات ملی و بررسی راه‌های برون‌رفت از آنها، انتشار مطالب مطرح‌شده در این نشست‌ها در سایت بنیاد و تهیه جزوه‌های تحقیقی و تخصصی در خصوص مسائل عمده کشور و انتشار آن در سایت بنیاد و در فضای مجازی از جمله فعالیت‌های بنیاد باران اعلام شده است.سید محمد خاتمی، محمدرضا عارف، مرتضی حاجی، محمد ستاری‌فر، سید صفدر حسینی، جعفر توفیقی و محمد باقریان از موسسان بنیاد باران هستند و هم‌اکنون جواد امام، از مدیران دولت اصلاحات، مدیریت این بنیاد را برعهده دارد.بنیاد «باران ِخاتمی» متن و حاشیه زیاد داشت؛ او هرچند حضورش در حاکمیت استمرار نیافت اما بااین‌حال او و یارانش بر کنشگری سیاسی و تشکیلاتی تاکید دارند. رییس دولت اصلاحات کارگردان اصلی انتخابات۹۴ (انتخابات مجلس دهم) بود و در انتخابات ۹۲ و ۹۶ از حسن روحانی حمایت کرد و در انتخابات زودهنگام چهاردهم نیز تمام‌قد پشت «مسعود پزشکیان» قرار گرفت. «محمدرضا عارف» معاون اول دولتِ اصلاحات و از اعضای موسس بنیاد باران، معاون اول دولت چهاردهم است. 

احمدی‌نژاد در بن‌بست دانشگاه ایرانیان


در آخرین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی احمدی‌نژاد، وقتی مجری از او پرسید که از شنبه عصر که دیگر رییس‌جمهور نیستید چه کار می‌کنید؟ گفت: «یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید انجام شود، توسعه علمی کشور است که من می‌خواهم وارد این بخش شوم. برنامه من تاسیس دانشگاه بین‌المللی است که حتی از خارج از کشور هم دانشجو می‌پذیرد.»
شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در اولین روز پس از پایان کار دولت دهم، اعلام کرد که با تاسیس این دانشگاه موافق نیست و علت آن نیز حضور اسامی اسفندیار رحیم‌مشایی و حمیدرضا بقایی در فهرست اعضای هیات موسس دانشگاه است؛ براساس مقررات وزارت علوم، هر دانشگاه غیرانتفاعی باید هفت تا هشت عضو هیات‌علمی داشته باشد. این موسسات موظف‌اند در ساختار سازمانی خود، از سه عضو هیات‌علمی با مرتبه استادیاری به بالا و یک روحانی واجد شرایط بهره ببرند؛ بنابراین اسفندیار رحیم‌مشایی که آن موقع دانشجوی کارشناسی‌ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه پیام‌نور بود، فاقد صلاحیت عضویت در هیات موسس دانشگاه بود.
به گفته وزارت علوم، دانشگاه ایرانیان علاوه‌بر داشتن ایرادهای قانونی برای جذب دانشجو از نظر هیات‌علمی نیز دارای مشکل بوده و هیات‌علمی قابل‌قبولی را معرفی نکرد.
 افرادی که از سوی این دانشگاه به‌عنوان اعضای هیات‌علمی این مرکز معرفی شدند، اعضای هیات‌علمی تمام‌وقت سایر دانشگاه‌ها بودند. یکی دیگر از دلایل غیرقانونی بودن دانشگاه احمدی‌نژاد آن بود که هیچ دانشگاه و موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی نمی‌تواند از راهی به‌جز آزمون سراسری اقدام به پذیرش دانشجو کند.
احمدی‌نژاد که خود عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت است، در تشکیل دانشگاه ایرانیان به بن‌بست خورد، اما باز از کنش تشکیلاتی عقب‌نشینی نکرد و جلساتش را با یاران بهاری‌اش برگزار می‌کند و در مجامع مختلف بین‌المللی هم حضور می‌یابد و در مجمع تشخیص مصلحت نیز عضویت دارد.

 شیخ دیپلمات در حال ثبت خاطرات ریاست‌جمهوری


حسن روحانی، رییس دولت‌های یازدهم و دوازدهم سال ۱۴۰۰ در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد که من از ابتدای روزهای انقلاب در کنار انقلاب بوده‌ام. اما کار اصلی من کار فرهنگی است. درست است که کار امنیتی ما بیشتر گفته می‌شود ولی از فردا (پایان ریاست‌جمهوری) سِمت رسمی ندارم و کار علمی و فرهنگی خواهم کرد.رییس‌جمهوری پیشین بعد از خروج از ساختمان سفید ریاست‌جمهوری، مسئولیت جدید نگرفت و این روزها بیشتر وقت خود را در دفتر کاری‌اش می‌گذراند و با وزرا، معاون، مدیران دولتش و شخصیت‌های سیاسی و حزبی دیدار و گفت‌وگو می‌کند.او بعد از پایان ماموریتش در دولت پایگاه اطلاع‌رسانی‌اش را راه‌اندازی کرد و این وب‌سایت را پایگاهی برای ارتباط و پاسخگویی و تعامل با افکار عمومی و روایت تکه‌ای از تاریخ ایران در دوره هشت‌ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم عنوان کرد و نوشت: «این وب‌سایت، دریچه اطلاع‌رسانی فعالیت‌ها، اعلام مواضع اکنون و مرور گذشته مرتبط با مسئولیت‌های بنده است و فراتر از این، میزبان آرا و روایت‌های همکارانم در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز خواهد بود و پایگاهی خواهد شد برای ارائه تجربه و تحلیل مدیران ارشد از راه رفته و مسیر پیش‌روی ایران. نگاه این وب‌سایت صرفا به گذشته نخواهد بود؛ تجزیه و تحلیل مسائل امروز ایران و پیش‌بینی فضای فردا، نقد سازنده و دلسوزانه نسبت به حاکمان و ارائه پیشنهادات مفید برای دستیابی به اهداف بلند ملی و ارائه راهکارها و برنامه‌ها برای رفع مشکلات مردم و پیشرفت و سربلندی کشور نیز از اهداف فعالیت این وب‌سایت خواهد بود.»او سال گذشته پس از ثبت‌نام در مجلس خبرگان رهبری گفت که مشغول ثبت خاطراتم هستم. تحرکات رییس دولت تدبیر و امید نشان می‌دهد او نمی‌خواهد خود را جدا از ساختار قدرت و حاکمیت بداند؛ از این رو همچنان ارتباطات خود را با مسئولان و شخصیت‌های سیاسی حفظ کرده است، به‌ویژه در دولت چهاردهم که تعدادی از مدیران دولت او در بدنه قوه مجریه حضور یافته‌اند. سایر نزدیکان او هم در قالب حزب اعتدال و توسعه فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه می‌دهند

دولتمردان سیزدهم، تشکیلاتی می‌شوند؟
دولت سیزدهم، دوره چهارساله خود را به پایان نرساند و بعد از شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی، «محمد مخبر» سرپرست ریاست‌جمهوری شد و توانست کارنامه خوبی از خود در مدیریت قوه مجریه در بازه ۵۰روزه ثبت کند. بعد از تشکیل دولت جدید، او در نامه‌ای به رییس‌جمهوری نوشت: «خدای بزرگ را به شکرانه الطاف و برکات بی‌کرانه‌اش بر این ملت و کشور حمد و سپاس می‌گوییم و اکنون که کابینه دولت جدید با همکاری مجلس شورای اسلامی در مسیر اتحاد و همدلی برای توسعه کشور تشکیل شده است، آمادگی همه‌جانبه خود و اعضای دولت مردمی را که یادگار شهید بزرگوار آیت‌الله رئیسی است، برای هرگونه همراهی و همکاری در پاسخ به نیازهای دولت چهاردهم اعلام می‌دارم.»
درحال‌حاضر، دولتمردان سیزدهم مسئولیت را به تیم جدید واگذار کرده‌اند و از بیرون میدان، نظاره‌گر فعالیت‌های اعضای کابینه هستند.
 حال که دیگر مسئولیت اجرایی برعهده ندارند، باید پرسید آیا آنها جلسات منظم خود را تشکیل خواهند داد؟ آیا محمد مخبر محوریت کار را برعهده خواهد گرفت و بار دیگر یاران شهید جمهور را دور هم جمع می‌کند و به گعده آنان نظم می‌دهد؟
تا به اینجای کار دو مدیر دولت سیزدهم یعنی محسن منصوری، معاون اجرایی رییس‌جمهوری شهید و علی نادری مدیرعامل خبرگزاری ایرنا مجوز دو رسانه به نام «نوبنیاد» و «جهان آرا» را دریافت کرده‌اند.
 آیا این رسانه‌ها تریبون دولتمردان سیزدهم خواهد شد و به بیان مواضع و دیدگاه‌های آنها در سپهر سیاست خواهد پرداخت؟ باید منتظر ماند و دید اعضای کابینه سیزدهم با چه سازوکاری می‌خواهند کنشگری خود را ادامه دهند.