آگاه: انتشار نامه سازمان بازرسی به وزیر اقتصاد برای ارائه توضیحات درمورد دلایل موافقت شورای عالی بورس با اعطای وام‌هایی با اعداد قابل‌توجه به اعضای هیات‌مدیره بورس که در روزهای گذشته حاشیه‌های متعدد رسانه‌ای داشته است، موجب شد تا روز گذشته، مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که پیش‌تر و بلافاصله پس از رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی به عبدالناصر همتی، به‌صورت شفاهی استعفای خود را به وزیر امور اقتصادی و دارایی، اعلام کرده بود، دیروز با ارسال نامه‌ای به‌طور رسمی از سمت خود استعفا کند.
عشقی در تاریخ ۲۱مهر ۱۴۰۰ با رأی اکثریت اعضای شورای عالی بورس به‌عنوان رییس سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب شد. وی ۳۰ماه بعد یعنی در ۲۰فروردین ۱۴۰۳ یک‌بار دیگر با کسب رأی اعتماد و حمایت مجدد اعضای شورای عالی بورس برای ۳۰ماه دیگر در سمت خود ابقا شد و اما با وجود گذشت حدود پنج‌ماه از این دوره، از سمت خود استعفا داد تا پرونده وام نجومی به خود و چهار عضو هیات‌مدیره بورس را آرام کند، دریغ از اینکه هنوز پرونده دست‌ودل‌بازی بانک‌ها در ارائه تسهیلات ۹۱همتی به کارمندان خود بسته نشده و هنوز در این رابطه هم پاسخ مناسبی به افکار عمومی داده نشده است. تسهیلاتی که به گفته محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با رقم میزان وام ازدواج برابری می‌کند.
کد بورسی دولتی
اما پس از آنکه سازمان بازرسی در نامه‌ای به وزیر اقتصاد اعلام کرد که رییس و اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس از محل منابع این سازمان ۱۰.۵میلیارد تومان وام چهاردرصد دریافت کرده‌اند و وزیر اقتصاد دولت چهاردهم خواستار بررسی این موضوع شد؛ موضوعی که حتی می‌توان آن را از جنبه‌های سیاسی نیز موردبررسی قرار داد تا ادله لازم برای نقل‌وانتقالات مدیریتی باب میل دولت مستقر فراهم شود، بااین‌حال جار و جنجال‌های رسانه‌ای بعدی هم گویای این مدعاست که بهانه‌ای بسازد و پرونده عشقی را ببندد.
با این حال پاسخ رییس سازمان بورس در توجیه دلایل دریافت این وام برای مخاطب اقناع‌کننده نبوده است. عشقی ضمن تکذیب اعطای وام ازسوی هیات‌مدیره به اعضای آن، شرایط خاص و محدودیت‌های سازمان بورس را دلیل موافقت شورای عالی با اعطای چنین وام‌هایی می‌داند و توضیح می‌دهد که این وام‌ها از منابع سازمان بورس تنها اختصاص به هیات‌مدیره ندارد و باتوجه‌به همان شرایط خاص مدنظر ایشان به همه کارکنان این سازمان تعلق گرفته است. سخنگوی هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی که روز گذشته مدیریت مجید عشقی در بورس را در توییتی به مدیریت عشقی تعبیر کرده بود در گفت‌وگو با خبرنگار آگاه درباره توجیه دلایل دریافت این وام، گفت: متاسفانه روز گذشته رییس سازمان بورس در مصاحبه‌ای و در زمینه دریافت وام نجومی به خود و هیات‌مدیره عنوان داشته که به دلیل نوع فعالیت‌ها در این بخش باید تسهیلات خاص دریافت کنند. درواقع این رویکرد دیگر توجیه بدتر از دریافت آن وام است.
وی با بیان اینکه متاسفانه برخی ذهنیت‌ها خود را ذی‌حق می‌دانند، بیان کرد: اینکه گفته شود ما وام دریافت می‌کنیم، آن هم به‌دلیل اینکه نوع فعالیت ما خاص است، عجیب است. درواقع هر فردی در نوع خود، فعالیتی خاص دارد. لذا قرار نیست که ما به‌دلیل اینکه امانت‌دار منابع مردم هستیم و به‌دلیل اینکه نوع فعالیتمان، فعالیتی خاص است، یک بهره ویژه‌ای از آن ببریم.
با این‌حال مجید عشقی، رییس سازمان بورس در واکنش به دریافت وام میلیاردی هیات‌مدیره بورس این را هم گفته بود که این پرداخت تسهیلات در سازمان بورس و اوراق بهادار براساس مصوبه شورای عالی بورس و براساس قوانین و مقررات بوده است. این در حالی است که علیرضا سلیمی در این بخش تاکید کرد: این جای سوال دارد که مگر در اساسنامه سازمان بورس یا فعالیت بانک‌ها چنین عباراتی وجود داشته که بر مبنای آن برای خود وام در نظر می‌گیرند و یا سختی کاری دارند که خود را مستحق این وام می‌دانند؟
این نماینده مجلس با بیان اینکه باید این موارد به مجلس ارائه شده و در مجلس به تصویب برسد، ادامه داد: درواقع ابعاد سختی کارها کاملا روشن است و مشخص است که باید چه امتیازی به سختی کارها داده شود؛ بنابراین اصل قصه بر مبنای تفکر حاکم است که تاکید دارد، ازمابهتران است و چون نسبت‌به دیگران یک ویژگی برتری دارد؛ بنابراین باید یک امتیاز ویژه دریافت کند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه متاسفانه باتوجه‌به این رویکردها باید بگوییم عملکرد سازمان بورس هم عملکرد خوبی نبوده است، ادامه داد: متاسفانه در زمان مدیریت آقای عشقی که قرار بود بورس بر مبنای مدیریت علمی هدایت شود، به نحوی اداره شد که بر مبنای تصور مردم، عشقی مدیریت شد، نه علمی و عقلانی!
تسهیلات؛ اتوبان ۱۰ خطه مسئولان و دره‌ای پرسنگلاخ برای مردم
وی با بیان اینکه متاسفانه وضعیت بورس در ماه‌های گذشته بسیار اسفبار بوده است، ادامه داد: سرمایه مردم در بازار سرمایه ذوب شده است؛ بنابراین باید تاکید کنم که اگر بازار سرمایه یک عملکرد درخشانی از خود به‌جای می‌گذاشت، دریافت یک‌سری امتیازات شاید پذیرفتنی بود اما وقتی بورس یک عملکرد درخشانی هم نداشته است و کار به جایی رسیده که سرمایه‌های مردم نیز دودِ هوا شده است، دیگر این قبیل اخبار در زمینه پرداخت وام‌های نجومی، مردم را ناامید می‌کند.
سلیمی با بیان اینکه پرداخت وام نجومی به مدیران بورسی، وام چهاردرصدی و با بازپرداخت ۱۰ساله بوده است، ادامه داد: حتی در ازای وثیقه از آنها چک دریافت کردند؛ این در حالی است که وقتی مردم می‌خواهند وام ازدواج دریافت کنند در رابطه با وثایق بانکی، بانک‌ها به‌اصطلاح پدر مردم را درمی‌آورند. این نماینده مجلس شورای اسلامی این را هم گفت که درحال‌حاضر پرداخت وام برای مردم تصویبات و برای دوستان تسهیلات است! همچنین پرداخت وام برای برخی مسئولان شباهت به یک اتوبان ۱۰خطه داشته ولی برای مردم دره‌ای پر از سنگلاخ است!
ابعاد تازه پنهان‌کاری
با این حال منتشرشدن خبر وام ۱۰میلیارد تومانی هیات‌رییسه بورس در هفته گذشته، شوک جدیدی به سهامدارانی وارد کرد که منتظر اقدامات همین هیات‌رییسه برای جلوگیری از زیان آنها بودند. این اتفاق نشان داد که پنهان‌کاری در بین مدیران بورس بزرگ‌ترین عامل برای صدمه به سرمایه‌گذاران بورس بوده است، چراکه در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ نیز بازار سرمایه به‌واسطه همین پنهان‌کاری‌ها، ریزش عجیبی را تجربه کرد. در آن زمان به‌دنبال انتشار نامه افزایش نرخ خوراک گاز شرکت‌های پتروپالایشی و سایر صنایع بازار سقوط کرد ولی بعد از ۵۰روز، مشخص شد دلایل افت سنگین شاخص بورس ناشی از این اطلاعات نهانی بوده است و به‌طورقطع مهم‌ترین دلیل این ناکارآمدی بورس به مدیران آن برمی‌گردد.
تسهیلات در غیاب ناظران مجلس
با این حال محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس یازدهم در شورای عالی بورس، یک نمونه دیگر از این پنهان‌کاری را روشن کرده و در این زمینه عنوان داشته؛ «تاریخ مصوبه پرداخت وام به اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار در شورای عالی بورس هشتم خردادماه ۱۴۰۳ است و این تاریخ دقیقا یک روز پس از اتمام ماموریت اینجانب به‌عنوان ناظر در شورای عالی بورس است، اما به نظر می‌رسد این مصوبه به پیشنهاد دبیر شورای عالی بورس یعنی آقای عشقی، رییس سازمان بورس برای اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس مطرح و تصویب شده است؛ بنابراین بین اتمام زمان حضور ناظران قبل و شروع به کار ناظران جدید یک‌ماه تا ۴۰روز فاصله است و در این مدت هم کسی به‌عنوان ناظر در شورای عالی بورس حضور ندارد و این خود محل اشکال بوده که لازم است اصلاح شود.» وی این را هم می‌گوید که «به نظر می‌رسد در ادوار گذشته نیز پرداخت این تسهیلات صورت گرفته است و این بار نیز برای اعضای هیات‌مدیره، دبیر شورای عالی بورس (مجید عشقی) پیشنهاد داده که تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای را با مبالغی مشخص که ضریبی هم برای آن مشخص کردند، از محل درآمدهای داخلی سازمان ازجمله سود سپرده‌ها و درآمدی که سازمان از معاملات به دست می‌آورد، به کارکنان و اعضای هیات‌مدیره پرداخت شود.»
سکانداران جدید
با این حال عصر روز گذشته، به اذعان بسیاری از خبرگزاری‌ها، جلسه فوق‌العاده شورای بورس به ریاست وزیر اقتصاد برای رسیدگی به موضوع استعفای مجید عشقی برگزار شد و تا زمان نگارش این گزارش خبری واصل نشد. این در حالی است که هنوز سرنوشت استعفای عشقی مشخص نشده، از افرادی مثل حجت‌اله صیدی، دهقان دهنوی و شاپور محمدی به‌عنوان گزینه‌های احتمالی ریاست سازمان بورس نام برده می‌شود.