آگاه: از زمانی که نتیجه انتخابات مشخص شد با نزدیک شدن به زمان تشکیل دولت جدید به ریاست مسعود پزشکیان، گمانه‌زنی‌هایی درباره ترکیب کابینه و انتصاب وزرای مختلف به گوش می‌رسید. یکی از وزارتخانه‌های مهم برای هر دولتی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که برای تصدی ریاست آن از ابتدا نام چند گزینه احتمالی مطرح شدند.
سیدعباس صالحی یکی از گزینه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که از همان ابتدا نامش بین گزینه‌های انتخابی ریاست‌جمهوری برای سکانداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به میان آمد. او مدیرمسئول روزنامه اطلاعات و فرزند یکی از علمای شاخص مشهد است. صالحی متولد سال ۱۳۴۲ در مشهد است و علاوه بر تحصیلات حوزوی، دکترای فلسفه نیز دارد.
عباس صالحی بین سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ سردبیر مجله حوزه و در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ مسئول دفتر تبلیغات اسلامی خراسان بود. از سال۱۳۷۶ تاکنون در سه دوره متوالی عضو هیات‌مدیره دفتر تبلیغات اسلامی (و سپس عضو هیات امنای آن) بود. او از سال۱۳۷۶ مدیرمسئول نشریه پژوهش‌های قرآنی و از همان سال عضو هیات‌تحریریه نشریات فقه اهل بیت(ع) و کاوش فقه در فقه اهل‌بیت(ع) بوده است. صالحی در ادامه فعالیت‌های خود در سال۱۳۷۸ مدیرمسئولی و سردبیری نشریه پگاه را بر عهده داشت که تاکنون ۱۷۶ شماره از آن منتشر شده است.
وی در دولت یازدهم و در دوره وزارت علی جنتی عهده‌دار مسئولیت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و پس از استعفای جنتی به سرپرستی وزارت فرهنگ و ارشاد منصوب شد. با آغازبه‌کار دولت دوم حسن روحانی وی که در دوره اول معاون فرهنگی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد بود، توسط ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم به‌عنوان وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس معرفی شد و با رأی اعتماد کابینه توانست وزیر فرهنگ دولت دوازدهم شود. صالحی پیش از این پس از اطلاع از اینکه نامش به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی وزارت ازسوی کارگروه انتخاب شد، در نامه‌ای به علیرضا تابش، دبیر کمیته فرهنگ از گزینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انصراف خود را اعلام کرد.
مشروح متن نامه صالحی را در ادامه می‌خوانید:
«برادر گرامی جناب آقای تابش، رییس محترم کمیته انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم
با تقدیم سلام و احترام
اطلاع دادید که کمیته انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در فهرست نامزدهای آن وزارتخانه، نام اینجانب را نیز قرار داده است. ضمن سپاس ویژه از حسن نظر اعضای محترم کمیته و نیز احزاب و صنوف و انجمن‌ها و تشکل‌هایی که با معرفی اینجانب حسن اعتماد خویش را ابراز داشته‌اند، مستدعی است، اعضای فرهیخته آن کمیته معذوریت قطعی اینجانب را پذیرا باشند.
ادله گوناگونی برای اطلاع جنابعالی و کمیته محترم دارم که در این مختصر مجال توضیح نیست، اما به‌ویژه به حکم ارزشمند رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه راه فقید زنده‌یاد، حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی در موسسه اطلاعات اشاره می‌کنم؛ موسسه گرانقدری که سهم شایانی در حیات فرهنگی - رسانه‌ای ایران زمین در قریب یک قرن اخیر داشته است و طبعا تداوم این راه مسئولیت سنگینی را برعهده بنده و همکاران عزیزم در این موسسه نهاده است.
امیدوارم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم بتواند با شناخت ژرف از سرمایه‌های گرانسنگ فرهنگی - هنری ایران تاریخی و معاصر، در تکریم و تعالی آن بکوشد و با سعه صدر و نگاهی جامع‌الاطراف و قدرشناسانه به پیشکسوتان و ناموران این عرصه، در تعلق خاطر جوانان و نوجوانان این مرزوبوم به فرهنگ و هنر، که گوهر معنوی و هویت‌بخش ایران عزیز است، اهتمام وافر نشان دهد.
توفیقات روزافزون جناب آقای دکتر پزشکیان، رییس‌جمهوری منتخب و دولت چهاردهم را از ایزدمنان خواستارم.»
علی‌رغم اینکه صالحی در این نامه و در نامه دیگری به محمدجواد ظریف انصراف خود را از این مسئولیت اعلام کرده بود اما اقبال برای انتخابش به‌عنوان گزینه بعدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشت و به این ترتیب، مسعود پزشکیان، ریاست‌جمهوری در لیست کابینه پیشنهادی دولت چهاردهم نام سیدعباس صالحی را به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داد و به این ترتیب صالحی رأی اعتماد قاطعی از نمایندگان مجلس گرفت.
انتظارات صنعت نشر از سکاندار وزارت فرهنگ
عملکرد صالحی در طول حضورش در معاونت فرهنگی، اهالی فرهنگ و کتاب را تا حد قابل‌توجهی به رضایت رساند. تعامل با اصحاب فرهنگ و نشر؛ به‌ویژه مشارکت‌دهی در سیاستگذاری و واگذاری امور اجرایی نمایشگاه کتاب تهران به تشکل‌های نشر را باید از نقاط مثبت در کارنامه صالحی خواند.
صالحی در مسئولیت‌هایش، اصل شفافیت را لحاظ کرده و از طرف دیگر سعی کرده تا حد امکان از چرخه نشر، ناشران و اهالی قلم فاصله نگیرد و شنوای انتقادات، مشکلات و پیشنهادهای آن‌ها باشد. مصداق این رویکرد صالحی، دیدارهای دوره‌ای اوست که با حضور در کتاب‌فروشی‌ها انجام شده است. وی با اهالی رسانه هم رابطه خوبی دارد و به‌رغم مصاحبه‌های نه‌چندان پرشمار، ارتباط مستمر و صمیمانه‌ای با خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای داشته است.
صنعت نشر یکی از حوزه‌های بزرگ است که ناشران زیادی در طول این سال‌ها گاهی با هزینه‌های شخصی جلوی سیل مشکلات اقتصادی ایستادگی کردند و طبیعی است که این ناشران در دوره جدید به دنبال حل مسائل خود هستند. ممیزی‌های کتاب نیز یکی از گلایه‌های ناشران در حوزه کتاب و ادبیات است که حل آن هم نیازمند کارآمدی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسائل بسیار مهمی دارد و نیازمند فردی است که در عین کارآمدی به تمامی این حوزه‌ها اشراف کامل داشته و از مسائل مهم اهالی فرهنگ و هنر مطلع باشد؛ به بیان دیگر، از میان اهالی فرهنگ باشد و برای آنان کار کند. یکی از حوزه‌های مهم ذیل فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حوزه کتاب و ادبیات است و کیست که نداند ممیزی، قیمت کتاب، سرانه مطالعه، کاغذ و حواشی آن، نمایشگاه کتاب مباحث مهم این حوزه است. برای مثال ممیزی یکی از مسائلی است که ناشران بسیار زیادی از آن گله‌مندند و همینطور نویسندگان بسیاری هستند که در طول این سال‌ها کتاب‌شان تنها از طبقات ارشاد بالا و پایین شده است و دیگر نه انگیزه‌ای برای پیگیری پرونده‌شان دارند و نه نوشتن.
اهمیت توان اجرایی مدیران ارشاد
علی محمدپور، فعال حوزه دیجیتال کتاب درباره انتخاب سیدعباس صالحی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آگاه گفت: آقای صالحی انسان دانشمندی است اما مدیر فرهنگی باید بتواند جریان‌های فرهنگ را از چالش‌های موجود بیرون بیاورند و سازماندهی مجدد کند. وی افزود: درباره حوزه نشر که بیشتر به معاونت فرهنگی مربوط است توان اجرایی معاون فرهنگی ارشاد خیلی موثر خواهد بود ولی تجربه‌های قبلی نشان داد که رویکرد آقای صالحی تعامل با همه است. رویکرد تعامل با همه بدون داشتن استراتژی و برنامه ساختارساز، کمکی به وضعیت فرهنگ کشور نمی‌کند؛ بنابراین باید امیدوار باشیم او در انتخاب معاونان به آدم‌های جسور فرصت بدهد.تاکید بر استفاده از وزارت ارشادی‌ها جواد حق‌بین، دیگر فعال حوزه نشر هم درباره این انتخاب به خبرنگار آگاه گفت: آقای صالحی شخصیت فرهنگی و دینی شایسته‌ای دارد و از سلامت برخوردار است ولی به نظرم در وزارت قبلی نتوانست همکاران خوبی در حوزه‌های مختلف انتخاب کند. سلامت داشتن و پاکدستی قطعا از مسائل مهمی است ولی کارایی و متخصص بودن و اجرایی بودن افراد زیرمجموعه بسیار مهم است که ما در دوران وزارت آقای صالحی شاهد نبودیم. به نظر بنده، در بین کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افرادی وجود دارند که می‌توانند بهترین گزینه‌ها به‌عنوان معاونت‌ها یا ادارات کل باشند و هیچ نیازی به آوردن نیرو از جایی دیگر نیست و اگر هم قرار است انتخابی بیرون از مجموعه وزارتخانه باشد آن فرد باید در دستگاه‌های موازی با حوزه فرهنگ و هنر کار کرده باشد و بتوان به‌خوبی از عملکردش استفاده کرد. وی افزود: در دولت سیزدهم دونفر خوب ظاهر شدند؛ یکی آقای احمدوند که سال‌ها با حوزه کتاب مأنوس بود و یکی هم آقای علی رمضانی که پس از سال‌ها خدمت در نهاد کتابخانه‌ها به وزارت ارشاد آمد و به نظر بنده عملکردش قابل دفاع است.
این فعال نشر در پایان گفت: انتظار است آقای صالحی در وزارت ارشاد همکاران خود در معاونت‌ها و ادارات کل را به‌طور عمده یا حتی کاملا از پرسنل وزارتخانه انتخاب کند. ایمان دارم اگر چنین نگاهی در وزارتخانه برقرار شود دوره وزارت ایشان در بین اصحاب فرهنگ و هنر باقی خواهد ماند.
سرفصل برنامه‌های سیدعباس صالحی
در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
صالحی به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌های اجرایی و عملیاتی خود را در حوزه‌های مختلف به مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است. این برنامه‌ها با ارجاعات به اسناد بالادستی شامل جزئیاتی از سرفصل‌های اقدامات اجرایی و عملیاتی در زیرمجموعه متعدد این وزارتخانه است.
کلان برنامه‌ها و سرفصل‌های اجرایی و عملیاتی صالحی به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هفت بخش خلاصه شده است:
۱) سنت‌ها و آیین‌ها و ارزش‌های اسلامی و ملی
۲)کتاب و چاپ و نشر
۳) هنرهای نمایشی، تجسمی و موسیقی
۴) رسانه و تبلیغات
۵) سینما، پویانمایی و بازی‌های رایانه‌ای
۶) دیپلماسی فرهنگی و روابط فرهنگی بین‌المللی
۷) فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی
نکته قابل‌توجه در این سرفصل‌ها تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اجرای برنامه هفتم توسعه است که چندماه قبل به تصویب مجلس رسیده و به نظر می‌رسد صالحی به دنبال اجرایی کردن آن در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد است.
در حوزه کتاب و چاپ و نشر نیز برنامه‌های صالحی
شامل موارد زیر می‌شود:
۱) احیا و تقویت برنامه‌های انگیزشی برای ترویج کتاب و کتابخوانی
۲) تقویت و گسترش کتابخانه‌های عمومی و افزایش دسترسی‌پذیری به منابع کتابخانه‌ای
۳) حمایت از گسترش ترجمه و نشر کتاب ایرانی در بازارهای هدف با اولویت کشورهای همسایه و ایران فرهنگی
۴) تقویت ارزش‌ها و نمادهای ایرانی اسلامی در محصولات چاپی
۵) حمایت از حضور ظرفیت صنعت چاپ و نشر کشور در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه کشورهای همسایه
اگرچه صالحی در ابتدا نمی‌خواست عهده‌دار مسئولیت اداره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شود اما به نظر می‌رسد برای این مسئولیت برنامه دارد و باید دید تا چه اندازه می‌تواند به این برنامه‌ها رنگ تحقق بخشد.