آگاه: این در حالی است که اعضای کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال۱۴۰۴ در مجلس، پس از سه روز بررسی، عصر روز دوشنبه ۷آبان‌ماه با کلیات بخش اول سند دخل و خرج دولت در سال آینده موافقت کرده بودند. بهارستان‌نشینان در حالی روز گذشته به کلیات بودجه سال آینده رأی مثبت دادند که محمدباقر قالیباف، ریاست این جلسه را برعهده داشت و رییس‌جمهوری نیز در ابتدای این جلسه در سخنانی از کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ دفاع کرد.
به گزارش آگاه، بودجه ۱۱.۸۹۶هزار میلیارد تومانی دولت در حالی در مجلس بررسی شد که ۶.۴۰۷هزار میلیارد تومان آن مربوط به بودجه عمومی دولت و ۵.۴۸۹هزار میلیارد تومان آن مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی است؛ از این رو مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری در ابتدای این جلسه ضمن تشکر از همدلی و همراهی نمایندگان، با اشاره به اینکه «با اساتید دانشگاه و کمیسیون اقتصادی و نخبگان مشورت و سعی شده است تا با همفکری و نگاه مشترک بودجه تدوین و به مجلس ارائه شود»، گفت: در خصوص ساختار، ما در اولین زمان ممکن قانونی علی‌رغم تمام مشکلات، بودجه را تقدیم کردیم. پیش از این معمولا بودجه دو یا سه ماه بعد زمان قانونی مقرر می‌آمد ولی ما سعی کردیم بودجه را در زمان تعیین‌شده ارائه دهیم. بودجه ارائه‌شده شفاف است. ما قبلا یک بودجه داشتیم که حساب و کتاب نمی‌شد اما بودجه ارائه‌شده شفاف است. به‌صورت شفاف همه منابعی که در قیمت‌های مختلف هزینه می‌شد در این بودجه به شما ارائه شده است.
رییس‌جمهوری در بخش دیگر از اظهارات خود گفت: آنچه نوشتیم با قانون برنامه هماهنگ است. درخصوص ثبات اقتصادی تلاش کردیم که به بانک‌ها و بورس دقت کنیم. معمولا اگر دولت کم پول می‌آورد از بانک‌ها قرض می‌گرفت. ما نه‌تنها از بانک‌ها قرض نمی‌گیریم، بلکه ۲۰۰هزار میلیارد پول گذاشتیم تا بدهی به بانک‌ها را بپردازیم و تلاش کردیم سرمایه بانک‌ها افزایش یابد.
معافیت حقوق ۲۴میلیونی از مالیات
در ادامه جلسه علنی دیروز، رییس‌جمهوری با اشاره به توجه بودجه به مسائل معیشتی مردم گفت: در رابطه با رشد اقتصادی تلاش کردیم مقررات و قوانین را ثبات ببخشیم. مدام مقررات و آیین‌نامه را عوص نکنیم. همچنین تلاش کردیم مالیات بنگاه و شرکت‌های بورسی همان ۲۰درصد بماند و به ۲۵درصد مطابق قانون افزایش ندادیم. لذا اگر درآمد کسب کردند و آن را سرمایه‌گذاری کردند مالیات به آن درآمد تعلق نمی‌گیرد. تلاش کردیم به آنها کمک کنیم. برای کسبه مالیات را مانند حقوق‌بگیران کردیم و تا ۲۴میلیون درآمد، مالیات نمی‌گیریم.
تامین ۳۳درصد منابع عمومی از مالیات
در ادامه این جلسه، سخنگوی دو کمیسیون برنامه و بودجه و همچنین تلفیق بودجه، گزارش خود درباره بررسی کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ را در مجلس تشریح کردند؛ ازاین‌رو رحیم زارع در این بخش تاکید کرد که مهم‌ترین بخش درآمدهای بودجه مربوط به درآمدهای مالیات و گمرک است که با رقم ۱۹۶۴هزار میلیارد تومانی سهم ۳۳درصد از کل منابع عمومی را به خود اختصاص داده است. رشد درآمدهای مالیاتی نسبت‌به مصوب سال۱۴۰۳ معادل ۳۹درصد است.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس این را هم گفت که طبق لایحه دولت، میزان رشد درآمدهای مالیاتی در سال۱۴۰۳ نسبت‌به عملکرد۱۴۰۲ برابر با ۵۲درصد و در سال۱۴۰۲ برابر با ۷۱درصد بوده است. از این منظر، رشد درآمدهای مالیاتی در سال ۱۴۰۴ کمتر از سنوات قبل است.
صف‌کشی مخالفان
اما در ادامه جلسه بودجه‌ای مجلس، صف موافقان و مخالفان لایحه ایجاد و تنور بررسی بودجه در مجلس داغ شد. به‌طوری‌که نصرالله پژمانفر، رییس کمیسیون اصل۹۰ در مخالفت با این لایحه گفت که لایحه بودجه سال۱۴۰۴ استقراضی است و عدد بسیار بالایی از اوراق و صندوق برداشت شده، این اولین باری است که دولت در ابتدای سال سراغ صندوق توسعه ملی می‌رود.
هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات، انبساطی بودن و همچنین عدم تبعیت کمی و کیفی لایحه بودجه سال آینده از برنامه هفتم پیشرفت را به‌عنوان ویژگی‌های منفی این لایحه عنوان کرد و افزود: در شرایطی هستیم که نرخ تورم دورقمی است و براساس اهداف برنامه باید نرخ تورم کاهش پیدا کند؛ یکی از منشأهای اصلی تورم در سال‌های گذشته کسری بودجه دولت است. در صورت افزایش کسری بودجه دولت، تورم افزایش و نقدینگی رشد پیدا می‌کند و درنتیجه ارزش‌های حاکم بر تولید نابود و نابرابری‌های منطقه‌ای بیشتر می‌شود.
همچنین حسینعلی حاجی دلیگانی، نایب‌رییس کمیسیون اصل۹۰ در جریان این جلسه گفت که لایحه بودجه ۱۴۰۴ اولین بودجه دولت چهاردهم است و منطبق با برنامه هفتم توسعه نیست. به نظر می‌رسد اراده‌ای از سوی دولت برای اجرای برنامه هفتم وجود ندارد. نشانی از رشد هشت‌درصدی اقتصاد نیز در بودجه ۱۴۰۴ دیده نمی‌شود.
در ادامه حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی با بیان اینکه لایحه بودجه سال آینده باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی و کوچک شدن سفره مردم می‌شود، اظهار کرد: در لایحه بودجه سال آینده همچون ادوار گذشته ساختار بودجه اصلاح نشده و با این بودجه نمی‌توان توقع داشت که فرمایشات رهبری محقق شود. جعفر قادری، عضو دیگر کمیسیون اقتصادی پیش‌بینی کسری هزار همتی در کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور را از ویژگی‌های منفی آن دانست.
صف‌کشی موافقان
اما در ادامه جلسه، موافقان لایحه در جایگاه ناطقان مجلس حاضر شده و از این لایحه دفاع کردند، به‌طوری‌که شهباز حسن‌پور بیگلری، نماینده مردم کرمان در این بخش گفت: بعد از سال‌ها بودجه شفاف شده است و متوجه شدیم چقدر هزینه و مصرف داریم. وی از به‌موقع ارائه دادن لایحه بودجه ۱۴۰۴ تشکر کرد و افزود: امروز باید ثابت کنیم ما نمایندگان نیز می‌خواهیم مشکل مردم را حل کنیم. اعتبارات عمرانی ۴۰درصد افزایش پیدا کرده و قرار است در ۶ماه اول سال۷۰ درصد آن عملی شود. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و رتبه‌بندی معلمان به میزان لازم پیش‌بینی شده است.
مجتبی ذوالنوری، نماینده قم هم با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری برای اصلاح ساختار بودجه اظهار کرد: بند سه سیاست‌های برنامه هفتم توسعه روند اصلاح ساختار بودجه را تعیین کرده که یک راه آن شفاف‌سازی است. و در این بودجه نورافکنی بر نقاط تاریک بودجه گذاشته شده و شفاف است.
در ادامه بیت‌الله عبداللهی، نماینده مردم اهر و هریس هم در این بخش گفت: ما می‌گوییم بودجه سال ۱۴۰۴ مانند بودجه سال‌های قبل کامل نیست اما برای کشور و مردم یکی از بهترین بودجه‌هایی است که دولت به‌دلیل توانایی که در برنامه‌ریزی داشته، تدوین کرده است.
همچنین سیدنجیب حسینی، عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۴ با بیان اینکه بودجه سند مالی یک‌ساله است و قرار نیست تمام مسائل کشور را حل کند، تصریح کرد: باید امروز نظام مسائل کشور را شناخت و نسبت به حل آن اقدام کرد که از مهم‌ترین آنها صندوق‌های بازنشستگی، ناترازی بانک‌ها، اشتغال، تولید و نظام پرداخت حقوق‌ها است و در لایحه بودجه وضعیت صندوق‌های بازنشستگی سامان پیدا کرده و مبالغی برای افزایش سرمایه بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات پیش‌بینی شده است.
دفاع طراح بودجه
اما در ادامه این جلسه نوبت به مرد شماره یک دولت در زمینه تدوین بودجه رسید. رییس سازمان برنامه و بودجه در دفاع از کلیات لایحه گفت: در لایحه بودجه منابع عمرانی افزایش چشمگیری پیدا کرد. در حوزه نفت با تامین مالی قابل‌توجهی، ۳۵۰میلیون بشکه در روز تولید نفت کشور افزایش پیدا خواهد کرد. وی این را هم گفت که تا جایی که امکان داشت به افزایش اشتغال در لایحه بودجه توجه شد. برنامه هفتم توسعه در بودجه اجرایی خواهد شد. معاونت راهبردی رییس‌جمهوری احکام برنامه هفتم را جزء به جزء به دستگاه های مختلف برای اجرا می‌فرستد.
غلامرضا تاجگردون، رییس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نیز در دفاع از گزارش این کمیسیون در صحن مجلس گفت: دولت لایحه خود را به مجلس داده و اگر قرار بود آن را اصلاح یا تنظیم کند آن را انجام می‌داد. این ما هستیم که باید لایحه را با برنامه تطبیق دهیم وگرنه بازگشت بودجه به دولت فایده‌ای ندارد.
تاکید بر ضرورت همراهی دولت و مجلس
اما محمدباقر قالیباف در بخش جمع‌بندی به‌منظور رأی‌گیری برای کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ با اشاره به نقاط مثبت و منفی این لایحه، تاکید کرد: بودجه در ابتدا به معنای زندگی و اقتصاد مردم است و سپس بودجه دولت است، دولت و مجلس باید زندگی و رفاه مردم و کاهش فشار بر مردم را در اولویت قرار دهند.
وی با اشاره به ویژگی‌های لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ گفت: ویژگی‌هایی نظیر شفافیت بودجه، جامعیت و یکپارچگی، عدم بیش‌برآوردی در بودجه و اعمال اصلاحات تدریجی، از ویژگی‌های خوب بودجه دولت است که تقدیر و تشکر می‌کنیم اما واقعا براساس برنامه هفتم پیشرفت، نسبت‌به رشد اقتصادی در لایحه بودجه ابهاماتی وجود دارد. قالیباف ادامه داد: همچنین درباره تورم اشکالاتی و نرخ سود بانک‌ها و در تطبیق و عدم مغایرت با برنامه هفتم مشکلاتی وجود دارد و این نکات مطالعه شده و دقیق و جمع‌بندی جلسات مرکز پژوهش‌های مجلس، کارشناسان، رؤسای کمیسیون‌های و اعضای هیئت رییسه کمیسیون تلفیق است. رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصمیم دولت بر استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی از ابتدای سال آینده گفت: درباره اینکه دولت ۲۸درصد صندوق توسعه را با استجازه از رهبری از ابتدای سال برداشت کند، از من نظرخواهی شد و نظر من هم این بود که از ابتدای سال باشد که رهبری لطف کردند و این اقدام اتفاق افتاد. الان یکپارچه‌سازی و شفاف‌سازی رخ داده است. قالیباف در ادامه خطاب به رییس سازمان برنامه و گفت: من شخصا این موضوع را می‌پسندم که جنابعالی اشکالاتی را وارد بدانید و دولت نیز همراه باشد تا در تلفیق این اشکالات برطرف شود؛ دولت و مجلس باید یکپارچه مشکلات را برطرف کند.رییس مجلس در پایان از رییس سازمان برنامه و بودجه خواست تا تغییرات مورد نیاز لایحه بودحه را بر اساس توافقی که انجام می‌شود، انجام دهند و دولت نیز به این توافق پایبند بماند.
توجه به اصلاح ناترازی‌ها
با این حال سید شمس‌الدین حسینی، رییس کمیسیون اقتصادی و عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال۱۴۰۴، در ارزیابی خود از لایحه بودجه سال۱۴۰۴ روز گذشته گفت: برخی اقلام در بودجه به مانند منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها یا بخشی از بودجه نیروهای مسلح که به‌صورت تهاتر نفت صورت می‌گرفت، پیشتر در سرجمع بودجه منعکس نمی‌شد اما درحال‌حاضر در سرجمع بودجه منعکس شده است.
نماینده مردم «تنکابن» در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت در ساختار جدیدی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ را به مجلس ارائه کرده است، ادامه داد: از این رو کمیسیون تلفیق در رسیدگی به کلیات و از آن مهم‌تر رسیدگی به احکام و جداول می‌بایست اهتمام داشته باشیم تا اطلاعاتی در این بین به اصطلاح گم نشود و با یک لفظ یکپارچه‌سازی، شفاف‌سازی در لایحه بودجه کاهش پیدا نکند. وی با بیان اینکه نباید نظم و انضباط و تفکیکی که بین ماهیت منابع و مصارف بخش‌ها وجود دارد ناخواسته از دست ما خارج شود، ادامه داد: با این‌حال می‌بایست توجه داشته باشیم که شرایط کشور نیازمند و مستلزم اصلاحاتی در برخی از ناترازی‌هاست که به نظر می‌رسد لایحه به این موارد توجه دارد اما باید روی آنها دقت داشته باشیم، به عنوان مثال ناترازی در حوزه ارز و همچنین ناترازی در حوزه انرژی از جمله نکات مهم در این بخش قلمداد می‌شود.عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اظهارکرد: در کنار این مسائل موضوعی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که بالاخره بودجه یک سیاست مالی است و یک سند حکمرانی است؛ از این رو ابزار اصلی سیاست‌های مالی در قالب بودجه تبلور پیدا می‌کند. حسینی با اشاره به گزارش مسئولان دولتی در روزهای اخیر پیرو ویژگی‌های لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، ادامه داد: گزارش مسئولان دولتی درباره پیش‌بینی و شاید هدف‌گذاری متغیرهای کلان در بودجه با برنامه هفتم، فاصله دارد. حداقل اینکه در سال دوم برنامه، اتفاق چشمگیری رخ نخواهد داد اما دولت تلاش دارد برخی سیاست‌ها به‌طور مثال رشد اقتصادی را به بالای چهار درصد و نرخ تورم را به زیر ۳۰درصد کاهش دهد. همچنین دولت سعی دارد شاخص توزیع درآمد و ضریب جینی را قدری بهبود بخشد.
وی تاکید کرد: با این‌حال قضاوت در رابطه با عملکرد دولت در بودجه مقداری زود است، از این رو ما باید طی بررسی بودجه در مجلس از میزان انطباق این بودجه با برنامه و حتی تطابق آن با فروضی که مطرح شده، تدقیق بیشتری داشته باشیم. بااین‌حال برداشت من این است که لاجرم نیازمند اصلاحات نهادی و ساختاری هستیم و چه بسا در سال آینده هم ما در بهترین شرایط، در ریل اصلاحات نهادی و ساختاری قرار بگیریم؛ از این رو همین کار هم اگر رخ دهد، به نظر بنده باید به آن خیرمقدم گفت.حسینی در ادامه با اشاره به رویکردهای معیشتی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ ادامه داد: دولت در این بخش‌ها دو الی سه سیاست شاخص را مدنظر قرار داده است. نخست اینکه دولتمردان در لایحه بودجه تاکید داشته‌اند، متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را تلویحا در احکام آورده‌اند و باید در جداول از این موضوع مطمئن شویم. همچنین دولت در لایحه بودجه، مبحث حقوق سالانه را با درنظرگرفتن قانون جوانی جمعیت، ۲۸درصد پیش‌بینی کرده است؛ البته ظاهرا منظور دولت در این بخش پلکانی بوده است. همچنین دولت در لایحه بودجه حداقل حقوق را ۱۲میلیون تومان در نظر گرفتند و تاکید داشتند که حقوق تا ۲۴میلیون تومان از مالیات معاف خواهد بود.
نقاط قوت و ضعف از نگاه رییس مرکز پژوهش‌های مجلس
اما رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در اظهارنظری در تشریح نقاط قوت و ضعف لایحه بودجه ۱۴۰۴، گفته بود: این لایحه نسبت به قوانین بودجه سال‌های پیش از جهات مهمی مانند یکپارچگی و واقعی بودن منابع و مصارف و همچنین توجه به تعهدات و بدهی‌های دولت، پیشرفت کرده اما در زمینه پرداختن به برخی چالش‌ها مانند تمهید منابع مالی برای رشد پایین‌تر از تورم حقوق کارمندان دولت و درج احکام غیربودجه‌ای ذیل لایحه بودجه، توفیق چندانی نداشته است.
تغییرات آیین‌نامه‌ای
از سال گذشته با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، مقرر شد تا لایحه بودجه در دو بخش ماده واحده مشتمل بر احکام موردنیاز برای اجرای بودجه کل کشور و سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و اجزای اصلی آنها و جداول تفصیلی شامل ارقام بودجه به مجلس تقدیم شود.
قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی:
بسیج، مردمی‌ترین نیروی مقاومت تاریخ جهان است
رییس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز گذشته، سه‌شنبه، ۸ آبان‌ماه مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود گفت: سالروز شهادت شهید محمدحسین فهمیده، نوجوان شجاع و فداکار بسیجی و همچنین روز نوجوان و بسیج دانش‌آموزی را گرامی می‌داریم.
رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بسیج، نوآوری عظیم و دوران‌ساز امام راحل (رحمت الله علیه) بود که در حساس‌ترین مراحل انقلاب اسلامی به پشتوانه رشادت مردم، منجی اسلام و انقلاب اسلامی شد. بسیج، به تعبیر رهبر انقلاب، مردمی‌ترین نیروی مقاومت تاریخ جهان و الگوی امروز جوانان در فلسطین و لبنان است. وی افزود: در خصوص روز نوجوان نیز باید تاکید کنم که نوجوانان امروز به مراتب خردمندتر، آگاه‌تر و مشارکت‌جو تر از نسل‌های قبل از خود هستند و وظیفه ما مسئولان است که با نوجوان اهل تحلیل و متفکر امروز، صادقانه گفت‌وگو کنیم، زمینه‌های گسترده مشارکت آنها در محیط‌های گوناگون را فراهم کنیم و متناسب با نیازهای امروز آنها سیاستگذاری کنیم. این مطالبه‌گری و این قدرت تحلیل برآمده از فرصتی است که انقلاب اسلامی فراهم کرده و ما نیز باید در همه ابعاد، این فرصت را به فال نیک بگیریم و حکمرانی شایسته نسل جدید و مطابق نیازهایش را پیاده‌سازی کنیم.رییس قوه مقننه کشورمان خاطرنشان کرد: همچنین فرارسیدن روز پدافند غیرعامل را گرامی می‌دارم و به تمامی مجاهدان این عرصه خداقوت می‌گویم. امیدوارم با هوشیاری این عزیزان و با استفاده از ظرفیت فکر و ابتکار جوانان کشور، بتوانیم بر تمام ابعاد شیوه‌های جدید نفوذ و تهاجم دشمنان غلبه کنیم و زمینه های پاسخ متقابل به آنان را فراهم سازیم.