آگاه: اساسا فلسفه وجودی تشکل‌هایی به‌نام فراکسیون در مجلس به‌طور عام ناظر به فعالیت‌ها و کنش‌های سیاسی و ایجاد هماهنگی و نظم بین نمایندگان همفکر است. فراکسیون به دسته‌بندی‌هایی که درون یک حزب یا نهاد سیاسی همفکر برای دستیابی به هدف‌های معین پدید می‌آید گفته می‌شود که مصداق بیرونی فراکسیون عمدتا در پارلمان‌های کشورها نمود می‌یابد. بااین‌حال در مجلس دوازدهم، دو فراکسیون سیاسی تحت‌عنوان فراکسیون انقلاب اسلامی و فراکسیون مستقلان فعالیت می‌کنند که این دو فراکسیون از ابتدای کار این مجلس فعالیت خود را آغاز کردند و در زمان رأی اعتماد جلساتی با وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم و چهاردهم داشتند.
اما موضوعی که همواره با تشکیل فراکسیون‌ها خبرساز می‌شود، تشکیل فراکسیون‌های تخصصی به‌ویژه تعداد آنها، عضویت یک نماینده در چند فراکسیون است. باتوجه‌به اینکه قبلا محدودیتی برای شکل‌گیری فراکسیون‌ها وجود نداشت و در آن شرایط هر نماینده می‌توانست در پنج فراکسیون تخصصی عضویت داشته باشد؛ بنابراین هر آنچه جمعی از نمایندگان اراده می‌کردند، شکل می‌گرفت.
البته باید به این نکته هم اشاره کرد که کار این فراکسیون‌ها هم بیشتر جنبه مشورتی بین نمایندگان همفکر و هم‌نظر درخصوص موضوعات مختلف دارد و از قدرت تصمیم‌گیری برای اجرا هم برخوردار نیستند. بااین‌حال مجلس دوازدهم سازوکاری برای شکل‌گیری فراکسیون‌های غیرسیاسی به‌منظور جلوگیری از مشکلات ذکرشده در نظر گرفت، به‌نحوی که علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس در گفت‌وگویی در این بخش عنوان کرد؛ قوه مقننه دو نوع فراکسیون سیاسی و غیرسیاسی دارد. بااین‌حال سازوکار تشکیل فراکسیون‌های غیرسیاسی تغییر کرده است.
عضو کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس با بیان اینکه طبق سازوکار جدید هر نماینده به‌دلیل مشغله کاری می‌تواند فقط به عضویت دو یا سه فراکسیون تخصصی درآید، خاطرنشان کرد: در مجالس قبلی شاهد بودیم که یک نماینده در ۵ یا ۱۰فراکسیون تخصصی عضو بود و به‌دلیل مشغله کاری نمی‌توانست در هیچ‌یک از آنها ایفای نقش کند که با این محدودیت دیگر این مشکل پیش نمی‌آید. وی بیان کرد: موضوع دیگر این بود که در دوره‌های قبلی مجلس چند فراکسیون برای یک موضوع واحد تشکیل می‌شدند که با هم هم‌پوشانی داشتند که طبق سازوکار جدید فراکسیون‌ها با هم موازی‌کاری نخواهند داشت.
۳۸ فراکسیون در مجلس دوازدهم
از سوی دیگر، عضو هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی به‌تازگی گفته که ۳۸فراکسیون در مجلس دوازدهم تشکیل خواهد شد.
مجتبی یوسفی در همین زمینه تاکید کرد: باتوجه‌به انتقادات از تعدد تشکیل فراکسیون‌ها در مجلس، آیین‌نامه تشکیل فراکسیون‌ها در اجلاسیه سوم مجلس یازدهم تغییر کرد؛ بدین شکل که برای هر نماینده سقفی برای حضور در فراکسیون‌ها پیش‌بینی شد. وی توضیح داد: پیش از این نمایندگان می‌توانستند بدون محدودیت عضو فراکسیون‌ها شوند؛ لذا بیش از ۱۰۰فراکسیون با موضوعات خاص و برخی اوقات هم عجیب و غریب و با تعداد کمی از نمایندگان تشکیل می‌شد و عملا نمی‌توانستند به‌درستی نقش خود را ایفا کنند.
این عضو هیات‌رییسه مجلس ادامه داد: در تغییرات اعمال‌شده، ابتدا قرار شد ۱۹فراکسیون تشکیل شود که به نظرم درست نبود؛ مجددا تغییراتی لحاظ شد که براساس آن هر نماینده می‌تواند در چهار فراکسیون غیر از فراکسیون‌های سیاسی و خاص همچون انقلاب اسلامی، مستقلین، زنان و خانواده و روحانیت حضور پیدا کند که بر این اساس مقرر شد تا ۳۸فراکسیون تشکیل شود. یوسفی این را هم گفت که براساس مصوبه کمیسیون آیین‌نامه داخلی و هیات‌رییسه مجلس ۳۸فراکسیون تشکیل می‌شود و هر نماینده می‌تواند غیر از فراکسیون‌های سیاسی و خاص، عضو چهار فراکسیون باشد. اکنون نمایندگان می‌توانند در سامانه مجلس دوباره برای عضویت در فراکسیون‌ها ثبت‌نام کنند.